Ambiente: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
m Banjo moveu a páxina "Medio ambiente" a "Ambiente" |
m Desfixéronse as edicións de Banjo (conversa); cambiado á última versión feita por Mgl.branco |
||
Liña 1:
[[Ficheiro:Swamp lake Balarus.jpg|dereita|miniatura|300px|Unha [[lagoa]], onde existen especies en ambientes como os acuáticos ou os terrestres.]]
O '''ambiente'''<ref name="dicbio2010">{{Cita libro|nome1 = Jaime | apelidos1 = Gómez Márquez| nome2 = Ana María | apelidos2 = Viñas Díaz | nome3 = Manuel | apelidos3 = González González | nome4 = David | apelidos4 = Villar Docampo | nome5 = Luís | apelidos5 = Vale Ferreira | nome6 = Victor | apelidos6 = Fresco | nome7 = María Liliana | apelidos7 =Martínez Calvo | título = Dicionario de Bioloxía galego-castelán-inglés | lugar = Facultade de Bioloxía da Universidade de Santiago, Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades e Consellería de Educación e Ordenación Universitaria da Xunta de Galicia | data = 2010 |editorial = Galigraf Galicia |lingua= galego |isbn= 978-84-453-4973-1 |páxinas= 220}}</ref> (ou o '''medio''')<ref name="rag">A [[Real Academia Galega]] define como sinónimos perfectos para este concepto a ''ambiente'' e ''medio'', suxerindo ambos sobre do uso de ''medio ambiente'', importado do [[lingua castelá|castelán]].</ref>, en [[ecoloxía]], defínese como os elementos [[ser vivo|bióticos]] e [[factor abiótico|abióticos]] que rodean aos [[ser vivo|organismos]], ou ás [[poboación|poboacións]], e que determinan a súa capacidade de supervivencia, o seu desenvolvemento e a súa [[evolución]].<ref name="hanson1962">{{Cita libro| autores = Herbert C. Hanson | título = Dictionary of Ecology | data = 1962 | cita = "Ambiente: a suma de todos os factores externos que poidan afectar aos organismos."}}</ref><ref name="allaby2010">{{Cita libro| título = A Dictionary of Ecology | edición = 5 ed. | autores = Michael Allaby | editores = Oxford University Press | data = 2010 | isbn = 9780199567669 | doi = 10.1093/acref/9780199567669.001.0001 }}</ref><ref name="collins2009">{{Cita libro| título = Over 7,000 terms clearly defined | autores = Peter Collin | data = 2009 | edición = 6 ed. | isbn = 9781408102220 | editorial = A&C Black Business Information and Development |páxinas = 264}}</ref><ref>O ambiente defínese como o "conxunto de características externas que afectan o comportamento dun sistema" segundo Gómez Marquez et al. 2010 en "Dicionario de Bioloxía".</ref> O conxunto de condicións externas que afectan a esas condicións poden ser de tipo [[Sociedade|social]] e [[Cultura|cultural]], e nalgúns contextos, incluso [[Política|políticas]] e [[Economía|económicas]].<ref name="allaby2010" /> As dimensións dos ambientes varían desde escalas [[Microscopio|microscópicas]] ao conxunto da [[terra]] e son incontables. Os ambientes pódense clasificar segundo as súas características, por exemplo, en ambientes [[Mar|mariños]], [[Atmosfera|atmosféricos]] ou [[Solo|terrestres]].<ref name="collins2009" /> Cando se lle presta atención aos espazos ocupados polas [[Especie|especies]], o termo ambiente soe ser un [[sinónimo]] de [[hábitat]].
Os espazos onde as actividades [[Ser humano|humanas]] tiveron un efecto de transformación importante do ambiente "natural", como a construción de [[Cidade|cidades]] e [[Área urbana|urbanizacións]] ou transformado a terra en [[Agricultura|labradío]] intensivo, pódese definir como ambientes de [[antroposfera]].
O "[[Día Mundial do Medio Ambiente|día mundial do ambiente]]" celebrase o 5 de xuño.<ref name="ed">{{Cita web| url = http://www.un.org/en/events/environmentday/ | título = World Environment Day 5 June | editores = [[Nacións Unidas]]}}</ref>
==Étimo==
A palabra "ambiente" procede do latín ''ambiens, -ambientis'', e esta de ''ambere'', "rodear", "estar a ambos lados". A palabra "medio", como substantivo, procede do latín ''medium'' (forma neutra) e como adxectivo, do latín ''medius'' (forma masculina). O termo "medio ambiente" é redundante.<ref name="rag" />
==Dominios==
[[Ficheiro:Jordens inre-numbers.svg|thumb|left|Estrutura en capas da terra: (1) o núcleo interno, (2) o núcleo externo, (3) o manto (4)e manto superior, (5) a litosfera e (6) a codia terrestre.]]
Os ambientes terrestres danse en catro grandes dominios onde se poden producir a interacción entre os organismos vivos con factores [[factor biótico|bióticos]] ou [[factor abiótico|abióticos]]: a [[litosfera]], a [[hidrosfera]], a [[atmosfera]] e a [[biosfera]]. Nestes dominan os medios [[rocha|rochosos]], [[auga|acuosos]], [[aire|aéreos]] ou [[biosfera|bióticos]], respectivamente. Nalgúns casos defínese a [[criosfera]] como un ambiente propio, independente da hidrosfera, e a [[pedosfera]] (que é o conxunto de [[solo]]s) como unha parte propia da litosfera.
==Interaccións entre a vida e os ambientes==
As formas de vida que están presentes arestora estano porque conseguiron adaptarse, ou o estiveron conseguindo, as condicións de ambiente que ocupan. Factores abióticos como a [[temperatura]], a [[luz]], a [[humidade]], os [[Nutriente|nutrientes]] dos solos ou outros, condicionan ás especies dentro do ambiente. Do mesmo xeito, as formas de vida modifican as condicións dos [[Ecosistema|ecosistemas]], coa produción de recursos ou a creación de novos [[nicho ecolóxico|nichos]]. Así, a liberación de [[Osíxeno|oxíxeno]] á [[atmosfera]] foi un fito evolutivo que determinou os patróns bioxeoquímicos do planeta e modificaron os ambientes presentes no planeta. Deu pé a que aparecesen as [[Planta|plantas]], e logo a vida [[Animais|animal]], no [[evento da grande oxidación]].
==Notas==
{{Listaref}}
== Véxase tamén ==
=== Outros artigos ===
* [[Biosfera]]
* [[CITES]]
* [[Convenio sobre a diversidade biolóxica]]
* [[Protocolo de Quioto]]
* [[Quentamento global]]
=== Ligazóns externas ===
* {{url|http://ec.europa.eu/environment/integration/research/research_alert_en.htm| Ciencias para as políticas ambientas da [[Comisión Europea]]}}{{en}}
* {{url|http://www.mapama.gob.es/es/biodiversidad/temas/ecosistemas-y-conectividad/|Ecosistemas e Conectividade - Ministerio de Agricultura e Pesca e Ambiente, [[Goberno de España]]}} {{es}}
* {{url|http://cmaot.xunta.gal/tema/c/CMAOT_Proteccion_do_medio| Protección do medio - Consellaría de medio ambiente e ordenación do territorio, [[Xunta de Galicia]]}}{{gl}}
* {{url|http://siam.xunta.gal/portada|Sitema de información ambiental - Consellaría de medio ambiente e ordenación do territorio, [[Xunta de Galicia]]}}{{gl}}
{{Control de autoridades}}
[[Categoría:Medio ambiente]]
| |||