Falsas decretais: Diferenzas entre revisións

Chámanse '''Falsas decretalesdecretais''' ou '''Pseudo-Isidoro''' a unha colección de [[Epístola decretal|decretalesdecretais]] apócrifas, falsamente atribuídas a un tal Isidorus Mercator, durante moito tempo confundido con [[Isidoro de Sevilla]]. As ''Falsas decretalesdecretais'' foron redactadas entre os anos 30 e 40 do [[século IX]] e constituíron unha das máis importantes fontes do [[dereito canónico]] medieval.

O anónimo compilador escóndese baixo o nome dun bispo ficticio, ''Isidorus Mercator'', tradicionalmente chamado «pseudo Isidoro». Reúne o mellor das coleccións precedentes (''Hispana'' e tamén ''Dionysio-Hadriana'' e ''Quesneliana''), pero tamén unha centena de decretalesdecretais totalmente inventadas. A colección é parte dun grupo composto facía mediados do século IX na provincia eclesiástica de [[Reims]]. Recentemente Klaus Zechiel-Eckes identificou o mosteiro de [[Corbie]], preto de [[Amiens]], como o lugar do taller dos falsificadores, demostrando que se empregaron varios manuscritos desta abadía. Despois destes descubrimentos as antigas hipóteses que crían ver en Tours, Reims, [[Maguncia]] ou mesmo [[Roma]] a patria das pseudo Isidoro, carecen de valor científico.

A colección é parte dun conxunto de falsificacións, todas saídas do mesmo taller. Destacan a ''Hispana Gallica Augustodunensis'', unha falsificación da ''Collectio Hispana''; os ''Capitulaires'' de Benoît lle Lévite e os ''Capitula Angilramni''. Recentemente outros dous textos foron identificados como produtos do mesmo taller: un florilegio das actas do [[concilio de Calcedonia]] reveladas en certos manuscritos das ''Falsas decretalesdecretais'' e a ''Collectio Danieliana'' unha recompilación de textos sobre os procedementos criminais en dereito eclesiástico, compilado nun único manuscrito da Burgerbibliothek de [[Berna]].

Estes apócrifos constan na súa forma máis completa dundunhas sesenta decretalesdecretais, todas falsas, dos papas dos tres primeiros séculos da era cristiá, ademais de concilios gregos, africanos, galos e visigóticos, como os contidos na ''Collectio Hispana'', con algunhas falsificacións, así mesmo dunha recompilación de decretalesdecretais dos papas [[Silvestre I]] a [[Gregorio II, papa|Gregorio II]]. Nesta última parte atópanse pezas perfectamente falsificadas e interpoladas, así como máis de trinta cartas papais falsas.

Un número relativamente grande de manuscritos do século IX dan proba da rápida propagación das falsificacións, sobre todo en Francia e Italia, así como no val do [[Rin]]. En cambio, as coleccións canónicas dos séculos IX e X, salvo a ''Collectio Anselmo dedicata'' (Italia setentrional) e de Réginon de Prum (Alemaña occidental), apenas tomaron nota das falsas decretalesdecretais. Isto cambiou no [[século XI]] coa [[reforma gregoriana]]. As estreitas relacións entre os bispos e o Papa, tal e como son descritas nas decretalesdecretais, son un argumento de peso para os reformistas na súa loita contra a [[simonía]]. As coleccións de dereito canónico redescubren as falsas decretalesdecretais e varias delas son simples extractos, con algún engadido de textos provenientes doutras fontes. Este desenvolvemento continua até o [[decreto de Graciano]] (cara a [[1140]]). O decreto logra enseguida unha reputación de autoridade en materia de dereito canónico e substitúe a todas as coleccións anteriores. Unicamente na época do [[Cisma de Occidente|Gran Cisma de Occidente]] e dos concilios reformistas dos [[século XIV|séculos XIV]] e [[século XV|XV]] as ''falsas decretalesdecretais'' retoman o interese dos canonistas e son recompiladas e lidas.

