Julián Besteiro: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Banjo (conversa | contribucións)
Banjo (conversa | contribucións)
Liña 118:
=== Presidio e morte ===
[[Ficheiro:Tumba de Julián Besteiro, cementerio civil de Madrid.jpg|miniatura|esquerda|Tumba de Julián Besteiro no cemiterio civil de Madrid.]]
Besteiro foi trasladado, previo paso plapo02la prisión do [[Paseo de Eduardo Dato|paseo del Cisne]] de Madrid,<ref name="Montoliu2005"/> ó [[mosteiro]] [[Orde da Trapa|trapense]] de [[Mosterio de San Isidro de Dueñas|San Isidro de Dueñas]], na [[provincia de Palencia]].<ref name="Marichal1988"/> O mosteriromosteiro reconvertérase parcialmente en prisión destinada a un grupo de [[sacerdote]]s vascos e para o propio Besteiro.{{Sfn|de Blas Zabaleta|de Blas Martín-Merás|2002|p=428-430}} Nas decenas decenas de cartas que lle escribiu a súa esposa, nas que nunca manifestou rencorrancor nin arrepentimento, explicaba que lle trataban ben e que "destináronme a unha habitación nunha parte nova, sinxela, limpa, chea de sol".<ref name="Alcojor"/> Porén, ó pouco tempo os propios monxes do mosteiro alegaron que non podían atender a súa estancia. As autoridades decidiron trasladalo e algúns madrileños puideron contemplar o último paso pola capital de Besteiro nun camión aberto cargado de sacerdotes que lle rodeaban.<ref name="Alcojor"/> Un dos seus acompañantes, o padre Ugarte, afirmou:
 
{{Cita|(...) don Julián, sentado estoicamente nun recuncho do vagón, agardaba meditando, sen dúbida, na homenaxe silenciosa de tantas xentes que, ó recoñecelo, non puideron reprimir un xesto de adhesión emocionada e de dor.|(Tradución do orixinal)<ref name="Alcojor"/>}}
Liña 126:
Os sacerdotes vascos foron liberados pouco a pouco ó longo do ano 1940, o que complicou a situación de Besteiro.{{Sfn|de Blas Zabaleta|de Blas Martín-Merás|2002|pp=438-441}} A súa alimentación empeorou e viuse obrigado a realizar labores de limpeza nas que antes lle axudaban os cregos.{{Sfn|Preston|1999|p=263}} O 19 de setembro comunicáronlle á súa muller que Besteiro padecía unha [[Diarrea|enterocolite]], algo que xa sufrira no pasado. Porén, tanto os síntomas como o tratamento eran diferentes ós de outras ocasións, o que preocupou a [[Dolores Cebrián Fernández de Villegas|Dolores Cebrián]]. A súa solicitude de trasladalo a un hospital foi rexeitada polo médico da prisión. Tamén rexeitou que fose atendido por outros tres médicos da localidade. Finalmente Dolores conseguiu por medio dunhas amizades que fose un especialista de oídos a atendelo, mais este pouco puido facer para salvarlle a vida a Besteiro.{{Sfn|de Blas Zabaleta|de Blas Martín-Merás|2002|pp=438-441}}
 
Besteiro, xa moi enfermo, expresou a súa útlimaúltima vontade nun momento de lucidez, recollida por [[Andrés Saborit|Saborit]]:
 
{{cita|Morro sendo socialista. Cando a liberdade en España volva a facer ós homes libres, quero que os meus restos sexan envoltos nunha bandeira vermella e soterrados ó carón da tumba do que foi o meu mestre: [[Pablo Iglesias Posse|Pablo Iglesias]].|(Tradución do orixinal)<ref>{{cita libro|nome=Andrés|apelidos=Saborit|ligazón-autor=Andrés Saborit|título=Julián Besteiro|editorial=Editorial Losada|ano=1967|p=24}}</ref>}}
Liña 132:
Finou o 27 de setembro de 1940<ref name=dicsoc>{{Cita web|url=http://www.fpabloiglesias.es/archivo-y-biblioteca/diccionario-biografico/biografias/2850_besteiro-fernandez-julian|editorial=Fundación Pablo Iglesias|título=Besteiro Fernández, Julián|obra=Diccionario Biográfico del Socialismo Español}}</ref><ref name="FG1976"/><ref name="Amodia"/>{{sfn|Jiménez-Landi|1996|p=470}}<ref name="Alcojor"/> nunhas condicións de presidio deficientes: "Espantosas" segundo o profesor [[Juan Marichal (escritor)|Juan Marichal]],<ref name="Marichal1988"/> "angustiosas" para [[Eusebio Fernández García]]<ref name="FG1976"/> e de "dramática agonía" segundo [[Enrique Sánchez Lubián]],<ref name="SL2003">{{Cita novas|xornal=[[El Mundo]]|data=9 de decembro de 2003|nome=Enrique|apelidos=Sánchez Lubián|ano=2003|título=El republicano más honrado|url=http://www.elmundo.es/cronica/2003/421/1068471615.html|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20040613165754/http://www.elmundo.es/cronica/2003/421/1068471615.html|data-arquivo=13 de xuño de 2004|lingua=es}}</ref> quen tamén indicou que o persoal médico non fixo nada para curar a [[septicemia]] que padecía.<ref name="SL2003"/> [[Jaume Claret Miranda]] cualificou esta prisión de "[[campo de concentración]]",<ref name="ClaretMiranda2006"/> mentres que [[Antonio Jiménez-Landi]] sostivo que ni a personalidade nin as condicións físicas de Besteiro conmoveron ó alcaide de Carmona, que non permitiu que se lle fixera ningunha consideración.{{Sfn|Jiménez-Landi|1996|p=470}} As fontes son ambivalentes no que se refire á causa do seu falecemento, que unhas atribúen a unha infección,{{Sfn|Jiménez-Landi|1996|p=470}} que segundo Preston tería collido nas [[latrina]]s,{{Sfn|Preston|2014|p=314}} e outras á [[tuberculose]].<ref>{{cita libro|apelidos=Crozier|nome=Brian|título=Franco, historia y biografía. Tomo 1|ano=1969|editorial=Novelas y Cuentos|isbn=84-265-7048-8|p=426|lugar=Madrid}}</ref><ref name="Alcojor"/>
 
A súa morte pasou desapercibida naquel momento para os españois por mor do silencio da prensa do país. Si se tivo coñecemento no [[Exilio republicano español|exilio]]. O xornal comunista ''España Democrática'', editado en [[Montevideo]], adicoulle o artigo titulado ''Ha muerto Besteiro, uno de los responsables del golpe de Casado'', no que o acusaban de non ter participado na [[guerra civil española|guerra]] "non por repulsión á violencia senón por ausencia de identificación desa gran epopeiaepopea".<ref name="Alcojor"/> [[Serrano Súñer]] adimtiuadmitiu acon posterioriposterioridade nas súas memorias publicadas en 1977 que a condena e morte en prisión de Besteiro "constituíu un acto torpe".{{Sfn|Preston|1999|pp=262-263; 452}}
 
== Influencias e ideoloxía ==