Thomas Henry Huxley: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Miguelferig (conversa | contribucións)
m →‎Traxectoria: ligazón
m Arranxos varios
Liña 1:
[[Ficheiro:T.H.Huxley(Woodburytype).jpg|miniatura|300px|dereita|Retrato de Huxley]]
'''Thomas Henry Huxley''', nado en [[Ealing]], [[Londres]], o [[4 de maio]] de [[1825]] e finado en [[Eastbourne]] o [[29 de xuño]] de [[1895]], foi un [[Bioloxía|biólogo]] [[Reino Unido|británico]], coñecido como o ''Bulldog de Darwin'' pola súa defensa da [[evolución biolóxica|teoría da evolución]] de [[Charles Darwin]].
 
== Traxectoria ==
O seu famoso debate en [[1860]] co Señor Bispo de Oxford, [[Samuel Wilberforce]], foi un momento clave na aceptación máis ampla da [[evolución]], e para a súa propia carreira. Wilberforce foi adestrado por [[Richard Owen]], con quen Huxley debatera sobre se o home estaba estreitamente relacionado cos [[Hominoidea|monos]]. Huxley aceptou lentamente algunhas ideas de Darwin, como a do [[gradualismo]], e non estaba moi decidido sobre a [[selección natural]], pero, a pesar disto apoiou publicamente con todo o seu esforzo a Darwin. Foi instrumental no desenvolvemento da educación científica en Gran Bretaña, e pelexou en contra das versións máis extremas da tradición relixiosa.
 
Huxley usou o termo '[[agnóstico]]' para describir a súa propia visión da [[relixión]], un termo cuxo uso foi continuado até o día presente, e que trae luz na súa demanda de criterio para evidencia na ciencia.
 
Huxley tivo pouca educación, e ensinouse el mesmo case todo do que sabía. Brillantemente, converteuse en quizais o mellor anatomista comparativo da segunda metade do século XIX. Traballou primeiro con [[invertebrados]], clarificando as relacións entre grupos que previamente se lles coñecía pouco. Máis tarde, traballou con [[vertebrados]], especialmente na relación entre home e os [[Hominoidea|monos]]. Outra das súas conclusións importantes foi que as aves evolucionaron dos [[dinosauros]], maiormente, os carnívoros pequenos ([[Theropoda]]). Esta idea é apoiada amplamente hoxe en día.
 
O seu traballo na [[anatomía]] foi opacado polo seu apoio controvertido a favor da [[evolución]], e polo seu extenso traballo público na educación científica, ambos tiveron un efecto significante na sociedade británica e ao redor do mundo.
 
== Biografía ==
Huxley naceu en [[Ealing]] no Londres oeste, sendo o sétimo dos oito fillos de George Huxley, un profesor de matemáticas de *Ealing. De formación autodidacta, aos 17 anos comezou os seus estudos de medicamento no Hospital Charing Cros, onde obtivo o seu título. á idade de 20 obtivo o título en [[Medicamento]] na [[Universidade de Londres]], gañando a medalla de ouro por [[anatomía]] e [[fisioloxía]]. En [[1845]] publicou o seu primeiro artigo científico, demostrando a existencia dunha até entón descoñecida capa do folículo piloso, unha capa que se coñece como capa de Huxley.
 
Máis tarde, Huxley solicitou un posto na mariña. Obtivo un emprego como cirurxián no HMS Rattlesnake, que comezaría o seu traballo topográfico no [[estreito de Torres]]. O Rattlesnake deixou Inglaterra o [[3 de decembro]] de [[1846]], e unha vez alcanzado o hemisferio sur *Huxley dedicou o seu tempo a estudar os invertebrados mariños, en especial ás [[augamariña]]s. Comezou a enviar os detalles dos seus descubrimentos a Inglaterra, e o seu artigo ''On the Anatomy and the Affinities of the Family of Medusae'' (Da anatomía e afinidades da familia das augamariñas) foi impreso pola [[Royal Society]] no Philosophical Transactions de [[1849]].
 
[[Ficheiro:Young_Huxley_RN.jpg|esquerda|miniatura|210 px|Un mozo Huxley, [[Mariña Real Británica|RN]]. idade 21]]
Huxley uniu, xunto ás augamariñas, aos pólipos para formar unha clase denominada Hydrozoa. A conexión que fixo é que todos estes membros da clase consistían en dúas membranas encerrando unha cavidade central ou estómago. Esta é a característica dos agora chamados [[Cnidaria|*cnidarios]]. Puido comparar estas membranas coas estruturas mucosas dos embrións de animais superiores.
 
O valor do traballo de Huxley foi recoñecido, e á súa volta a Inglaterra en [[1850]] foi elixido como membro da Royal Society. O ano seguinte, á idade de 26, non só recibiu a medalla da Royal, senón que tamén foi elixido para o consello. Asegurou a súa amizade con [[Joseph Dalton Hooker]] e [[John Tyndall]], que seguirían sendo amigos para sempre.
 
O almirantado mantívoo como asistente cirurxián, para que puidese traballar nas observacións que fixo durante a viaxe do *Rattlesnake. Permitíronlle así realizar varios ensaios importantes, especialmente aqueles sobre as [[Ascidiacea]], que resolvería o problema dos organismos que [[Johannes Peter Müller]] descubriu pero non puido catalogar, e da [[Morfoloxía (bioloxía)|morfoloxía]] dos [[cefalópodo]]s.
 
