Partido Moderado: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
editando
engado contido a partir de es:wiki e ca:wiki
Liña 1:
{{Enuso}}
[[Ficheiro:Martinez Rosa cropped.png|miniatura|Martínez de la Rosa, principal creador do Partido Moderado.]]
O '''Partido Moderado''' ou '''Partido Liberal Moderado''' era a principal organización política española en liza polo poder no [[Reinado de Isabel II de España|reinado de Isabel II]] (1833-1868). O nome procede do acordo tácito coa [[Rexencia|rexente]] [[María Cristina de Borbón-Dúas Sicilias]] para mante-la orde social. Isto supuxo o achegamento da incipiente burguesía industrial aos propietarios latifundistas. Tamén foi coñecido como '''Partido Estatutista''', porque defenderon o [[Estatuto Real de 1834]], aprobado por [[Francisco Martínez de la Rosa]]. A outra organización política rival que se lles opuña era o [[Partido Progresista]]. Ámbalas dúas organizacións eran [[Liberalismo|liberais]]  e dinásticas ou isabelinas —é dicir, defensoras da liña dinástica borbónica representada por [[Isabel II de España|Isabel II]] fronte aos [[Carlismo|carlistas]]—.
 
== Traxectoria ==
Os ''moderados'' ou ''liberais moderados'' son a continuación dos [[Doceañistas|''doceañistas'']] do [[Trienio liberal|Trienio Liberal]] (opostos aos ''exaltados'' ou ''[[vinteañistas]]'') que nos últimos anos do reinado de [[Fernando VII]] levaron a cabo unha aproximación aos elementos menos absolutistas próximos ao poder. Trala morte do rei, apoiaron a sucesión de Isabel (a filla maior do rei, unha nena de tres anos) baixo a rexencia da raíña nai (María Cristina de Borbón-Dúas Sicilias) e esta sempre procurou mantelos no poder. Do sistema político quedaron afastados os carlistas (partidarios dun [[absolutismo]] rigoroso e do [[Antigo Réxime]] representado pola sucesión do varón con máis dereito: o infante [[Carlos María Isidro de Borbón]]).
 
O partido créase en 1834, arredor da presidencia de Francisco Martínez de la Rosa, que recolle dende absolutistas que apoiaron a Fernando VII, até carlistas arrepentidos e xente nova da clase media que é rexeitada polos vellos progresistas<ref>{{Cita libro|título=Orígenes y evolución de la derecha española: el neo-catolicismo|apelidos=Urigüen|nome=Begoña|editorial=CSIC-Centro de Estudios Históricos|ano=1986|ISBN=84-00-06157-8|lugar=Madrid|páxina=78|ref=}}</ref>. Tras uns anos de predominio progresista, ocupou o poder de forma continuada durante a chamada ''[[Década moderada]]'' (1843-1854) baixo o liderazgo do xeneral [[Ramón María Narváez|Narváez]], e tralo [[Bienio Progresista|Bienio progresista]] (1854-1856) volvieuvolveu ao poder aliado á [[Unión Liberal (1858)|Unión Liberal]].
 
Trala [[revolución de 1868]], e a [[Constitución de 1869]] non obtivo representación nas novas Cortes e perdeu todo o seu poder. Unha vez rematado o [[Sexenio Democrático|sexenio democrático]] e [[Restauración borbónica en España|restaurada a monarquía en 1874]], a maior parte dos moderados acabarían entrando no [[Partido Liberal-Conservador]], baixo a dirección de [[Antonio Cánovas del Castillo|Cánovas del Castillo]] que artellou manobras para dividilo e absorvelo<ref>{{Cita libro|título=Los amigos políticos: partidos, elecciones y caciquismo en la Restauración (1875-1900)|apelidos=Varela Ortega|nome=José|editorial=Marcial Pons Historia|ano=2001|ISBN=84-95379-13-9|lugar=Madrid|páxina=117|ref=}}</ref> e converterse no líder do bloque monárquico conservador.<ref name=":0">{{Cita libro|título=La Europa del sur en la época liberal: España, Italia y Portugal: una perspectiva comparada|apelidos=Gómez Ochoa|nome=Fidel|editorial=Universidad de Cantabria/Università di Cassino|ano=1998|ISBN=84-8102-204-7|apelidos-editor=Casmirri|nome-editor=Silvana|lugar=Santander|páxinas=177-201|capítulo=El conservadurismo liberal español y el italiano durante la formación del Estado liberal: 1848-1876. Un análisis comparado del Partido Moderado y la Destra Storica|ref=|apelidos-editor2=Suárez Cortina|nome-editor2=Manuel}}</ref>
Trala [[revolución de 1868]], e a [[Constitución de 1869]] non obtivo representación nas novas Cortes e perdeu todo o seu poder. Terminado el sexenio democrático y restaurada la monarquía en 1874, se unió con la Unión Liberal para formar el Partido Liberal-Conservador, bajo la dirección de Cánovas del Castillo.
 
