Hebreos: Diferenzas entre revisións

Os '''hebreos''' (do [[Lingua latina|latín]] ''Hebraei'' e do [[Lingua grega antiga|grego antigo]] ''Hebraioi'' [Ἑϐραῖοι], e ambos á súa vez do [[hebreo]] ''‘Ivrīm'' [עברים]) son un antigo [[Semitas|pobo semita]] do [[Levante mediterráneo]] (Próximo Oriente) establecidos no ano 616 a. C, tamén son devanceiros dos [[Israelita|israelitas]] e do [[pobo xudeu]].<ref>ElloIsto se desprende de losdos textos bíblicos que, para judíosxudeus ye cristianoscristiáns "contienenconteñen laa palabra de DiosDeus"; dichosditos textos son laa [//es.wikipedia.org/wiki/Tor%C3%A1 Torá[Tora]] ye laa [//es.wikipedia.org/wiki/Biblia [Biblia]].

EnNa susúa etimologíaetimoloxía de ''hebreo'', elo ''DRAE'', 22.ª ed., incluyeinclúe un "quizá del [//es.wikipedia.org/wiki/Idioma_acadio[Idioma acadio|acadio] [//es.wikipedia.org/wiki/Habiru] ''ẖapiru''[''m'']], [acaso significando] paria". Posiblemente elloisto se deba a que existen algunasalgunhas teorías que buscan conectar losos "[//es.wikipedia.org/wiki/[Habiru%23Habiru_y_los_Hebreos e os Hebreos|'''habiru''']]" —a los—aos que tambiéntamén se conocecoñece como '''''apiru'''''— con loscos hebreos bíblicos. Sin embargoPorén, loo ciertocerto esé tales intentos de relacionar alao grupo de losdos apiru (Habiru) con elco gentilicioxentilicio "'''ivrim'''" carecen por elpolo momento de pruebasprobas concluyentesconcluíntes para sustentar tamaña idea. Escritos tales como losos de Juan de la Torre Suárez nonon solosó son incompatibles con elco texto bíblico sinosenón que ademásademais proclaman abiertamenteabertamente sua súa propia [http://www.egiptomania.com/historia/origen_hebreos.htm "egiptomanía"]. '''Rainey explica que laa supuestasuposta relación entre habiru ye losos hebreos nonon esé másmáis que unaunha expresión de deseodesexo.''' VéaseVéxase Anson F. Rainey, Unruly Elements in Late Bronze Canaanite Society, en [http://books.google.com.au/books?id=1poyGNWV3UcC&printsec=frontcover&dq=Pomegranates+and+Golden+Bells&source=bl&ots=BsPy-wsrB5&sig=XssHIQkyo0aXM8pjhAgiXiczRIQ&hl=en&ei=kKQeTej7IoSgvgPtzuTLDQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CBYQ6AEwAA#v=onepage&q&f=false ''Pomegranates and Golden Bells''], ed. David Pearson Wright, David Noel Freedman, Avi Hurvitz, Eisenbrauns, 1995, p. 483. Para unaunha discusión, ver O. Loretz, ''Habiru-Hebräer'', Berlín, 1984; N. Na'aman, "Habiru and Hebrews: The Transfer of a Social Term to the Literary Sphere", ''JNES'', 45, 1986, pp. 271-88; y A.F. Rainey, ''Habiru-Hebräer'', 1987. '''"Habiru" nonon designa ningunaningunha agrupación étnica ye esé un términotermo empleadoempregado en lana AntigüedadAntigüidade para referirse tanto a grupos semitas como para otrosoutros que nonon loo son: "laa conexión [entre habiru ye losos hebreos], si esé que hayhai algunaalgunha, permanece oscuraescura"''' (J.D. Douglas, ''The Zondervan Illustrated Bible Dictionary'', 2011, p. 557). Por otraoutra partebanda, elo sentido dado a "hapiru" enna laetimoloxía etimología propuesta porproposta elpolo ''DRAE'' carece de referencia o sustento científico ye por elloisto nonon esé másmáis que unaunha hipótesis. Inesperadamente, el [http://es.glosbe.com/akk/es/ ''Diccionario acadio-español''ara el [http://lacasaeuropa.blogspot.com.br/2010/08/diccionario-sumerio-acadio-d.html ''Diccionario sumerio-acadio''] de Casa Europa (ambos accedidos 12 de xullo de 2013)hipótese.</ref>

