Carl von Linné: Diferenzas entre revisións

|lugar_nacemento = [[Råshult]] [[Småland]] {{SWE}} <ref name=idade> [http://cths.fr/an/prosopo.php?id=100146 LINNÉ Carl von]</ref>

|morte = [[10 de xaneiro]] de [[1778]]<br/><small>(70 anos)</small>

|coñecido = Sentar as bases da [[taxonomía]] moderna <br/>[[Nomenclatura binomial]]

|notas =[[autor do nome científico]]: '''L'''<br/>[[Ficheiro:Linne CoA.jpg|250px|miniatura|dereita|Escudo de armas de Carl von Linné]]

En agosto de [[1735]], durante a estancia de Carl Linné con Burman, coñeceu a [[George Clifford III]], un director da [[Compañía Holandesa das Indias Orientais]] e propietario dun xardín botánico preto de [[Hartecamp]] en [[Heemstede]]. Clifford quedou moi impresionado coa habilidade de Linné para clasificar plantas e invitouno a converterse no seu médico e encargado do seu xardín. Linné xa aceptara quedar con Burman durante o inverno e non podía aceptar inmediatamente a invitación. Con todo, Clifford ofreceuse a compensar a Burman ofrecéndolle unha copia da ''Natural History of Jamaica'' de [[Hans Sloane|Sir Hans Sloane]], que era un libro raro, se Linné aceptaba quedar con el.<ref name="Anderson64">[[#Anderson|Anderson, Margaret J.]], páx.64</ref> Burman aceptou.<ref name="Stöver81-82">[[#Stöver|Stöver, Dietrich Johann Heinrich]], páx. 81–82</ref> O 24 de setembro de [[1735]] Linné converteuse no conservador botánico e médico persoal de Hartecamp, cobrando 1000 [[Florín neerlandés|florín]]s ó ano, sendo libre para comprar calquera libro ou planta que quixese.<ref name="Stöver81-82"/> Aínda que o acordo era só para o inverno dese ano, Linné practicamente estivo alí ata 1738. <ref>{{Cita libro|apelidos1=Shurtleff|nome1=William|apelidos2=Aoyagi|nome2=Akiko|título=History of Soybeans and Soyfoods in Sweden, Norway, Denmark and Finland (1735-2015): Extensively Annotated Bibliography and Sourcebook|ano=2015|editor=Soyinfo Center|lugar=California (US)|isbn=978-1-928914-80-8|páxina=222|url=https://books.google.com/books?id=0gtpCgAAQBAJ&dq}}</ref>

Foi alí onde escribiu o libro ''Hortus Cliffortianus'', no prefacio do cal describiu a súa experiencia como "o tempo máis feliz da miña vida." Este libro era un catálogo dos artigos botánicos do herbario e do xardín botánico de Hartecamp, escrito en nove meses e completado en xullo de [[1737]], aínda que non foi publicado ata [[1738]].<ref name="Blunt100-102"/>. Unha parte de Hartekamp foi declarado como xardín público en abril de [[1956]] pola autoridade local de Heemstede, e foi chamado "Linnaeushof".<ref>{{citeCita journalpublicación periódica|last1=Tanner|first1=Vasco M.|title=Carl Linnaeus contributions and collections|journal=The Great Basin Naturalist|year=1959|volume=19|issue=1|pages=27–34|url=https://journals.lib.byu.edu/spc/index.php/wnan/article/viewFile/30161/28624}}</ref> Finalmente converteuse, segundo indica a Oficina de turismo de Holanda, no maior parque infantil de Europa.<ref>{{citeCita web|title=Linnaeushof|url=http://www.holland.com/global/tourism/article/linnaeushof-1.htm|website=Hollan.com|accessdate=1 de decembro de 2017}}</ref>

