Revisión como estaba o 27 de xaneiro de 2018 ás 12:31 editar Banjo (conversa \| contribucións) 110.001 edicións -{{en uso}} ← Edición máis vella		Revisión como estaba o 27 de xaneiro de 2018 ás 12:42 editar desfacer Estevoaei (conversa \| contribucións) Burócratas, Administradores 180.864 edicións mSen resumo de edición Edición máis nova →
Liña 57: === Comezos na política === [[Ficheiro:Julián Besteiro (Vida Socialista, 1912).jpg\|thumb\|esquerda\|150px\|Fotografía de Besteiro publicada en outubro de 1912 en ''Vida Socialista''.]] A ~~primeria~~primeira formación política na que militou foi a [[Unión Republicana (España 1903)\|Unión Republicana]],<ref>{{Cita publicación periódica\|título=Los becarios de la Filosofía de la Junta para la Ampliación de Estudios y sus repercusiones en la Filosofía española anterior a la guerra civil\|apelidos=Fernández García\|nome=Eusebio\|editorial=[[Universidade Pontificia de Salamanca]]\|obra=Cuadernos salmantinos de filosofía\|ano=1978\|número=5\|pp=435-446\|issn=0210-4857\|url=http://e-archivo.uc3m.es/bitstream/handle/10016/7970/becarios_fernandez_CSF_1978.pdf?sequence=1\|lingua=es}}</ref> fundada en 1903 por [[Nicolás Salmerón]] e [[Alejandro Lerroux]]. En novembro dese ano foi elixido concelleiro en [[Toledo]].{{Sfn\|Cortés Valenciano\|2012\|p=22}} Tras producirse en 1908 unha crise no seo da Unión Republicana, Lerroux fundou o [[Partido Republicano Radical]] no que Besteiro ingresou ese mesmo ano.{{Sfn\|Preston\|1999\|p=236}} En 1909 viaxou a [[Alemaña]] e visitou as universidades de [[Berlín]], [[Múnic]] e [[Leipzig]],{{Sfnm\|Díaz Díaz\|1980\|1p=583\|Sánchez Lubián\|2002\|2p=240}} onde tomou contacto coa teses [[marxista]]s.{{Sfn\|Díaz Díaz\|1980\|p=583}} De volta en España e antes do seu ingreso no PSOE no ano 1912,{{Sfnm\|Heywood\|1990\|1p=33\|Preston\|1999\|2p=236}} ingresou brevemente na [[Prisión Modelo de Madrid\|Prisión Modelo]] en 1911 por mor dunha conferencia na [[Casa del Pueblo (España)\|Casa del Pueblo]] de Madrid,<ref>{{Cita novas\|xornal=[[El País]]\|nome=Juan\|apelido=Marichal\|url=http://elpais.com/diario/1990/09/30/opinion/654645608_850215.html\|ano=1990\|data=30 de setembro de 1990\|título=La singularidad de Julián Besteiro\|lingua=es}}</ref> na que se manifestou en contra da guerra en África.{{Sfn\|Sánchez Lubián\|2002\|p=235}} Durante esta estancia en prisión confraternizou con [[Andrés Saborit]] e [[Daniel Anguiano]].{{Sfn\|Sánchez Lubián\|2002\|p=235}} En 1912 obtivo a cátedra de Lóxica da [[Universidade Central de Madrid\|Universidade Central]].{{Sfn\|Díaz Díaz\|1980\|p=582}}{{Sfn\|de Blas Zabaleta\|de Blas Martín-Merás\|2002\|p=29}} Liña 63: En 1913 casou coa profesora de Ciencias Físicas [[Dolores Cebrián Fernández de Villegas]], que impartía clases na Escola Normal de Mestres de [[Toledo]].{{Sfnm\|Preston\|1999\|1p=236\|Sánchez Lubián\|2002\|2p=243}} Ese mesmo ano converteuse en conselleiro do concello de Madrid{{Sfn\|de Blas Zabaleta\|de Blas Martín-Merás\|2002\|p=29}} polo distrito de [[Chamberí]].{{Sfn\|Lamo de Espinosa\|1973\|p=29}} Posteriormente foi elixido concelleiro de novo nos anos 1917 e 1931.{{Sfn\|de Blas Zabaleta\|de Blas Martín-Merás\|2002\|p=29}} Antes de chegar á vicepresidencia da Unión Xeral de Traballadores ocupou os cargos de vogal e vicesecretario do sindicato.<ref name=dicsoc /> O 8 de xuño de 1916 liderou o comité da UGT que visitou ó [[Conde de Romanones]], presidente do Consello de Ministros, para transmitirlle as demandas da clase obreira. A negativa por parte do executivo á hora de satisfacer estas demandas, entre as que se incluía o fin da [[Guerra do Rif\|guerra de Marrocos]],{{Sfn\|Meaker\|1974\|p=42}} foi o preludio da folga de ~~dicembro~~decembro dese ano.