[[Ficheiro:Abraham_Lilien.jpg|miniatura|E.M. Lilien, ''Abraham contempla as estrelas'', estampa, 1908.<ref>ImagenImaxe incluidaincluída en lana edición alemanaalemá de ''LosOs Libros de lada Biblia.''</ref>]]

Na ''Biblia'', Israel é o nome nacional dos hebreos. Inicialmente e na súa condición tribal, os hebreos non posuían un nome que os distinguise historicamente como grupo. O cambio do nome do terceiro patriarca, quen de "Xacob" pasa a chamarse "Israel" (Xénese 32:24 e 32:28<ref>http://www.abibliagalega.com/pentateuco/xenese/capitulos-31-35/</ref>) é reflexo o feito histórico coñecido como unión das tribos hebreas iniciais e do seu triunfo sobre os cananeos.<ref>[http://www.jewishencyclopedia.com/view.jsp?artid=295&letter=I&search=hebrews Hebrews], ''Jewish Encyclopedia'', versión sinsen editar 1906; accedida 17 de julioxullo de 2013</ref> Ou, dito doutro xeito, "hebreos" eran antes da conquista da terra de [[Canaán]] e "israelitas" chamarallos a partir de devandito acontecemento (século VI a.C.).<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/259033/Hebrew "Hebrew (people)"], ''Encyclopædia Britannica'', 2008, Encyclopædia Britannica Online, accedida 20 de diciembredecembro de 2008 ye 17 de julioxullo de 2013: "Hebrew, any member of an ancient northern Semitic people that were the ancestors of the Jews. Biblical scholars use the term Hebrews to designate the descendants of the patriarchs of the Hebrew Bible (Old Testament)—i.e., Abraham, Isaac, and Jacob (also called Israel [Genesis 33:28])—from that period until their conquest of Canaan (Palestine) in the late 2nd millennium bce. Thenceforth these people are referred to as Israelites until their return from the Babylonian Exile in the late 6th century bce, from which time on they became known as Jews."</ref>

Na actualidade, "hebreo" emprégase para designar a todo aquel que sexa membro ou descendente do pobo de Abraham, Isaac, e Xacob.<ref>[http://www.thefreedictionary.com/Hebrews Hebrews], thefreedictionary.com, accedido 17 de julioxullo de 2013</ref> Hebreo é hoxe ademais sinónimo de israelita e [[Pobo xudeu|xudeu]].<ref>Aarón Alboukrek y Gloria Fuentes Sáenz, ''Diccionario de sinónimos y antónimos'', Larousse-La Nación, 2005, p. 139: "hebreo"</ref>

Segundo a historia e as tradicións xudía e cristiá, a formación do pobo hebreo ten lugar durante o [[II milenio a. C.|segundo milenio]] antes da Era Común, posiblemente ao redor de 1800 a.C. Aínda que existen certas dificultades para determinar a localización precisa dos primeiros hebreos na historia, iso débese en gran parte a que a tradición dese grupo humano foi ante todo oral e non escrita.<ref>Josy Eisenberg, ''Histoire des Juifs'', París, 1970, primeraprimeira parte. Pero Shlomo Sand proponepropón elo empleouso eldo término "mito-historia" (''Comment le peuple juif fut inventé?'', 2011). ElO problema esé que elo prisma a través deldo cualcal Sand observa aquelloaquelo que élel denomina''mito-historia'' pocopouco ye nada tieneten que ver con lacoa historia en sísi mismamesma sinosenón concoa susúa propia agendaaxenda personalpersoal que esé político-ideológicaideolóxica. EsÉ indudableindubidable que elo mito juegaxoga enno el caso delda origenorixe de losdos hebreos un papel tan importante como que elo que juegaxoga en elno caso delda origenorixe de cualquiercalquera otrooutro pueblopobo ye en lono que concierneconcirne aá susúa propia identidadidentidade. Acerca dedas lasprimeiras primerascivilizacións civilizacionesdo del CrecienteCrecente Fértil, véasevéxase elo ''Atlas of World History'', Londres, 2004, pp. 26-27, 30-31.</ref> E non só foi a [[tradición oral]] nos seus inicios senón que ademais foino durante moitos séculos.<ref>Para elo judaísmoxudaísmo, por ejemploexemplo, laa tradición oral esé sagrada ye continúa viva incluso en lana actualidadactualidade. Al menos en teoría, laa tradición oral esé tan sagrada para esa religiónrelixión como loo esé elo texto escrito deda la [//es.wikipedia.org/wiki/Tor%C3%A1 Torá]Tora.</ref> O que as tradicións e cultura dos hebreos, así como tamén os seus coñecementos e percepción do mundo, sexan inicialmente transmitidas de modo verbal e de xeración en xeración deu lugar ao que hoxe poden parecernos ser inconsistencias na subsecuente tradición escrita.<ref>Acerca dedas lastransformacións transformaciones deldo hebreo escrito en lana literatura religiosarelixiosa, véasevéxase María Martha Fernández, [http://www.transoxiana.org/Jornadas/JEO2005/Fernandez-hebreo.pdf "Hebreo"], ''Transoxiana'', 2005</ref> Os parámetros do mundo antigo non eran precisamente os mesmos que os do mundo de hoxe. Así, por exemplo, a concepción do mundo, a noción do tempo e mesmo o ritmo de vida eran sen dúbidas diferentes aos nosos.

