Marroio: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Marcio (conversa | contribucións)
Engado referencia.
m Arranxos varios
Liña 15:
| genus = ''[[Marrubium]]''
| species = '''''Marrubium vulgare'''''
| binomial_authority = [[L.]], ''Sp. Pl.'', vol. 2, p. 583, 1753 [http://biodiversitylibrary.org/page/358604]
}}
 
O '''marroio'''<ref name="DX09">Gran dicionario Xerais da lingua galega. Vigo, Xerais, 2009.</ref> ou '''herba dos lombos'''<ref name="DX09">< /ref> ('''''Marrubium vulgare'''''), é unha [[Herba|planta herbácea]] medicinal da familia das [[Lamiáceas|lamiáce]]as.
[[Ficheiro:Marrubium_vulgare_002.JPG|miniatura|Vista xeral da planta en flor.]]
[[Ficheiro:M._vulg-3.JPG|miniatura|Follas profundamente asucado-reticuladas e viludas.]]
Liña 24:
 
== Descrición ==
É unha [[Herba|planta herbácea]] [[Perennifolio|perenne]] [[Arbusto|sufruticosa]], de base algo lígnea e talo con sección arredondada ou cuadrangular de 15-80cm15–80&nbsp;cm de altura, frecuentemente ramificado, con indumento máis ou menos denso, agrisado. As [[Folla|follasfolla]]s, de 2-7 por 1-4cm1–4&nbsp;cm, son [[Pecíolo|pecioladas]], irregularmente dentadas, profundamente asucado-reticuladas de aspecto crespo, peludas, rugosas polo feixe e con nervios marcados polo envés. As [[Inflorescencia|inflorescenciasinflorescencia]]s organízanse en [[Verticilo|verticilosverticilo]]s globulares densos de flores de [[Cáliz (botánica)|cáliz]] medio centimétrico de garganta moi vilosa, con 6-12 dentes e de [[corola]] bilabiada de cor esbrancuxada ou crema, con tubo de 3,5-5 5–5&nbsp;mm, labio superior bífido de 2-3,5 &nbsp;mm con 2 lóbulos alongados, e o labio inferior trilobulado de 2-3,5 &nbsp;mm co lóbulo central largo e os 2 laterais moi pequenos. Os [[Estame|estamesestame]]s están incluídos no tubo da corola, os inferiores máis longos, con [[Filamento (botánica)|filamentos]] moi curtos e [[Estigma (botánica)|estigma]] bífido. Os [[Froito|froitosfroito]]s son esquizocarpos tetranuculares de mericarpos ovoideo-elipsoides e trigonas de 1,5-2 por 1mm, punteados, de cor castaña escuro-anegrado.<ref name="FVA">[http://www.floravascular.com/index.php?genero=Marrubium ''Marrubium vulgare'' en Flora Vascular de Andalucía Occidental]</ref><ref name="FLIB">[http://www.floraiberica.es/floraiberica/texto/pdfs/12_140_12_Marrubium.pdf ''Marrubium vulgare'' en Flora Ibérica , CSIC/RJB, Madrid]</ref>
 
== Distribución ==
É unha especie nativa de [[Eurasia]] e norte de [[África]], pero debido á dispersión epizoócora das súas sementes —grazas ao ganchos dos sépalos do cáliz ao cal as núculas quedan fixadas.—, o seu repartición xeográfica actual é practicamente cosmopólita, e mesmo se volveu invasora en certas rexións como, por exemplo, o sur de [[Australia]] e [[Tasmania]].<ref name="ANWS">[http://www.weeds.org.au/cgi-bin/weedident.cgi?tpl=plant.tpl&card=H15 ''Marrubium vulgare'' en Australian National Weeds Strategy]</ref><ref>W. Parsons & E. Cuthbertson. </ref>
 
== Propiedades ==
Liña 37:
* Trazas de óleos esenciais;
* Colina (substancia básica existente na [[bile]] de moitos animais, que forma parte das lecitinas e actúa como neurotransmisor);[http://lema.rae.es/drae/?val=colina]
* [[Tanino|Taninos]]s (2-3%);
* Sales minerais (ferro, potasio);
* Saponósidos;
* [[Flavonoide|Flavonoides]]s: apinenina, vitexina, luteolina.<ref name="PLUT">[http://web.archive.org/web/http://www.plantasutiles.info/plut.html <nowiki>''</nowiki>''Marrubium vulgare'' en PLÚT-plantas útiles (requiere búsqueda interna)]</ref><ref name="PFQ">Font Quer P., Plantas Medicinales - El Dioscórides Renovado, Editorial Labor, Barelona, 1980, p.659-661</ref>
 
=== Propiedades farmacolóxicas ===
* Os principios amargos confírenlle propiedades como aperitivo, dixestivo e balsámico (expectorante), acción sobre a árbore bronquial á que contribúen os saponósidos, ademais confírenlle un efecto hipoglucemiante suave, antipirético e colerético (acción reforzada polos ácidos fenólicos).
 
* Os sales potásicos son responsábeis da súa acción como diurético.
* Indicado para inapetencia, dispepsias hiposecretoras, disquinesias hepatobiliares. [[Bronquite]], [[Asma (doenza)|asma]], arrefriados, [[gripe]], estados nos que se requira un aumento da diurese: afeccións xenitourinarias (cistite, [[Uréter|ureterit]]<nowiki/>e, uretrite, pielonefrite, oliguria, urolitiase), hiperazotemia, hiperuricemia, [[hipertensión arterial]], [[Edema|edemasedema]]s, retención de líquidos.
 
* Indicado para inapetencia, dispepsias hiposecretoras, disquinesias hepatobiliares. [[Bronquite]], [[Asma (doenza)|asma]], arrefriados, [[gripe]], estados nos que se requira un aumento da diurese: afeccións xenitourinarias (cistite, [[Uréter|ureterit]]<nowiki/>e, uretrite, pielonefrite, oliguria, urolitiase), hiperazotemia, hiperuricemia, [[hipertensión arterial]], [[Edema|edemas]], retención de líquidos.
 
* Infusión (úsanse as follas e as sumidades floridas): unha culler de sobremesa por cunca. Infundir dez minutos. Tres cuncas ao día antes (como aperitivo), ou despois das comidas.
 
== Taxonomía ==
''Marrubium vulgare'' foi descrito por [[Carl von Linné]] e publicado en ''[[Species Plantarum]]'', vol. 2, p. &nbsp;583, 1753.[http://biodiversitylibrary.org/page/358604]<ref name="Trop">{{Cita web|url=http://www.tropicos.org/Name/17600145|título=''Marrubium vulgare''}}</ref>
; [[Sinonimia (bioloxía)|Sinonimia]]
* ''Prasium marrubium'' E.H.L.Krausein Sturm, ''nom. illeg''.