Construción de nicho: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m Arranxos varios, replaced: {{cite journal → {{Cita publicación periódica (6)
Sen resumo de edición
Liña 1:
[[Ficheiro:BeaverDam 8409.jpg|miniatura|300px|dereita|Os [[castor]]es manteñen un nicho ecolóxico moi específico no ecosistema ao construíren presas nos sistemas fluviais.]]
A '''construción de nicho''' é o proceso mediante o cal un organismo altera o seu propio [[ambiente natural|ambiente]] (ou o doutras especies), xeralmente (pero non sempre) de maneira que incrementa as súas posibilidades de sobrevivir. Os cambios que o organismo produce no seu mundo que non teñen consecuencias evolutivas ou ecolóxicas non son exemplos de construción de nicho.<ref name=Odling-Smee2003>{{Cita libro |language = english|last1 = Odling Smee |first1= John | last2=Laland | first2= Kevin | last3=Feldman | first3= Marcus |title = Niche Construction: The Neglected Process in Evolution| place = Princeton| publisher = Princeton University Press | date= 2003}}</ref><ref name="Pocheville2010">{{Cita libro|title=La Niche Ecologique: Concepts, Modèles, Applications|publisher=Ecole Normale Supérieure|year=2010|pages=39–124|language=english|chapter=What Niche Construction is (not).|chapter-url=https://www.academia.edu/11538499/What_Niche_Construction_is_not|last1=Pocheville|first1=Arnaud|place=Paris}}</ref> Varios biólogos argumentaron que a construción de nicho é tan importante en [[evolución]] coma a [[selección natural]] (é dicir, non só o ambiente causa cambios nas especies por medio da selección, senón que tamén as especies causan cambios no seu ambiente por medio da construción de nicho).<ref name=Yeoman>{{Cita publicación periódica|last=Yeoman|first=Carl J.|title=Towards an evolutionary model of animal-associated microbiomes|journal=Entropy|year=2011|pages=570–594}}</ref> Esta interacción crea unhas relacións de retroalimentación entre a selección natural e a construción de nicho: cando os organismos afectan ao seu medio ambiente, ese cambio pode causar unha mudanza na elección de que trazos serán seleccionados de forma natural.<ref>{{Cita libro|title=The Dialectical Biologist|last2=Lewontin|first2=Richard C.|date=1985|publisher=Harvard University Press|location=Cambridge, MA|last1=Levins|first1=Richard}}</ref> O efecto da construción de nicho é especialmente pronunciado en situacións nas que as alteracións do ambiente persisten durante varias xeracións, introducindo o papel evolutivo da [[herdanza ecolóxica]]. Tamén son posibles nun organismo comportamentos de construción de nicho menos drásticos. Esta teoría, en conxunción coa selección natural, mostra que os organismos herdan dous legados dos seus antepasados: os xenes e un ambiente modificado. Xuntos, estes dous mecanismos evolutivos determinan unha [[fitness (bioloxía)|fitness]] da poboación e as adaptacións que desenvolven eses organismos para continuar sobrevivindo.
 