En xullo de [[1736]] Linné viaxou a [[Inglaterra]], cos gastos pagados por Clifford.<ref name="Blunt106-107">[[#Blunt2001|Blunt, Wilfrid]], páx. 106–107</ref> Foise a [[Londres]] para visitar a Sir Hans Sloane, un coleccionista de [[Historia natural]], e observar a súa [[Cuartos de maravillas|colección]]. Outra razón para a súa viaxe a Inglaterra era visitar o [[Xardín botánico de Chelsea|Chelsea Physic Garden]] e o seu conservador, [[Philip Miller]]. Presentou a Miller o seu novo sistema de clasificación de plantas que estaba descrito en ''Systema Naturae''. Miller, en realidade, era remiso ó uso da nova [[nomenclatura binomial]], preferindo a clasificación de [[Joseph Pitton de Tournefort]] e [[John Ray]]. Linné, aínda así, apladiu o ''Gardeners Dictionary'' de Miller,<ref>''Non erit Lexicon Hortulanorum, sed etiam Botanicorum'', en galego, ''o libro sería, non só un dicionario de xardineiros, se non de botánicos'', comentado en Paterson 1986:40-41.</ref> Só se cambiou completamente ó sistema de Linné na edición de ''[[The Gardeners Dictionary]]'' de [[1768]]. O conservador escocés sorprendentemente retivo no seu dicionario algunhas nomenclaturas binomiais pre-Linneanas descartadas por Linné pero que foron mantidas polos botánicos modernos. Miller finalmente quedou impresionado, e dende entón comezou a dispor o [[xardín botánico]] segundo o [[Nomenclatura binomial|sistema de Linné]].<ref name="Stöver89-90">[[#Stöver|Stöver, Dietrich Johann Heinrich]], páx. 89–90</ref>

Durante o verán de [[1746]] Linné volveu ser enviado polo goberno para que fixese unha expedición, esta vez na provincia sueca de [[Västergötland]]. Saíu desde Uppsala o 12 de xuño e volveu o 11 de agosto. Na expedición, o seu principal compañeiro foi Erik Gustaf Lidbeck, un estudante que o acompañara na súa viaxe previa. Linné describiu os descubrimentos da expedición no libro ''Wästgöta-Reza'', publicado ao ano seguinte.<ref name="Koerner115"/><ref name="Blunt159">[[#Blunt|Blunt, Wilfrid]], páx. 159</ref> Logo de regresar da viaxe, o goberno decidiu que Linné debería aceptar outra expedición na provincia meridional de [[Escania]]. Esta viaxe aprazouse debido á gran cantidade de traballo que tiña Linné.<ref name=nrm.se/>

O rei sueco Adolf Federico concedeu a Linné o rango de nobre en [[1757]], pero non foi efectivo ata [[1761]]. Tomou o nome de "von Linné", converténdose en "Carl von Linné" (Latinizado é ''{{lang|la|Carolus a Linné}}''). 'Linné' é unha versión acurtada e un galicismo de 'Linnæus', e o título alemán 'von' indica o seu ennobrecemento. O escudo de armas nobiliario da familia presenta, de forma preeminente, unha ''[[Linnaea]]'', unha das plantas favoritas de Linné, e que [[Jan Frederik Gronovius|Gronovius]] renomeou co nome científico de ''Linnaea borealis'' na súa honra. O escudo de armas divídese en terzos: vermello, negro e verde polos tres reinos da natureza (animal, mineral e vexetal) na [[Taxonomía de Linné|clasificación de Linné]], no centro hai un ovo "para denotar a Natureza, que é continuada e perpetuada ''in ovo''". No inferior hai unha frase en latín, tomada do poema épico latino da [[Eneida]], que di "FAMAM EXTENDERE FACTIS", "ampliamos a nosa fama segundo os nosos feitos".<ref name="Blunt199">[[#Blunt|Blunt, Wilfrid]], páx. 199</ref><ref name="Blunt229-230">[[#Blunt|Blunt, Wilfrid]], páx. 229–230</ref><ref name="Gribbin62">[[#Gribbin|Mary, Gribbin]], páx. 62</ref> Linnaeus escribiu o seu lema persoal nos libros que lle regalaban os seus amigos.<ref>{{citeCita booklibro|chapter=Anecdotes of Linnaeus|page=v |url=https://archive.org/stream/ornithologyhummi06jardrich#page/n21/mode/2up|title=The Naturalist's Library. Volume VI. Ornithology. Humming birds, Part I.|editor=Jardine, William|publisher=Chatto & Windus|place=Londres|year=1865}}</ref>