{{Sfn\|Meaker\|1974\|p=42}} Foi tamén un dos ~~firmantes~~asinantes, xunto a [[Francisco Largo Caballero\|Largo Caballero]] e [[Vicente Barrio]], do acordo de colaboración coa [[Confederación Nacional do Traballo\|CNT]], representada por [[Salvador Seguí]] e [[Ángel Pestaña]], en [[Zaragoza]] o 17 de xullo de 1916,<ref>{{Cita libro\|título=Spain 1914-1918: Between War and Revolution\|nome=Francisco J.\|apelidos=Romero Salvadó\|editorial=Routledge\|ano=1999\|url=https://books.google.es/books?id=gIyv6Vm_3IcC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false\|isbn=0-415-21293-6\|p=36\|lingua=en}}</ref><ref>{{Cita libro\|apelidos=Forcadell Álvarez\|nome=Carlos\|capítulo=El primer sindicalismo de masa en España: la movilización social y política en 1916-1920\|nome-editor1=Mª Dolores\|apelidos-editor1= de la Calle Velasco\|nome-editor2= Manuel\|apelidos-editor2= Redero San Román\|título=Movimientos sociales en la España del siglo XX\|editorial=[[Universidade de Salamanca]]\|ano=2008\|isbn=978-84-7800-314-3\|url=https://books.google.es/books?id=bcAsY5rDR0EC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false\|p=76\|lingua=es}}</ref> que facilitou a folga xeral do 18 de decembro.{{Sfn\|Meaker\|1974\|p=42}} O 9 de agosto de 1917 a UGT convocou unha [[Folga xeral de 1917\|folga xeral]] revolucionaria que non obtivo os resultados agardados, e Besteiro foi xulgado por un tribunal militar e sentenciado a [[cadea perpetua]] o 4 de outubro xunto a Anguiano, Largo Caballero e Saborit.{{Sfn\|Meaker\|1974\|p=91}} Foron trasladados ó cárcere de [[Cartaxena]],<ref name="Marichal1988">{{Cita novas\|xornal=El País\|nome=Juan\|apelidos=Marichal\|data=14 de xullo de 1988\|ano=1988\|título=Julián Besteiro: De Cartagena a Carmona\|url=http://elpais.com/diario/1988/07/14/opinion/584834409_850215.html\|lingua=es}}</ref>{{Refn\|group=lower-alpha\|Andrés Saborit defendeu nas súas memorias sobre a folga que Besteiro foi o principal artífice da mesma.{{Sfn\|de Blas Zabaleta\|de Blas Martín-Merás\|2002\|p=133}}}} mais non permaneceron alí moito tempo xa que nas eleccións de febreiro de 1918 foron elixidos deputados,{{Sfn\|Preston\|1994\|p=11}} e liberados tras unha campaña no seu favor.{{Sfnm\|Preston\|1999\|1p=236\|Sánchez Lubián\|2002\|2p=236}} A actividade parlamentaria de Besteiro entre 1918 e 1923 comezou cunha explicación e xustificación da folga de 1917.<ref name="Cabrera1976">{{Cita novas\|título=Julián Besteiro, parlamentario\|publicación=El País\|data=19 de maio de 1976\|url=http://elpais.com/diario/1976/05/19/cultura/201304804_850215.html\|nome=Mercedes\|apelidos=Cabrera Calvo-Sotelo\|lingua=es}}</ref> Tamén lle prestou interese a temas como a sanidade e a educación, lamentándose nesta última cuestión do [[analfabetismo]] e o desfase entre a fin da educación primaria e a idade mínima para traballar.{{Sfn\|de Blas Zabaleta\|de Blas Martín-Merás\|2002\|p=174-175, 177-179}} En febreiro de 1919 ~~asistíu~~asistiu á Conferencia de Berna en representación do PSOE.<ref>{{Cita libro\|título=The Communist Party in Spain\|apelidos=Alba\|nome=Víctor\|url=https://books.google.es/books?id=H0ydA3137WQC\|isbn=0-87855-464-5\|lugar=Novo Brunswick\|ano=1983\|editorial=Transaction\|pp=3-4\|lingua=en}}</ref>{{sfnm\|Heywood\|1990\|1p=62\|Meaker\|1974\|2p=190}} Durante os últimos anos de vida de [[Pablo Iglesias Posse\|Pablo Iglesias]], debilitado por unha enfermidade, Besteiro foi o líder de facto do PSOE desde a vicepresidencia do partido.