Río Congo: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Miguelferig (conversa | contribucións)
m detalles de lingua, sintaxe habitual (suxeitos non sempre diante como en inglés), frases máis claras, etc.
m Bot: Cambio o modelo: Cite book; cambios estética
Liña 28:
== Historia natural ==
[[Ficheiro:Chutes Livingstone.jpg|miniatura|O comezo das [[cataratas Livingstone]] preto de [[Kinshasa]]]]
O curso actual do río Congo formouse hai entre 1,5 e 2 millóns de anos, durante o [[Plistoceno]].<ref name="Beadle1981">{{citeCita booklibro|author=Leonard C. Beadle|title=The inland waters of tropical Africa: an introduction to tropical limnology|url=http://books.google.com/books?id=iAIUAQAAIAAJ|accessdate=2 de abril de 2011|year=1981|publisher=Longman|isbn=978-0-582-46341-7|page=475}}
"It is hypothesized that in the late Pliocene or early Pleistocene, a coastal Lower Guinean river captured Malebo Pool, connecting the previously interior Congo Basin to the ocean." Thieme et al., ''Freshwater Ecoregions of Africa and Madagascar: A Conservation Assessment
Ecoregions Assessments'', Island Press, 2005, [https://books.google.ch/books?id=3nkL9NqqlscC&pg=PA297#v=onepage&q&f=false p. 297].
</ref>
 
A formación do Congo puido levar á [[especiación alopátrica]] do [[bonobo]] e do [[chimpancé común]] a partir do seu [[devanceiro común máis recente]].<ref>{{cite journal |author=Caswell JL, Mallick S, Richter DJ |title=Analysis of chimpanzee history based on genome sequence alignments |journal=PLoS Genet. |volume=4 |issue=4 |pages=e1000057 |year=2008|pmid=18421364 |pmc=2278377 |doi=10.1371/journal.pgen.1000057 |display-authors=etal}}</ref> O bonobo é [[Endemismo|endémico]] dos [[Selva do Congo|bosques húmidos da rexión]], do mesmo xeito que outras especies emblemáticas como o [[Allenopithecus nigroviridis|mono do pantano de Allen]], [[Cercopithecus dryas|mono Dryas]], [[Genetta piscivora|xeneta acuática]], [[ocapi]] e [[Afropavo congensis|pavo real do Congo]].<ref>{{CiteCita booklibro |last=Kingdon |first=Jonathan |authorlink=Jonathan Kingdon |year=1997 |title=The Kingdon Guide to African Mammals |publisher=Academic Press Limited |location=London |isbn=0-1240-8355-2}}</ref><ref>{{IUCN2010|assessors=BirdLife International|year=2008|id=141356|title=Afropavo congensis|downloaded=2 de maio de 2011|version=2010.4}}</ref>
 
En termos de vida acuática, a conca do río Congo ten unha moi alta [[riqueza de especies]] e nela obsérvanse uns dos máximos niveis coñecidos de concentración de especies endémicas.<ref name="Smithsonian2009">{{cite web |title= Evolution in the Deepest River in the World |first=Kyle |last=Dickman |date=3 de noviembre de 2009 |publisher=Smithsonian Magazine |work=Science & Nature |url=http://www.smithsonianmag.com/science-nature/Evolution-in-the-Deepest-River-in-the-World.html}}</ref> Ata agora, rexistráronse preto de 700 especies de peixes na conca do Congo, e grandes seccións permanecen virtualmente sen estudar.<ref name=SudanicCongoOubangi>Freshwater Ecoregions of the World (2008). ''[http://www.feow.org/ecoregion_details.php?eco=535 Sudanic Congo – Oubangi.]'' Accessed 2 May 2011.</ref> Debido a isto e ás grandes diferenzas ecolóxicas entre as rexións da conca, a miúdo divídese en varias [[ecorrexión]]s ecolóxicas (en lugar de tratala como unha única ecorrexión). Entre estas ecorrexións, só a dos [[rápidos do baixo Congo]] conta con máis de 300 especies de peixes, incluíndo aproximadamente 80 especies endémicas,<ref name=RoughWaters>{{Cite web |last=Norlander |first=Britt |date=20 de abril de 2009 |url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1590/is_13_65/ai_n31583235/ |title=Rough waters: one of the world's most turbulent rivers is home to a wide array of fish species. Now, large dams are threatening their future |publisher=Science World}}</ref> mentres que a parte suroeste ([[río Kasai|Conca do Kasai]]) por si soa ten máis de 200 especies de peixes, dos cales ao redor dun cuarto son endémicas.<ref name=Kasai>Freshwater Ecoregions of the World (2008). ''[http://www.feow.org/ecoregion_details.php?eco=546 Kasai.]'' Accessed 2 May 2011.</ref> As familias de peixes dominantes -polo menos nalgunhas partes do río- son [[Cyprinidae]] (carpa/ciprínidos, como ''[[Labeo simpsoni]]'', [[Mormyridae]] (peixes elefantes), [[Alestidae]] (tetras africanos), [[Mochokidae]] (bagres squeaker) e [[Cichlidae]] (cíclidos).<ref name=UpperLualaba>Freshwater Ecoregions of the World (2008). ''[http://www.feow.org/ecoregion_details.php?eco=545 Upper Lualaba.]'' Accessed 2 May 2011.</ref> Entre os nativos no río está o enorme e altamente carnívoro, [[Hydrocynus goliath|peixe tigre xigante]]. Dous dos [[cíclidos]] endémicos máis raros son os esbrancuxados (non pigmentados) e cegos ''[[Lamprologus lethops]]'', que se cre que vive a unha profundidade de 160 m por baixo da superficie,<ref name=RoughWaters/> e o ''[[Heterochromis multidens]]'', que parece estar máis estreitamente relacionado cos cíclidos das Américas que con outros cíclidos de África.<ref>Kullander, S.O. (1998). ''A phylogeny and classification of the South American Cichlidae (Teleostei: Perciformes).'' pp. 461–498 in Malabarba, L., et al. (eds.), Phylogeny and Classification of Neotropical Fishes, Porto Alegre.</ref> Tamén hai numerosas ras endémicas e caracois.<ref name=UpperLualaba/><ref name=LowerCongoRapids>Freshwater Ecoregions of the World (2008). ''[http://www.feow.org/ecoregion_details.php?eco=549 Lower Congo Rapids.]'' Accessed 2 May 2011.</ref> Está prevista a construción de varias represas hidroeléctricas no río que poden conducir á extinción de moitos dos endemismos.<ref name=RoughWaters/>
 
== Afluentes ==
Liña 339:
 
{{ORDENAR:Congo}}
 
[[Categoría:Río Congo]]
[[Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (Historia e xeografía)]]