Despois do seu ennobrecemento, Linné continuou ensinando e escribindo. A súa reputación espallouse polo mundo, e mantivo correspondencia con diferentes persoas. Por exemplo, [[Catarina II de Rusia]] mandoulle sementes do seu país.<ref name="autogenerated2">[http://www.linnaeus.uu.se/online/life/8_0.html Uppsala University, Linné Online]</ref> Tamén mantivo correspondencia con [[Giovanni Antonio Scopoli]], "o Linné do Imperio Austríaco", que era doutor e botánico en [[Idrija]], [[Ducado de Carniola]] (actualmente [[Eslovenia]]).<ref>{{cita novas|url=http://www.theslovenian.com/articles/soban.htm |title=A Living Bond between Idrija and Uppsala |first=Branko |last=Soban |newspaper=The Slovenian |accessdate=4 de abril de 2012}}</ref> Scopoli comunicoulle tódalas súas investigacións, achados, e descricións (por exemplo as do ''[[Proteus anguinus]]'' e os [[glíridos]], dous pequenos animais ata aquel momento descoñecidos para Linné). Linné tiña un gran respecto por Scopoli e mostrou grande interese polo seu traballo. Así, denominou un xénero das solanáceas, ''[[Scopolia]]'', a fonte da [[escopolamina]], na súa honra, pero debido á gran distancia entre eles, nunca se coñeceron.<ref>{{cita web |url=http://www.theslovenian.com/articles/soban.htm |title=A Living Bond between Idrija and Uppsala |accessdate=01-12-2007 |last=Soban |first=Branko |date=Xaneiro de 2005 |work=Slovenija.svet |publisher=Slovene Emigrant Association}}</ref><ref>{{citeCita booklibro|author=Scopoli, Giovanni Antonio|title=Joannes A. Scopoli-Carl Linnaeus. Dopisovanje/Correspondence 1760–1775, ed. Darinka Soban|publisher=Slovenian Natural history society|place=Ljubljana}}</ref>

Na primeira edición de ''[[Systema Naturae]]'', Linné situaba os humanos como ''[[Homo sapiens]]'' entre os [[primate]]s (como se chamaron despois). Durante a súa estancia en Hartecamp tivo a oportunidade de examinar algúns monos, identificando algunhas similitudes entre eles e o home.<ref name="Gribbin173-174">[[#Gribbin|Mary, Gribbin]], páx. 173–174</ref> Sinalou que as dúas especies basicamente teñen a mesma anatomía e non atopaba ningunha outra diferenza coa excepción da fala.<ref name="Frängsmyr170">[[#Frängsmyr|Frängsmyr et al.]], páx. 170</ref> Polo tanto, colocou o home e os monos baixo a mesma categoría, ''Antropomorpha'', significando «de forma humana».<ref name="Frängsmyr167">[[#Frängsmyr|Frängsmyr et al.]], páx. 167</ref> Esta clasificación recibiu críticas doutros biólogos como [[Johan Gottschalk Wallerius|Johan G. Wallerius]], [[Jacob Theodor Klein]] e [[Johann Georg Gmelin]] baseándose en que era ilóxico describir un humano como "como un humano". <ref>{{cita web |url=http://linnaeus.c18.net/Letters/display_txt.php?id_letter=L0759 |author=[[Johann Georg Gmelin]] |title=Letter to Carl Linnaeus |date=30 de decembro de 1746 |location=San Petersburgo, Rusia |work=The Linnean Correspondence |accessdate=4 de outubro de 2011 |id=L0759}}</ref> Nunha carta a Gmelin de 1747, Linné replicou:<ref>{{citeCita web |url=http://linnaeus.c18.net/Letters/display_txt.php?id_letter=L0783 |author=Carl Linnaeus |title=Letter to Johann Georg Gmelin |date=25 de febreiro de 1747 |location=Uppsala, Suecia |work=The Linnean Correspondence |accessdate=4 de outubro de 2011 |id=L0783}} Tamén dispoñible como [http://linnaeus.c18.net/mss_combine/UUB/L-GmelinJG/L0783-a-150-02.jpg JPG].</ref>

* ''Clavis Medicinae Duplex'' (1766)<ref name=writings/><ref>[https://books.google.es/books?id=jdNaAAAAcAAJ&printsec=frontcover&dq=%22Clavis+Medicinae+Duplex%22&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjluNqvifXXAhVDPxoKHaF4B5sQ6AEIKTAA#v=onepage&q&f=false Libro en Google Book]</ref><ref name=writings/>