Ao considerar ao grupo étnico dos hebreos é necesario lembrar que a [[Biblia]] non foi concibida para ser un mero texto de historia con presuncións científicas senón un testemuño colectivo transcendental no cal os crentes, tanto xudeus como cristiáns, atesouran desde fai xa máis de dous milenios o que consideran ser revelación e palabra do seu [[Deus]].<ref>Por elloisto nonon esé unaunha fuentefonte fiable de sucesos ocurridosocorridos en lana vida real sinosenón en realidadrealidade unaunha recopilacionrecompilación de cuentoscontos ye leyendaslendas propias de culturas posteriores. AquelloAquelo que Clive Lawton, judíoxudeu ortodoxo, explica acerca dedos losEvanxeos Evangeliosé es tambiéntamén aplicable a todos losos textos bíblicos como suo conjuntoseu conxunto: "'''elo punto''' [fundamental deldo texto bíblico] '''nonon esé laa precisión histórica, sinosenón elo ser un comentario didáctico''' e incluso [a veces hastaata] polémico '''de lada historia'''"; [http://www.bbc.co.uk/religion/religions/judaism/beliefs/eyes_1.shtml Jesus through Jewish Eyes], ''BBC'', 23 de junioxuño de 2009 (accedido 21 de julio de 2013). A través de esedese artículoartigo títulado "Jesús visto por ojos judíos", Lawton reconocerecoñece ademásademais que laa estructura de pensamiento depensamento losdos cuatrocatro EvangelistasEvanxelistas lelle resulta verdaderamenteverdadeiramente familiar, dado que ellaesta, segúnsegundo élel, presenta varios puntos en común concoas las escuelasescolas de pensamientopensamento hebreo (a lasás que élel conocecoñece perfectamente).</ref>

Na escritura, o nome propio de Deus (Yahvé) é expresado a través de catro letras hebreas (יהוה «YHVH») ás que os hebreos, por respecto ao "Creador do Mundo" (''Boré Ha-Olám'') e "Rei do Universo" (''Mélej Ha-Olám''), abstéñense de pronunciar. Por estar en hebreo composta de catro letras, a palabra en cuestión é denominada "Tetragrámaton".<ref>Para unaunha discusión acerca de Yahvé, susos seus atributos ye elo tetragrámaton, véasevéxase [//es.wikipedia.org/wiki/Yahveh [Yahveh]].</ref>

Yahvé realiza o seu [[Abraham|Pacto con Abraham]], quen actúa en representación do pobo hebreo. Deus comprométese a brindarlle protección e axuda constantes, unha descendencia moi numerosa e a terra prometida (Canaán). O pobo hebreo comprométese pola súa banda a ser incondicionalmente fiel a Yahvé e á aceptación da súa vontade divina.<ref>Escrito está en lana Biblia:

