A '''puberdade''' é un período no que ocorren mudanzas biolóxicas e fisiolóxicas. É neste período cando o corpo se desenvolve física e mentalmente tornándose maduro e o adolescente queda capacitado para xerar fillos. Non debe ser confundida como sinónimo da [[adolescencia]], xa que a puberdade forma parte da adolescencia.
Nesta fase, obsérvanse mudanzas tales como: crecemento de pelos, crecemento dos testículos e aparición dos seos, aumento dos [[Cadeira (anatomía)|cadeiras]] nas rapazas e tórax nos rapaces. O marco principal da puberdade para os [[home]]s é a primeira [[exaculación]], que ocorre de media ós 13 anos.<ref name="Jorgensen & Keiding">(Jorgensen & Keiding 1991).</ref> Para as mulleres, é o inicio da [[menstruación]], que ocorre de media entre 12 e 13 anos.<ref name="Tanner">(Tanner, 1990).</ref><ref name="U.S. menarche">{{cita xornal|autor =Anderson SE, Dallal GE, Must A |título=Relative weight and race influence average age at menarche: results from two nationally representative surveys of US girls studied 25 years apart |xornal=Pediatrics |volume=111 |número=4 Pt 1 |páxinas=844–50 |ano=2003 |mes=abril |pmid=12671122 |doi=10.1542/peds.111.4.844}}</ref><ref name="Canadian menarche">{{cita xornal|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21110899 |título=Age at menarche in Canada: results from the National Longitudinal Survey of Children & Youth|publicadopublicación=BMC Public Health |ano= 2010 }}</ref><ref name="UK menarche">{{cita xornal|url=http://vstudentworld.yolasite.com/resources/final_yr/gynae_obs/Hamilton%20Fairley%20Obstetrics%20and%20Gynaecology%20Lecture%20Notes%202%20Ed.pdf |título=Obstetrics and Gynaecology |nome =Diana |apelido =Hamilton-Fairley |edición=2ª|publicadopublicación=Blackwell Publishing }}</ref> No século XXI, a idade media na que os nenos acadan a puberdade é menor en comparanza co século XIX, cando era de 15 anos para as rapazas e 16 para os rapaces. Isto pode deberse ós produtos químicos dos alimentos ou a unha mellor nutrición.<ref>{{cita web|url=http://www.telegraph.co.uk/health/healthnews/7824699/Girls-now-reaching-puberty-before-10-a-year-sooner-than-20-years-ago.html|título=Girls now reaching puberty before 10 – a year sooner than 20 years ago|nome =Richard|apelido =Alleyne|data=13 de xuño de 2010|publicadopublicación=www.telegraph.co.uk}}</ref>
As [[hormona]]s sexuais difiren para os homes e as mulleres, mais non son totalmente exclusivos de cada sexo. Nos homens, os testículos secretan entre outras hormonas a [[testosterona]] e nas mulleres o [[ovario]] fabrica o [[estróxeno]]. As [[gónada]]s e as [[Glándula suprarrenal|glándulas suprarrenais]] de ámbolos dous sexos producen o estróxeno e a testosterona, mas é variábel a cantidade. As características biolóxicas son universais e ocorren de xeito semellante en tódolos seres humanos.
Liña 29:
=== Ereccións indesexadas ===
As exaculacións durante o sono son coñecidas popularmente como [[polución nocturna]].<ref>{{cita web|url=http://h2g2.com/dna/h2g2/A12219374|título=h2g2 - The Morning Glory (or Nocturnal Penile Tumescence) - Edited Entry|nome =Not Panicking|apelido =Ltd|páxina-web=h2g2.com}}</ref> O [[pene]] pode quedar erecto regularmente durante o sono, e os homes poden acordar cunha erección.<ref>{{cita web|url=http://books.google.co.uk/books?id=5f8mQx7ULs4C&pg=PA149&dq=&hl=en&sa=X&ei=u1TwTu20EYTc8QOEmPiiAQ&ved=0CFcQ6AEwBA#v=onepage&q=&f=false|título=Sexuality Now: Embracing Diversity|nome =Janell|apelido =Carroll|data=29 de xaneiro de 2009|publicadopublicación=Cengage Learning|via=Google Books}}</ref> Unha vez que un rapaz acada certa idade, as ereccións ocorren con moita máis frecuencia por mor da puberdade.<ref>{{cita web|url=http://books.google.co.uk/books?id=R0eixKqC0SgC&pg=PA119&dq=erection+puberty&hl=en&sa=X&ei=AFbwTvSeNonu8APewbW8AQ&ved=0CD4Q6AEwAA#v=onepage&q=erection+puberty&f=false|título=What's Happening to My Body? Book for Boys: Revised Edition|nome1 =Lynda|apelido1 =Madaras|nome2 =Area|apelido2 =Madaras|data=8 de xuño de 2007|publicadopublicación=HarperCollins|via=Google Books}}</ref> As ereccións poden ocorrer espontaneamente a calquera hora do día, e poden ocorrer até mesmo ó se vestir.<ref>{{cita web|url=http://books.google.co.uk/books?id=xLqwYAzogiwC&pg=PA62&dq=&hl=en&sa=X&ei=M0zwTviZFciKhQfXyYXTAQ&ved=0CGYQ6AEwBg#v=onepage&q=&f=false|título=Making Sense of Sex: A Forthright Guide to Puberty, Sex and Relationships for People with Asperger's Syndrome|nome =Sarah|apelido =Attwood|data=15 de maio de 2008|publicadopublicación=Jessica Kingsley Publishers|via=Google Books}}</ref> As ereccións son comúns tamén en nenos e bebés, e poden mesmo ocorrer antes do nacemento.<ref>{{cita web|url=http://www.livestrong.com/article/267344-erections-in-babies/|título=Erections in Babies|nome =Holly L.|apelido =Roberts|páxina-web=livestrong.com}}</ref> As espontáneas son normais, mais poden ser embarazosas se acontecen en público, como nunha aula ou sala de estar.<ref>{{cita web|url=http://books.google.co.uk/books?id=R0eixKqC0SgC&pg=PA145&dq=erection+spontaneous&hl=en&sa=X&ei=CnzwTrfjKI_w8QOK1czCAQ&ved=0CEoQ6AEwAg#v=onepage&q=erection+spontaneous&f=false|título=What's Happening to My Body? Book for Boys: Revised Edition|nome1 =Lynda|apelido1 =Madaras|nome2 =Area|apelido2 =Madaras|data=8 de xuño de 2007|publicado=HarperCollins|via=Google Books}}</ref><ref>{{cita web|url=http://books.google.co.uk/books?id=qdybSBoC4_0C&pg=PA201&dq=erection+spontaneous&hl=en&sa=X&ei=CnzwTrfjKI_w8QOK1czCAQ&ved=0CDwQ6AEwAA#v=onepage&q=erection+spontaneous&f=false|título=What's Happening to My Body? Book for Girls: Revised Edition|nome1 =Lynda|apelido1 =Madaras|nome2 =Area|apelido2 =Madaras|data=6 de xuño de 2007|publicado=HarperCollins|via=Google Books}}</ref>