O zoólogo [[Rumphius]] (1627–1702) tiña máis ou menos unha aproximación do sistema linneano e o seu material contribuíu ó desenvolvemento posterior da clasificación científica binomial de Linné.<ref>{{citeCita booklibro |last=Monk, |first=K.A. |author2=Fretes, Y. |author3=Reksodiharjo-Lilley, G. |title=The Ecology of Nusa Tenggara and Maluku |publisher=Periplus Editions Ltd. |year=1996 |page=4|location=Hong Kong |isbn=962-593-076-0}}</ref> Tamén con anterioridade existiran xa intentos de introducir certa orde na aparente confusión que supón a inxente proliferación de seres vivos. Os primeiros que abogaron por establecer unha clasificación o máis práctica e sinxela posible foron [[Augustus Quirinus Rivinus|Rivinius (A.Bachman)]] ([[1652]]-[[1723]]) en [[Alemaña]], e

O sistema linneano clasificaba a natureza dentro dunha [[xerarquía|xerarquía aniñada]], comezando con tres [[reino (bioloxía)|reinos]]. Os reinos estaban divididos en [[Clase (bioloxía)|clase]]s e estes, á súa vez, en [[Orde (bioloxía)|orde]]s, e de aí en [[Xénero (bioloxía)|xénero]]s, que foron divididos en [[especie]]s, a unidade básica de clasificación.<ref>[[#Simpson|Simpson (1961)]], p.&nbsp;16–19.</ref> Debaixo do rango de especie algunhas veces recoñeceu [[taxon|taxons]]s de [[categoría taxonómica|categoría]] inferior (sen nome), que máis tarde acadarían nomes estandarizados como ''[[Variedade (bioloxía)|variedade]]'' en botánica e ''[[subespecie]]'' en zooloxía.<ref>{{cita libro |apelido1= Jahn|nome1= Ilse|apelido2= Löther|nome2= Rolf|apelido3= Senglaub|nome3= Konrad|título= Historia de la biología|dataacceso= 22 de decembro de 2017|lingua= es|ano= 1990|editorial= Labor|lugar= Barcelona|isbn= 84-335-5744-0|capítulo= |páxina= 223, 239|cita= Linné creou un sistema de clasificación simplificado, [...] fácil de manexar e costruido de xeito regular}}</ref>

* {{citeCita booklibro |last=Loring Brace |first=C. |year=2005 |title="Race" is a Four Letter Word. The Genesis of the Concept |publisher=[[Oxford University Press]] |isbn=978-0-19-517351-2 |ref=Loring}}

* {{citeCita booklibro |last=Slotkin |first=J. S. |year=1965 |title=Readings in early Anthropology |publisher=[[Methuen Publishing]] |chapter=The Eighteenth Century |pages=175–243 |ref=Slotkin}}

* {{citeCita booklibro |last=Marks |first=Jonathan |chapter=Ten facts about human variation |title=Human Evolutionary Biology |editor1-last=Muehlenbein |editor1-first=Michael |year=2010 |publisher=[[Cambridge University Press]] |isbn=978-0-521-87948-4 |pages=265–276 |url=https://books.google.com/books?id=3NRf_8gwmO8C&pg=PA265 |ref=Marks}}

* {{citeCita booklibro |last=Keevak |first=Michael |year=2011 |title=Becoming Yellow: A Short History of Racial Thinking |publisher=[[Princeton University Press]] |isbn=978-0-691-14031-5 |ref=Keevak}}

* {{citeCita booklibro |last=Braziel |first=Jana Evans |chapter=Genre, race, erasure: a genealogical critique of "American" autobiography |pages=35–70 |title=Erasing Public Memory: Race, Aesthetics, and Cultural Amnesia in the Americas |editor=Joseph A. Young and Jana Evans Braziel |year=2007 |publisher=[[Mercer University Press]] |isbn=978-0-88146-076-6 |ref=Braziel}}

* {{citeCita booklibro |title=The Evolution of Modern Humans in Africa: a Comprehensive Guide |last=Willoughby |first=Pamela |year=2007 |publisher=[[AltaMira Press]] |isbn=978-0-7591-0119-7 |ref=Willoughby}}