O concepto de construción de nicho empezou a desenvolverse en [[bioloxía evolutiva]] desde a década de 1980.<ref name=Lewontin1983>
Liña 66:
* '''Formigas limón (''[[Myrmelachista schumanni]]'')''': Esta especie de formigas emprega un método especializado de supresión de vexetación que regula o crecemento de certas árbores. Estas formigas constrúen o seu fogar no corpo da árbore ''[[Duroia hirsuta]]'' da Amazonia peruana. Para aseguraren a prevalencia das árbores ''Duroia'', as formigas empregan cantidades producidas por elas mesmas de [[ácido fórmico]] (un composto común nas formigas) como un persistente [[herbicida]]. O resultado final altera a composición do seu hábitat no bosque drasticamente ao eliminar as especies arbóreas que non serían axeitadas para que as habitase a colonia. Estas áreas coa ecoloxía alterada por causa destas formigas foron denominadas [[xardín do demo|xardíns do demo]].<ref>Reece, Urry, Cain, Wasserman, Minorsky & Jackson (2011). ''Campbell Biology''. ISBN 978-0-321-55823-7.</ref>
* '''[[Castor]]es''': Ao construíren as súas presas nos ríos os castores dan forma e alteran drasticamente o [[ecosistema]] no cal viven. A deforestación, os efectos na estrutura do solo, estrutura das raíces, turbidez da auga, distribución da auga e a cantidade de auga que chega río abaixo son só algúns dos exemplos que definen a construción de nicho dos castores. Os castores son un claro exemplo dos efectos tan diversos perpetuados pola construción dun nicho.
* '''[[Diatomeas]]''' da [[Baía de Fundy]], Canadá: Son outro exemplo de enxeñeiros de ecosistemas. As [[diatomeas]] [[bentos|bénticasbentónicas]] que viven en sedimentos de [[estuario]] segregan exsudados de [[carbohidrato]]s que unen os grans de area e estabilizan o medio ambiente. As diatomeas causan un cambio físico nas propiedades da area que permite que outros organismos colonicen a zona. O concepto de enxeñaría de ecosistemas trouxo novas implicacións conceptuais na disciplina da [[bioloxía da conservación]].<ref name="Boogert06">{{Cita publicación periódica |doi = 10.1641/0006-3568(2006)56[570:TIONCA]2.0.CO;2 |last = Boogert |first = N. J. |last2 = Paterson |first2 =D. M. |last3 = Laland|first3 = K. N. |title = The Implications of Niche Construction and Ecosystem Engineering for Conservation Biology |journal = BioScience |volume = 56 |issue = 7 |pages=570–8 |year = 2006 |url = http://lalandlab.st-andrews.ac.uk/pdf/BoogertetalBioscience.pdf |format=PDF |issn = 0006-3568}}</ref>
* '''[[Piñeiro]]s e mato''': En certas zonas de Norteamérica os matos arbustivos (chamados alí ''chaparral'') e os piñeiros presentan un comportamento de construción de nicho en resposta aos efectos dos lumes forestais. Estas árbores e arbustos incrementan a frecuencia dos lumes ao afectar á composición do chan do bosque. Fano ao dispersar as follas dos piñeiros, piñas, sementes e aceites, que cobren literalmente todo o bosque. A flora está adaptada a estas condicións xa que foi seleccionada para a resistencia ao lume. O intercambio evolutivo (feito pola construción de nicho e a selección natural) permite que os piñeiros e o ''chaparral'' resistente ao lume aproveiten os cambios químicos que ocorren no solo despois de que a materia orgánica arde.<ref name="Smee 2009"/>
[[Ficheiro:Guppy pho 0048.jpg|miniatura|[[Guppy]]s silvestres machos e femias (''[[Poecilia reticulata]]'').]]
Liña 80:
Esta categoría agrupa os recursos físicos e as diversas formas de enerxía e compón os recursos ecolóxicos.<ref name="a"/> Mesmo se os recursos abióticos foron modificados varias veces por varias xeracións de organismos, e a dirección das transformacións tomadas prestadas non se produciría nun planeta que estivese deshabitado, estes cambios están lonxe do [[equilibrio termodinámico]] inicial.<ref name="a"/>.
 
A acumulación de cunchas e de restos esqueléticos nos fondos mariños permite unha mellor fixación das larvas, o crecemento dos adultos, e a estabilización do substrato para as especies que prefiren ese tipo de fondo. Comparando a densidade de acumulación de restos calcarios entre diferentes períodos xeolóxicos, obsérvase un aumento importante da densidade, especialmente entre as épocas asociadas á transición do dominio dos [[brachiopoda|braquiópodos]] sobre os [[mollusca|moluscos]]. O mantemento do dominio dos moluscos nas comunidades bénticasbentónicas modifica á vez o substrato marñomariño e a composición das comunidades bénticasbentónicas, o que persiste durante longo tempo.<ref>Erwin, D.H. (2008) [http://dx.doi.10.1016/j.tree.2008.01.013 ''Macroevolution of ecosystem engineering, niche construction and diversity'']. ''Trends in Ecology and Evolution'' 23(6) :304-310.</ref>
 
Os organismos que constrúen nichos teñen a capacidade de modificar os nichos xa existentes e de responder ao ambiente. Trátase entón de interaccións ecolóxicas como a [[predación]], a [[competición (bioloxía)|competición]] etc e actividades de reprodución.
Liña 86:
A nivel de poboacións:
* Unha modificación da [[demografía]] das poboacións de especies diferentes:<ref name="a"/> Nos peixes [[guppy]]s a igualdade de [[biomasa]], as poboacións de guppys sometidas a unha forte predación producen unha circulación máis rápida de nutrientes na [[cadea trófica]], aumentando considerablemente o número de algas presentes no seu ambiente.<ref name="b"/>
* Unha modificación na estrutura/caracteres desta poboación<ref name="a"/> : As poboacións de guppys que teñen depredadores piscívvorospiscívoros teñen na madureza sexual un tamaño menor e menores postas de ovos.<ref name="b"/>
* Distribución dunha poboación no seu ambiente.
 
