Pexegueiro (árbore): Diferenzas entre revisións

 

== Descrición ==

''Prunus persica'' alcanza de 4 a 10 m de alto. As [[folla]]s son lanceoladas, de 7 a 16 cm de longo e 2 a 3 cm de largo, pinnadas e con veas. As [[flor]]es agroman a comezos da primavera, solitarias ou en parellas, rosas, con cinco pétalos. O [[froito]] ten a carne branca ou amarela, un delicado aroma e a tona aveludada nos pexegos ou lisa e sen pelo nas nectarinas e dependendo do cultivar. A polpa é moi delicada e pode esmagarse con facilidade, mais é bastante firme nalgunhas variedades comerciais, especialmente cando están verdes. A semente é única, grande, pardo avermellada, de forma oval duns 1,3 a 2 cm de longo e arrodeada por unha casca amadeirada. Os pexegos, xunto coas [[cereixa]]s, [[Ameixa (froito)|ameixas]] e [[albaricoque]]s son froitas [[drupa]]s.

 

 

== Cultivo ==

Os pexegos medran ben nun rango bastante limitado de lugares, xa que teñen uns requirimentos de frío que non todas as zonas do planeta poden dar. Así, en climas tropicais e ecuatoriais como no [[Ecuador]], [[Colombia]], [[Etiopía]], [[India]] ou [[Nepal]], medran en zonas altas para ter esas horas de frío.<ref name=fao2010a/><ref>[http://www.fao.org/docrep/004/ab985e/ab985e07.htm Deciduous Fruit Production - India (see Peach section), FAO United Nations]</ref> Os pexegueiros resisten temperaturas de -26 a -30&nbsp;°C, malia que ás veces a esas temperaturas poden matar os gomos florais se perduran até a primavera, perdendo toda a produción do ano. A morte dos gomos comeza a partir dos 15º baixo cero dependendo do [[cultivar]] (algúns toleran mellor o frío) e do período de xeadas.<ref>Szalay, L., Papp, J., and Szaóbo, Z. (2000). Evaluation of frost tolerance of peach varieties in artificial freezing tests. In: Geibel, M., Fischer, M., and Fischer, C. (eds.). Eucarpia symposium on Fruit Breeding and Genetics. ''Acta Horticulturae'' 538. [http://www.actahort.org/books/538/538_71.htm Abstract.]</ref>

 

 

Certos cultivares son máis febles, e outros, porén, aturan mellor o frío. Ademais de todo isto, para a maduración do pexego cómpre ter unha intensa calor no verán, entre 20 e 30 graos mínimas no mes de máis calor. Outro problema é que moitos pexegos medran en lugares con xeadas primaverais. O pexegueiero tende a florecer cedo, polo que as floriñas poden danarse ou incluso morrer por mor das xeadas serodias; especialmente cando as temperaturas baixan dos 4 graos baixo cero a maior parte da flores han morrer. Porén se as flores non abriron completamente poden aturar aínda un par de graos menos.

Hai centos de cultivares de pexegueiro e nectarina. Clasifícanse segundo a facilidade que ten a carne de se separar da carabuña. Por exemplo nas '''pavía''', froito da '''pavieira''' (''Prunus persiva var. vulgaris''<ref>''Os cultivos agrícolas'' en ''Vocabulario do medio agrícola'', Santiago de Compostela, Dirección Xeral de Política Lingüística, 1988. ''Gran dicionario Xerais da lingua galega''. Vigo, Xerais, 2009. ''Vocabulario ortográfico da lingua galega''. A Coruña, Real Academia Galega / Instituto da Lingua Galega, 2004</ref>), a polpa está moi pegada á carabuña (o que en inglés se coñece coma ''clingstones''). Os que se separan facilmente da carabuña se denominan ''freestones''

 

 

=== Plantación ===

A meirande parte dos pexegueiros de alcouve que venden os viveiros son cultivares enxertados nun porta-enxerto seleccionado, o que fai que mellore a calidade da froita considerabelmente.

 

 

Os pexegueiros necesitan unha fertilización con maiores unidades de [[Nitróxeno|azote]] ca outras froiteiras. Sen unha fertilización regular, as follas comezan a se tornar amarelas ou diminúe o crecemento. O nitrato amónico de calcio e a axuda de aminoácidos dan bos resultados.