<ref name="Cabrera1976"/>{{sfn\|Heywood\|1990\|p=69}} No congreso do PSOE de 1920 Besteiro mantivo, ó igual que Largo Caballero, unha posición ambivalente e contemporizadora fronte ós discursos terceiristas que buscaban a adhesión incondicional ó [[Comintern]].{{Sfnm\|Heywood\|1990\|1pp=72-73\|Meaker\|1974\|2p=271}}{{Refn\|group=lower-alpha\|Fronte á opción dos terceiristas de unirse incondicionalmente á [[Internacional Comunista]], triunfou a solución intermedia de [[Fernando de los Ríos]] de impoñer tres condicións para aceptar e unha viaxe a [[Moscova]] de dous delegados (o propio de los Ríos e Anguiano) para negociar.{{Sfnm\|Heywood\|1990\|1pp=72-73\|Meaker\|1974\|2p=271}}}} === Ditadura de Primo de Rivera === Liña 105: En 1939 presentou un proxecto de Plan Rexional de Madrid (titulado ''Esquema y Bases para el desarrollo del Plan Regional'', tamén coñecido como "Plan Besteiro")<ref>{{Cita libro\|título=La ordenación del territorio en España: evolución del concepto y de su práctica en el siglo XX\|nome=Manuel\|apelidos=Benabent Fernández de Córdoba\|editorial=[[Xunta de Andalucía]] e [[Universidade de Sevilla]]\|url=https://books.google.es/books?id=yPyj6ORfO9oC\|isbn=84-472-0869-9\|ano=2006\|p=92\|lingua=es}}</ref> no que apuntaba a necesidade de incorporar ó termo municipal de Madrid os municipios limítrofes.<ref>{{Cita publicación periódica\|nome=Miguel Ángel\|apelidos=Alcolea Moratilla\|nome2=José María\|apelidos2=García Alvarado\|título=Cambios municipales en la Comunidad de Madrid (1900-2003)\|revista=Anales de Geografía de la Universidad Complutense\|volume=25\|ano=2006\|url=http://revistas.ucm.es/index.php/AGUC/article/view/AGUC0505110307A\|issn=0211-9803\|p=316\|lingua=es}}</ref> O prólogo do proxecto, escrito por Besteiro, introducía como principal referencia para a cidade a experiencia do Plan de [[Londres]].<ref>{{Cita libro\|capítulo=El Plan Regional de 1939: la síntesis de una experiencia\|título=Plan Besteiro 1939: Esquema y bases para el desarrollo del Plan Regional de Madrid\|nome=Carlos\|apelidos=Sambricio\|editorial=Editorial Nerea\|ano=2003\|url=https://books.google.es/books?id=CZOuQhsSyKgC\|isbn=84-89569-96-7\|p=20\|lingua=es}}</ref> O 27 de marzo de 1939 celebrouse a última reunión do Consello Nacional de Defensa. O 28 de marzo tódolos membros do consello agás Besteiro partiron en avión cara a [[Valencia]].<ref>{{Cita publicación periódica\|revista=Ebre 38: revista internacional de la Guerra Civil, 1936-1939\|ano=2011\|número=6\|apelidos=Santacreu Soler\|nome=José Miguel\|título=La huida imposible: El fracaso de las gestiones del Consejo Nacional de Defensa en marzo de 1939\|url=http://www.raco.cat/index.php/Ebre/article/view/250286\|issn=1696-2672\|p=82\|lingua=es}}</ref> Besteiro propuxo o nomeamento do [[anarquista]] [[Melchor Rodríguez García]] como alcalde de Madrid, cargo que este aceptou{{Sfn\|Preston\|2014\|p=315}} e á súa vez ~~rindeu~~rendeu ó bando franquista no mesmo día.{{Sfn\|Preston\|2014\|p=292}} O 29 de marzo Besteiro, enfermo, foi detido nos sotos da [[Real Casa de la Aduana\|sede do ministerio de Facenda]],<ref>{{Cita novas\|xornal=El País\|apelidos=Lamo de Espinosa\|nome=Emilio\|data=27 de setembro de 1990\|ano=1990\|título=El socialismo de Julian Besteiro\|url=http://elpais.com/diario/1990/09/27/opinion/654386409_850215.html\|lingua=es}}</ref> lugar no que tiña o seu despacho e vivía dende o 5 de marzo,{{Sfn\|Preston\|1999\|p=260}} e desde onde se dirixía frecuentemente por radio ós madrileños, e foi enviado ó [[cárcere de Porlier]].