Liña 95:
Todos os organismos teñen un material xenético que transmiten de xeración en xeración. As bacterias do xénero ''[[Wolbachia]]'' producen nos [[hóspede]]s artrópodos aos que parasitan unha desviación na [[proporción de sexos]] (''sex-ratio'') aumentando o número de descendentes femias , xa que só as femias do artrópodo poden transmitir a bacteria.<ref name="e">Gilbert, S. F. and Epel, D. 2009. Ecological Developmental Biology. Sinauer Associates, Sunderland, MA</ref> Nos animais, a aprendizaxe e certas interaccións sociais son outros recursos que poden ser utilizados para modificar o medio.
 
Aínda que non son un caso moi frecuente, os sinais son un bo exemplo<ref name="a"/>. O paxaro (''[[Chlamydera maculata]]'') macho "cultiva" diferentes especies do xénero ''[[Solanum]]'' nos arredores do niño que el construeconstrúe para a femia. Faino porque unha gran diversidade de cores de froitas é un atractivo importante para a femia e está asociado a un maior éxito reprodutivo. O xénero ''Solanum'' aparece así en lugares onde non se encontraba antes da actividade do paxaro. De feito, o paxaro non elixe sempre un sitio xa poboado por moitas destas plantas, senón que el mesmo adorna con estas plantas o seu sitio de nidificación se non as hai alí.<ref>{{en}} Madden, J.R., Dingle, C., Isden, J., Sparfield, J. Goldizen, A.W., Endler, J.A. (2012) [http://dx.doi.org/10.1016/j.cub.2012.02.057 ''Male spotted bowerbirds propagate fruit for use un their sexual display'']. Current Biology'' 22(8): R264-R265.</ref>
 
== Herdanza ecolóxica e xenética ==
 
Unha consecuencia importante da construción de nicho prodúcese cando as modificacións do medio ambiente se manteñen co paso das xeracións, polo que se trata de herdanza ecolóxica.<ref name="Pocheville2010" /> Este concepto comprende a herdanza deixada pola/s xeración/s precedente/s que inclúe os cambios de características bióticas e abióticas do medio e no caso dunha persistencia importante, as presións de selección modificadas.<ref name="g">{{cita libro| nome1= Barker
<ref name="g">{{cita libro| nome1= Barker
| apelido1= Gillian
| apelido2= Odling-Smee
Liña 111 ⟶ 110:
}}</ref> É posible que a especie que modifica o ambiente afecte non só aos seus descendentes senón tamén a outras especies que comparten o mesmo ambiente. Unha variación da comunidade ecolóxica seguida dunha alteración por unha construción de nicho é igualmente considerada como un tipo de herdanza ecolóxica. Hai tres diferenzas importantes entre o funcionamento das herdanzas xenéticas e ecolóxicas.<ref name="d"/>
* A herdanza [[ecoloxía|ecolóxica]] non depende da transmisión de xenes, senón das transformacións transmitidas entre as xeracións pola actividade de construción de nicho.<ref name="d">Odling-Smee, J. (2009) Niche construction in Evolution, Ecosystems and Developmental Biology, dans Mapping the Future of Biology, evolving Concepts and Theories. Ed. Barberousse, A., Morange, M., Pradeu, T. Sprigner. 77-99.</ref>
* A [[información xenética]] transmitida é seleccionada e inscrita no [[xenoma]], contrariamente ao ambiente o cal herdan as xeracións seguintes que sofren presións de seleccións modificadas con respecto ao ambiente orixinal. Estas presións de selección diferentes seleccionan diferenesdiferentes xenes.<ref name="d"/>
* A [[reprodución sexual]] implica dous proxenitores que forman a herdanza xenética dos seus descendentes unha soa vez, mentres que a herdanza ecolóxica é transmitida polos múltiples organismos e ao longo de toda a súa vida.<ref name="d"/>
 
Liña 118 ⟶ 117:
[[Ficheiro:Niche construction in evolutionary time.pdf|miniatura|esquerda|400px|Construción de nicho no tempo evolutivo.<ref name="Smee 2009"/>]]
 