A proba ou demostración do acordo entre Deus e Abraham dáse a través do rito da [[circuncisión]], por medio da cal se selou o pacto. Ela constituirá ademais un sinal da submisión e fidelidade dos hebreos para con Deus. Os hebreos son a partir dese entón os "Fillos do Pacto" (Bnei Brit). Unha vez practicada, a circuncisión por outra banda constitúe de seu unha característica que lles outorga aos descendentes de Abraham identidade, pertenza para co grupo inicial e identificación para co pactado polo primeiro patriarca hebreo.<ref>Como tradición ritual, laa circuncisión esé incluso hoyhoxe practicada tanto por judíosxudeus como por musulmanes, grupos que se perciben a sísi mismosmesmos como descendientesdescendentes directos deldo primerprimeiro patriarca postdiluviano ye son, a raíz de ellodisto, losos herederosherdeiros ye continuadores deldo [//es.wikipedia.org/wiki/Abraham%23Convenio_Abrah.C3.A1mico [Convenio Abrahámico]].</ref> Todo home da casa de Abraham ou descendente do mesmo era circuncidado ao oito días de nacer e recibía entón o seu nome.<ref>SiguiendoSeguindo laa tradición abrahámica ye tambiéntamén laa leylei mosaica, Jesús[[Xesús de NazarethNazaret]] fuefoi circuncidado aaos los ochooito días de nacer (Lucas 2:21). ElO hechofeito, que establece ela linajeliñaxe de JesúsXesús ye loo identifica como descendientedescendente de Abraham, ha sidofoi representado por [//commons.wikimedia.org/wiki/Category:Circumcision_of_Jesus_Christ numerosos artistas europeos].

Os hebreos creen na chegada futura dun Mesías e no papel protagónico do pobo hebreo niso, xa que segundo as [[Biblia|Escrituras]] é precisamente dese pobo que xurdirá o Mesías.<ref>En elNo caso deldo judaísmoxudaísmo laa fuente principal esé laa [//es.wikipedia.org/wiki/Tor%C3%A1 Torá]Tora ([//es.wikipedia.org/wiki/Biblia_hebraica [Biblia hebraica]]); elo cristianismo poseeposúe suo seu sustento profético en dichadita fuentefonte, denominándoladenominándoo [//es.wikipedia.org/wiki/Antiguo_Testamento Antiguo[Antigo Testamento]].</ref>

Unha característica importante da relixión hebrea é a moral. Segundo a alianza ou pacto, Yahvé ten dereitos sobre o home porque o creou, por tanto determínalle prohibicións e limitacións, pero tamén lle marca o camiño para que alcance a súa plenitude e felicidade. Yahvé establece o [[Dez mandamentos|Dez Mandamentos]], que se resumen do seguinte modo: prohíbese o politeísmo e a idolatría; a va invocación do nome de Deus así como o xuramento en falso; prohíbese matar; roubar; mentir; cobizar bens alleos; ordénase o honrar aos pais e a observancia do día de descanso.<ref>Respecto alao día de descanso ye basadosbaseados ennas las tradicionestradición hebreas, elo [//es.wikipedia.org/wiki/Juda%C3%ADsmo judaísmo[xudaísmo]] celebrarácelebra elo [//es.wikipedia.org/wiki/Shabat [shabat]] desde laa aparición deda laprimeira primeraestrela estrella elo día viernesvenres hastaata sua súa reaparición alao día siguienteseguinte; elo [//es.wikipedia.org/wiki/Cristianismo [cristianismo]] tomarátoma elo día domingo como día de descanso.</ref>

File:Barcelona Haggadah 30v.jpg|Hebreos en escravitude en Exipto. Hagadá Barcelona, arte sefardí, século XIV.<ref>Manuscrito hebreo-catalán presevado ye exhibido en lana British Library de Londres (BL Add MS 14761).</ref>

File:BH Exodus.jpg|O Éxodo. Hagadá dos Pajaritos (Pésaj), arte asquenazí, c. 1300.<ref>Para una posible interpretación de la relación entre texto e imagen en este manuscrito, véase Marc Michael Epstein, ''The Medieval Haggadah: Art, Narrative & Religious Imagination'', New Haven and London: [[Yale University Press]], 2011; y Richard McBee, "[http://www.jewishpress.com/sections/arts/birds-head-haggadah-revealed-the-medieval-haggadah-art-narrative-religious-imagination/2012/03/29/0/ Bird’s Head Haggadah Revealed]", ''The Jewish Press'', 29 de marzo de 2012 (consultado 21 de noviembrenovembro de 2014).</ref> Museo de Israel, Xerusalén