{{Sfn\|Preston\|2014\|p=311}} Esta prisión era un antigo colexio [[Familia Salesiana\|salesiano]] reconvertido en cárcere nunhas condicións deplorables..{{Sfn\|de Blas Zabaleta\|de Blas Martín-Merás\|2002\|p=410-411}} Segundo Aurora Alcojor, a súa detención incomodou ó goberno de Franco, que prefería non ter que sometelo a un xuízo.<ref name="Alcojor">{{cita libro\|apelidos1=Alcojor\|nome1=Aurora M.\|nome-editor=Juan Carlos\|apelidos-editor=Laviana\|obra=1939-1940. Franco-Hitler: Diálogo de sordos en Hendaya\|data=2006\|editorial=[[Unidad Editorial]]\|lugar=Madrid\|isbn=84-89192-59-6\|p=35\|título=Julián Besteiro, símbolo del socialismo moderado, muere en la cárcel de Carmona\|lingua=es}}</ref> ===Consello de guerra=== Liña 138: [[Marxismo\|Marxista]] [[Revisionismo (marxismo)\|revisionista]],{{Sfn\|Preston\|1994\|p=14}}<ref name="Bizcarrondo"/> Besteiro era admirador de [[Karl Kautsky]]{{Sfnm\|Preston\|1994\|1p=14\|Heywood\|1990\|2p=63}} e era contrario á idea da [[ditadura do proletariado]],{{Sfn\|Preston\|1994\|p=14}} chegando a pensar que os intentos de instaurala demostrarían ser unha "inútil ilusión infantil".<ref>{{Cita libro\|título=The Spanish Civil War, the Soviet Union, and Communism\|nome=Stanley G.\|apelidos=Payne\|ano=2004\|isbn=0-300-10068-X\|editorial=Yale University Press\|lugar=[[New Haven]] e [[Londres]]\|idioma=en\|p=44}}</ref> Non obstante defendeu este concepto na Conferencia de Berna de febreiro de 1919 no caso ruso, posición aparentemente contraditoria que Besteiro xustificou posteriormente argumentando que en Rusia tratábase dun caso de elección entre "ditadura socialista ou anarquía".{{Sfn\|Heywood\|1990\|pp=62-63}} Neste sentido [[Juan Avilés Farré]] indicou que para Iglesias e Besteiro neses momentos primaba un intento por manter a unidade socialista.<ref>{{Cita publicación periódica\|título=El impacto de la revolución rusa en las organizaciones obreras españolas (1917-1923)\|nome=Juan\|apelidos=Avilés Farré\|revista=Espacio, tiempo y forma. Serie V, Historia contemporánea\|issn=1130-0124\|número=13\|ano=2000\|pp=17-32\|url=http://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=148136&orden=197553&info=link}}</ref> Durante a ditadura de Primo de Rivera ~~propuzo~~propuxo a representación parlamentaria de intereses socioeconómicos sindicais mediante unha segunda cámara de carácter corporativo —o Senado— nun principio equiparable en poder ó Congreso, aínda que máis tarde indicou que debería ser de carácter simplemente consultivo.<ref name="GCuad"/> Vinculado á facción dereitista do PSOE,{{Sfnm\|Payne\|2006\|1pp=32-33\|Bolloten\|1991\|2p=576}} [[Stanley G. Payne]] cualificouno como posiblemente o "único teórico marxista" de importancia no partido.{{Sfn\|Payne\|2006\|p=32}} Malia o seu status no panorama socialista previo á guerra civil, [[Paul Preston]] afirmou que, lastrado por certa "rixidez moral", as contribucións efectivas de Besteiro ó pensamento marxista foron moi escasas.{{Sfn\|Preston\|1999\|p=234}} Pola súa banda [[Gerald H. Meaker]] describiuno como un "[[menchevique]] español".{{Sfn\|Meaker\|1974\|p=27}} Na configuración do seu pensamento confluíron influencias [[Positivismo\|positivistas]], [[Neokantismo\|neokantianas]], marxistas e [[Krausismo\|krausistas]].<ref>{{Cita libro\|título=Partido Socialista obrero Español. Este viejo y nuevo Partido\|lugar=Madrid\|apelidos1=Fernández García\|nome1=Eusebio\|apelidos2=Peces-Barba Martínez\|nome2=Gregorio\|ligazón-autor2=Gregorio Peces-Barba\|editorial=Fundación Pablo Iglesias\|ano=1979\|isbn=978-84-300-0907-7\|capítulo=Ideología socialista (1879-1979)\|p=362}}</ref>

Julián Besteiro: Diferenzas entre revisións