== Ideoloxía ==
As súas ideas principais eran:
* Fortalecemento do poder real.
* [[Capitalismo]] puro.
* Paz interna nacional.
* [[Centralismo]] total, localizado en [[Madrid]].
 
== Apoios ==
Durante a súa existencia tivo o apoio do [[exército]] (os ''espadones'' moderados, acomo o xeneral Narváez), dunha [[burguesía]] enriquecida polas desamortizacións e as novas actividades económicas, osdos [[Terratenente|terratenentes]] (unha aristocracia tradicional presente nas zonas latifundistas de Andalucía e asa clasesMeseta) mediase endunha parte importante da chamada clase media (a chamadaautodenominada "''xente de orde''"). Unhacomposta vezpor derrotadointelectuais ode carlismo algúns dos seusprestixio, membrosaltos máis moderadosfuncionarios e condescendentesprofesionais<ref incorporáronsename=":0" ao/>. partido.
 
Economicamente tendían a defender o librecambismo que permitía a exportación dos excedentes agrícolas, o que se favorecía os intereses das súas bases sociais. Electoralmente defendían o sufraxio restrinxido ou [[sufraxio censitario]] (que limitaba o censo electoral aos máis ricos, esixindo un determinado nivel de propiedade ou o pagamento dunha certa cantidade de impostos para obte-la condición de elector).
.
 
Unha vez derrotado o carlismo, o pacto que supuxo o remate da guerra ([[abrazo de Bergara]]) permitiu que algúns dos seus membros máis moderados e condescendentes se incorporaran ao partido. O mesmo ocorreu coa maior parte do clero (moi presente na contorna da raíña) despois do [[Concordato de 1851]], aínda que a corrente denominada [[neocatólicos]] (a corrente católica-conservadora do partido moderado)<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Ortí Lara|nome=J.M.|data=1881|título=La política cristiana es una|PMC=|revista=La Ciencia Cristiana|número=XVII|páxinas=503-525|doi=|ISSN=|PMID=|volume=}}</ref> mantívose como unha opción diferenciada e apoiou, en moitas ocacións, a opción carlista.
Tras a [[Restauración borbónica en España|restauración da monarquía en 1874]], uniuse á [[Unión Liberal (1858)|Unión Liberal]] para formar o [[Partido Liberal-Conservador|Partido Conservador]], baixo a dirección de [[Antonio Cánovas del Castillo]].
 
== Notas ==
{{Listaref}}
== Véxase tamén ==
=== Bibliografía ===
* Cánovas Sánchez, Francisco; Jover Zamora, José María (1982). ''El Partido Moderado.'' Madrid'':'' Centro de Estudios Constitucionales. <nowiki>ISBN 84-259-0665-2</nowiki>.
* Cánovas Sánchez, Francisco (1979). ''Los generales y el Partido Moderado (1843-1854): contribución al estudio de un problema básico de la época isabelina''. Revista de la Universidad Complutense, ISSN 0210-7872, n.º 116, (ejemplar dedicado a: Estudio de historia moderna y contemporánea. Homenaje a D. Jesús Pabón III), pp. 105-122.
{{Control de autoridades}}
[[Categoría:Partidos políticos desaparecidos de España]]
[[Categoría:Historia contemporánea de España]]
 
{{Historia en progreso}}