 

==== Nectarinas ====

A variedade ''P. persica'' var. ''nucipersica'' (ou var. ''nectarina''), comunmente chamada nectarina, ten unha pela lisa sen o veludo do pexego, polo que ás veces tense chamado pexego careca, peladillo etc. Como nectarinas e pexegos vense comercialmente coma froitos diferentes, moitas veces tense crido que a nectarina é froito do cruzamento entre pexegos e ameixas, mais son en realidade a mesma especie. Moitos estudos xenéticos conclúen que as nectarinas se producen por mor dun alelo recesivo, mentres que o veludo do pexego correspondería a un alelo dominante.<ref name=osu>Oregon State University: [http://web.archive.org/web/20080714065820/http://food.oregonstate.edu/faq/uffva/nectarine2.html peaches and nectarines]</ref>

 

!'''Total Mundial''' !! style="text-align:right;"| '''20.53''' !! style="text-align:right;"|13.3

|-

|}

Produtores de pexego historicamente importantes son a [[China]], [[Irán]], Francia e os países do Mediterráneo, coma [[Italia]], [[España]] e [[Grecia]]. En España son [[Cataluña]], [[Aragón]] e [[Murcia]] as rexións de produción máis importantes, ocupando un lugar destacábel [[Estremadura]] e [[Andalucía]].<ref>http://www.vidarural.es/articulos-produccion-comercializacion-y-consumo-melocoton-espana/1/1558.html</ref> Recentemente os Estados Unidos ([[California]], [[Carolina do Sur]]<ref>Fort Valley State University College of Agriculture: [http://web.archive.org/web/20080530124208/http://www.ag.fvsu.edu/publicat/commoditysheets/fvsu001.htm Peaches]</ref> e [[Xeorxia, Estados Unidos de América|Xeorxia]]<ref>Georgia Peach: [http://www.american.edu/TED/georgiapeach.htm Georgia Peach Study]</ref>), Xeorxia é tamén coñecida como o "Peach State" (estado do pexego), pola súa abondosa produción deste froito.<ref>http://www.webmd.com/food-recipes/features/peach-10-healthy-facts</ref> O Canadá (British Columbia), e Australia (Riverland) tamén son hoxe importantes.<ref>[http://www.betterfarming.com/online-news/growers-left-lurch-cangro-plant-closures-go-ahead-390 Growers left in lurch as CanGro plant closures go ahead]</ref> As zonas de [[clima oceánico]], como o oeste de Europa, non son xeralmente satisfactorias para o cultivo do pexego por mor da falla de calor no verán, polo que ás veces cultívanse á beira dun muro, coma no caso dos cítricos, para apañar a calor acumulada na parede. Deste xeito, e sempre cunha orientación ao sur, as árbores poden florecer e ter unha boa produción. Isto ocorre en zonas coma o sur de Inglaterra ou Galicia, que non son zonas produtoras, xa que, por mor destas condicións, a comercialización non é rendíbel.

 

== Significado cultural ==

Os pexegos non son só unha froita popular, senón que constitúen un símbolo en moitas culturas tradicionais exaltados artisticamente en pinturas e relatos populares.

Na China apréciase moito os pexegueiros en flor. Os antigos chineses crían que o pexegueiro tiña unha grande vitalidade, xa que florece antes de que saian as follas. A lenda di que [[Momotaro]], un dos nobres e heroes máis notábeis do Xapón, naceu dun enorme pexego que frotaba nun regueiro. Momotaro ou o "Rapaz Pexego" viviu grandes aventuras, incluso loitou contra o demo''oni'' do folclore nipón.

 

 

== Nutrición ==

| Folatos || 4&nbsp;ug

|}

 

Coma outros membros da familia das [[Rosaceae|rosáceas]], as carabuñas dos pexegos conteñen [[glicósido]]s cianoxénicos, incluíndo [[amigdalina]]. Estas substancias son capaces de descomporse nunha molécula de azucre e en gas [[cianuro de hidróxeno]]. Malia non ser as carabuñas de pexego as máis tóxicas entre as rosáceas, posto que leva a améndoa acre, grandes doses de estes químicos poden ser perigosas para o ser humano.