Durante a [[Idade Media]] os especialistas tomaron as ''Falsas decretalesdecretais'' como textos perfectamente auténticos. Unicamente no século IX o arcebispo [[Hincmaro de Reims]] parece ter sospeitas, ou sabía máis do que xulgaba político admitir. Esta actitude cambia no [[século XV]]. Nicolás de Cues, que copiara persoalmente un exemplar das decretalesdecretais (manuscrito 52 da Fundación Cusanus), remarca algúns anacronismos: era verdadeiramente crible que o Papa mártir [[Clemente de Roma|Clemente I]] fundase a preeminencia de certas sedes sobre o feito de que os pagáns tivesen os seus arciprestazgos nestas mesmas cidades?

Durante a [[Reforma protestante|reforma]] do século XV os ataques vólvense máis sistemáticos: os ''Centuriatores Magdeburgenses'' recompilan argumentos en contra da autenticidade das decretalesdecretais. Pero fai falta esperar até [[1628]] cando [[David Blonde]], predicador reformista de [[Xenebra (cidade)|Xenebra]], dá a proba definitiva: os supostos Papas do tres primeiros séculos citaban as Escrituras de acordo coa versión da [[Vulgata]], que non viu a luz até moito tempo despois da súa morte. Da parte católica habería aínda algunhas manobras en retagarda, pero pouco máis tarde de principios do [[século XIX]] ningún teólogo serio tiña dúbidas sobre a súa falsidade.

A historia das edicións das ''Falsas decretalesdecretais'' esta lonxe de ser a historia dun éxito dos eruditos. A primeira edición apareceu en [[1525]] baixo o coidado de Jacques Merlin, que simplemente reproduciu un manuscrito, probablemente do [[século XIII]], dunha forma tardía das decretalesdecretais. En [[1863]] [[Paul Hinschius]] fixo aparecer, despois de soamente dous anos e medio de preparación, a súa edición ''Decretalesdecretais Pseudoisidorianæ et Capitula Angilramni''. Un logro prodixioso para a época, a edición sofre no entanto de tres graves desvantaxes. En primeiro lugar, Hinschius xulgou mal a data do seu manuscrito e non tomou como base da súa edición as mellores copias. Seguidamente infravaloró o feito de que as partes das decretalesdecretais baseadas en textos auténticos estaban así mesmo contaminadas na redacción polas falsificacións e non reimprimió para estes textos as ''edicións vulgares''. Finalmente, non se pode un fiar nin do seu texto, nin das súas notas críticas, a rapidez do seu traballo deixou as súas pegadas. Unha nova edición está a piques de saír baixo os coidados de Karl-Georg Schon e de Klaus Zechiel-Eckes.

A tradición manuscrita agrúpase en seis ou mesmo sete versións diferentes, a máis completa, chamada por Hinschius «A1» contén o tres partes abaixo mencionadas (manuscrito máis importante Vat. Ottob lat. do [[século IX]], Francia oriental); unha segunda versión tamén importante é a clase chamada «A/B» co Ms. Vat. lat. 630 encabezado ([[século IX]], Scriptorium de Corbie); a versión chamada de Cluny (soamente decretalesdecretais), cuxo manuscrito orixinal sobreviviu: New Haven Beinecke Library 442 (Francia, despois de 858) ; a versión chamada ''courte'' (Hinschius «A2») co manuscrito Rome Biblioteca Vallicelliana D.38 destacado (século IX, provincia eclesiástica de Reims); a clase chamada por Hinschius «B», probablemente datada no [[século XI]] no norte de Francia (manuscrito p.e. Boulogne-sur-Mer Bibl. mun. 115); a clase «C», tamén datada no século XII ou pode ser que no XI; finalmente unha forma mixta de elementos en versión curta e a versión de Cluny datada quizais no século XI.

* P. Fournier et G. Lle Bras, ''Histoire deasdes collections canoniques en Occident'', tome 1, Sirey, Paris, 1931, pp. 196?200

* Jean Gaudemet, ''LlesLes Sources du droit canonique (dodu séculosiècle VIII aoau XX)'', Cerf, coll. « Droit canonique », Paris, 1993 <small>(ISBN 2-204-04764-3)</small>

* Gérard Giordanengo, q.v., ''Dictionnaire historique dade la papauté'', s. dir. Philippe Levillain, Fayard, Paris, 1994 <small>(ISBN 2-213-61857-7)</small>

* [http://www.pseudoisidor.mgh.de Edición en curso das ''Falsas decretalesdecretais''] (texto latino; sitio web en alemán)