Huxley dimitiu da mariña, e en xullo de 1854 comezou como conferenciante na Escola de Minas e naturalista no Estudo Xeolóxico do seguinte ano. A súa investigación máis importante deste período foi a conferencia entregada antes á Royal Society en [[1858]] de ''The Theory of the Vertebrate Skull'' (A [[Teoría vertebral do cranio]]). Nesta opúñase á visión de [[Richard Owen]] de que os ósos do cranio e a espiña dorsal eran [[Homoloxía (bioloxía)|homólogos]], unha opinión que mantiveron previamente [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethe]] e [[Lorenz Oken]].
 
En [[1859]], o ''[[A orixe das especies]]'' foi publicado. Huxley rexeitara anteriormente a teoría da [[Lamarckismo|trasmutación]] de [[Jean-Baptiste Lamarck|Lamarck]] baseándose en que había insuficiente evidencia para apoiala. Con todo, cría que Darwin polo menos tiña unha hipótese suficientemente boa como base, aínda que creu a evidencia que aínda carecía, e chegou a ser un dos principais partidarios de Darwin no debate que seguiu á publicación do libro.
 
Huxley deu unha conferencia na Royal Institution en febreiro de 1860, e falou a favor do [[darwinismo]] no debate da British Association no Museo de historia natural da [[Universidade de Oxford]] en xuño. Huxley uniuse ao seu amigo Hooker, e opuxéronse ao Bispo de Oxford, [[Samuel Wilberforce]] e o capitán do [[HMS Beagle]], [[Robert FitzRoy]].
 
[[Ficheiro:Huxley - Mans Place in Nature.jpg|miniatura|300px|Neste frontispicio do seu ''Evidence as to Man's lace in Nature'' (1863), Huxley publicou por primeira vez a súa famosa imaxe comparando o esqueleto dos simios ao dos humanos.]]
 
Tras isto Huxley concentrouse no asunto das orixes do home, mantendo que o home estaba emparentado cos monos. Nisto opúñase a Richard Owen, que indicaba que o home estaba claramente diferenciado dos outros animais pola estrutura anatómica do seu cerebro. Isto era realmente inconsistente cos feitos coñecidos, e foi refutado eficazmente por Huxley en varios artigos e conferencias, resumidos en [[1863]] en ''Evidence *as *to *Man's Place in Nature''.
 
Os 31 anos durante os cales Huxley ocupou a cadeira de historia natural na Escola de Minas foron empregados en gran parte na investigación paleontolóxica. Numerosos ensaios de fósiles de peixes estableceron moitos feitos morfolóxicos de gran envergadura. O estudo dos réptiles fósiles conduciu á súa demostración, no curso de conferencias de paxaros, entregado no Royal College de cirurxiáns en [[1867]], a afinidade fundamental dos dous grupos que uniu baixo o nome de [[Sauropsida]].
 
A partir de [[1870]] as demandas do deber público afastaron a Huxley da investigación científica. Desde [[1862]] a [[1884]] para servir en dez Comisións Reais. Desde [[1871]] a [[1880]] foi secretario da Royal Society, e desde [[1881]] a [[1885]] o seu presidente. Fixéronlle conselleiro privado en [[1892]]. En 1870 foi presidente da British Association en [[Liverpool]], e nese mesmo ano foi elixido membro do recentemente creado London School Board. En [[1888]] recibiu a [[Medalla Copley]] outorgada pola Royal Society.
 
A súa saúde empeorou notablemente en [[1885]]. En [[1890]] trasladouse desde Londres a Eastbourne, onde morrería. Huxley foi o fundador dunha familia destacada de académicos británicos, incluíndo aos seus netos [[Aldous Huxley]], [[Julian Huxley|Sir Julian Huxley]] e [[Andrew Huxley|Sir Andrew Huxley]].
 
== Influencia no ensino ==
* Huxley exerceu unha influencia importante na maneira de educar nas escolas británicas. Na educación primaria defendía ensinar un amplo espectro de disciplinas: lectura, escritura, aritmética, arte, ciencia, música etc. A niveis superiores previu que as escolas deberían funcionar con dous anos de estudos básicos seguidos de dous anos a un nivel superior de traballo centrándose nun campo de estudo máis específico.
 
Esta foi unha nova aproximación aos estudos clásicos xenerais dos colexios ingleses. Gran parte dos seus achegamentos educativos atópanse na súa obra ''On a Piece of Chalk'' (Sobre un anaco de xiz), un ensaio profundo publicado en [[1868]] por MacMillan's Magazine en Londres. A obra reconstrúe a historia xeolóxica de Gran Bretaña desde un pedazo de xiz e mostra os métodos da ciencia como un "sentido común organizado."
 
Outra defensa significativa de Huxley que non se ve actualmente foi a súa promoción para ensinar a [[Biblia]] nas escolas. Isto podería ser visto como un paso atrás coas súas teorías evolutivas, pero cría que a Biblia tiña ensinos literarios e morais significativas que eran relevantes á ética inglesa. Tentou reconciliar a evolución e a ética no seu libro ''Evolution and Ethics'', o cal propuña o principio de "adaptarse tanto como sexa posible sobrevivir".
 
== Véxase tamén ==
Liña 50:
* [http://www.gutenberg.org/browse/authors/h#a595 Obras de Huxley no Proxecto Gutenberg] {{en}}
 
{{ORDENAR:Huxley, Thomas Henry}}
{{Control de autoridades}}
 
{{ORDENAR:Huxley, Thomas Henry}}
[[Categoría:Personalidades da bioloxía do Reino Unido]]
[[Categoría:Nados en Londres]]