A construción de nicho ten moitas implicacións nas ciencias humanas, especialmente na [[sociobioloxía]], [[psicoloxía evolutiva]], e [[ecoloxía do comportamento humano]]. A teoría evolutiva estándar só permite que os procesos culturais afecten á evolución xenética ao influenciar o individuo, e depende da capacidade dese individuo de sobrevivir e trasmitirtransmitir os seus xenes á seguinte xeración. Os procesos culturais vense simplemente como un aspecto do [[fenotipo]] e non se cre que sexan relevantes na evolución humana. A diversidade cultural crese que reflicte a variación nos ambientes nos que as diferentes poboacións evolucionaron ou viviron, e máis nada. Esta teoría pasa por alto o feito de que os humanos poden modificar os seus ambientes selectivos por medio da actividade cultural, creando así unha retroalimentación que afecta á selección.<ref name="Odling-Smee2003" /> "Os procesos culturais engaden un segundo sistema de herdanza do coñecemento ao proceso evolutivo por medio do cal a información aprendida socialmente, se acumula, almacena e transmite entre individuos tanto na mesma coma entre distintas xeracións."<ref name="Odling-Smee2003" />
 
Coa adición da linguaxe á cultura humana produciuse un incremento da capacidade mental. Isto permitiu que a adaptación humana ao ambiente fose un proceso aprendido, a diferenza do que ocorre nas especies non humanas, cuxos procesos adaptativos son institntivosinstintivos esencialmente. Isto tivo como resltadoresultado a aceleración de modificacións ambientais, de comportamento e xenéticas. O defensor da construción de nicho [[Derek Bickerton]] escribiu: "Podiamos construír os nosos nichos sen ter que esperar interminables roldas de retroalimentación entre xenes e comportamento."<ref>{{Cita libro|last=Bickerton|first=Derek|title=Adam's Tongue|year=2009|publisher=Hill and Wang|location=New York, New York}}</ref>
 
Unha teoría de [[coevolución xene-cultura]] require unha relación máis integrada entre a evolución xenética e os procesos culturais que a teoría evolutiva estándar. Neste modelo, as actividadedsactividades culturais crese que afectan ao proceso evolutivo ao modificaren as presións de selección. Noutras palabras, o cambio cultural ten a capacidade de codirixir a evolución xenética da poboación. Demostran esta teoría modelos matemáticos e conceptuais incluíndo as investigacións de linguas, destreza da man (destro ou esquerdeiro), a emerxencia dos tabús do incesto, a coevolución da xordeira hereditaria e linguaxe de signos, e a [[selección sexual]] cunha preferencia de elección de parellas transmitida culturalmente. Porén, está teoría aínda depende da teoría evolutiva estándar porque require que os procesos culturais só afecten aos xenes, e non permite que ningún factor intermediario neste ambiente interaccione con estes procesos a un nivel evolutivo. Esta teoría existe nun sistema hereditario dual que consiste só en xenes e actividade cultural. "O sistema de herdanza dual é un xeito de incluír as interaccións entre natureza e a crianza nun sistema manexable."<ref name="Odling-Smee2003" /> Na maioría dos casos esta teoría funciona suavemente, pero hai casos nos que as actividades culturais crean cambios no ambiente abiótico que despois afectan ás presións de selección.<ref name="Odling-Smee2003" />
 
A velocidade á cal os humanos son quen de construír nichos modifica as presións de selección e pode ter como resultado a evolución xenética ou máis construción de nicho.<ref name=CHAIR>{{Cita publicación periódica|last=Laland|first=Kevin N.|author2=Kendal, Brown |title=The Niche Construction Perspective|journal=Journal of Evolutionary Psychology|year=2007|pages=51–66}}</ref> Un exemplo de evolución xenética por medio de construción de nicho coa inclusión dun factor abiótico é o dos cultivadores de ''[[Dioscorea]]'' (iñame) de [[África occidental]], que creaban claros nos bosques para cultivar as súas colleitas, pero isto tiña como resultado que había moita auga estancada que atraía os mosquitos e incrementou as taxas de [[malaria]]. Isto causou a modificación da presión de selección para o [[alelo]] da [[anemia falciforme]] que protexe contra a malaria. Así, o cambio evolutivo aumenta. Un exemplo do incremento da construción de nicho é o cambio humano do ambiente por medio da polución. Os efectos da polución están tamén mitigados pola innovación e uso dunha nova tecnoloxía. Esta resposta cultural a un nicho construído permite un cambio no ambiente en ausencia de cambio na xenética. Soamente se non se crea unha nova tecnoloxía ou non é efectiva ocorrerá cambio evolutivo. Os humanos poden soster a adaptación respondendo á construción do nicho ancestral por medio da construción de máis nicho cultural.<ref name=CHAIR />