Wikipedia

Imperio Ruso: Diferenzas entre revisións

Explorar o historial de forma interactiva
← Edición máis vellaEdición máis nova →
Contido eliminado Contido engadido
VisualTexto wiki
Sen resumo de edición
peros
Liña 119:
 
[[Image:Peter der-Grosse 1838.jpg|thumb|left||300px|Pedro o Grande]]
[[Pedro I de Rusia]], o fillo do segundo matrimonio do tsar Alexis I, foi o primeiro en ser relegado ao rango político. Como varias faccións da Corte loitaron para controlar o trono, Alexis foi sucedido polo fillo do seu primeiro matrimonio, Fiodor III, un rapaz enfermizo que morreu en [[1682]]. Como resultado da [[Revolta de Moscova de 1682|Revolta de Estreltsy]], Pedro foi coroado co-tsar co seu medio irmán [[Iván I de Rusia|Iván I]], peromais a media irmá de Pedro [[Sofía Alexeievna|Sofía]], mantivo o verdadeiro poder. Ela reinou mentres o mozo Pedro xogaba a xogos de guerra e cabalgaba no Cuartel Alemán de [[Moscova]]. Estas experiencias levárono a un interese pola práctica militar en de occidente, particularmente a enxeñería, artillería, navegación e construción de barcos. En [[1691]], empregando tropas que el adestrara durante os seus xogos de guerra, planeou como destronar a Sofía. Cando Iván I morreu en [[1696]], Pedro converteuse no único tsar.
 
A guerra dominou a maior parte do reinado de Pedro. Ao principio Pedro intentou asegurar as fronteiras do sur dos [[Tártaros]] e o [[Imperio Otomán]]. As súas Campañas de Azov fallaron inicialmente, peromais, despois de embarcarse coa súa nova armada deseñada por el mesmo, Pedro puido capturar o tan importante forte de [[Azov]] en [[1696]]. Para continuar coa súa guerra contra o Imperio Otomán, Pedro viaxou por Europa para buscar aliados. Foi o primeiro tsar en facer esa viaxe. Pedro visitou [[Brandemburgo]], os [[Países Baixos]] (nos cales ao ver a súa bandeira inspirouse para facer a súa), [[Reino Unido]], e o [[Sacro Imperio Romano Xermánico]], durante a súa chamada [[Gran Embaixada]]. Pedro aprendeu moito e alistou a centos de especialistas técnicos. A embaixada foi curta polo intento de Sofía de desbancalo do trono, cunha revolta que foi esmagada por Pedro e os seus seguidores. Como resultado, este tiña centos de participantes mortos ou torturados, e publicamente expuxo os seus corpos para advertir aos demais, polo cal foi chamado "raro".
 
[[Image:Marten's Poltava.jpg|thumb|left|250px|Batalla de Poltava]]
Pedro fracasou na súa coalición europea contra o [[Imperio Otomán]], peromais durante as súas viaxes encontrou interese por comezar unha guerra contra [[Suecia]], ao ser unha forte potencia de poder no norte de Europa. Vendo unha oportunidade en entrar no [[Mar Báltico]], Pedro fixo a paz co Imperio Otomán en [[1700]] e despois a [[Batalla de Narva]], onde atacou aos suecos en .[[Narva]], no [[Golfo de Finlandia]]. Aínda que o xove rei Carlos XIII, probou as súas tropas, as cales acabaron co exército de Pedro. Afortunadamente para Pedro, Carlos non seguiu a súa vitoria cunha contra-ofensiva, xa que comezou as guerras na Mancomunidade polaco-lituana.
[[Image:La2-demis-gulf-of-finland.png|right|thumb|Golfo de Finlandia]]
Este descoido permitiulle a Pedro formar un novo exército, combinando as fortalezas do seu coas de occidente. Cando os líderes se enfrontaron outra vez en [[Poltava]] en [[1709]], Pedro derrotou a Carlos. Cando este último escapou ao territorio otomán, Pedro volveu a entrar en guerra co Imperio. O tsar coincidiu en voltar ao porto de [[Azov]] aos otománs en [[1711]]. A [[Gran Guerra do Norte]], que en esencia foi a [[Batalla de Poltava]], continuou até [[1721]], cando os suecos decidiron firmar o [[Tratado de Nystad]]. O tratado permitiu reter os territorios obtidos por Rusia: [[Livonia]], [[Estonia]], e [[Ingría]]. Mediante esa expansión territorial, Pedro adquiriu un enlace directo con Europa Occidental. Despois en celebración, Pedro asumiu o papel de "[[Emperador]]" (императoр) e [[Tsar]] do Gran Imperio Ruso, que foi proclamado en [[1721]].
Pedro conseguiu as expansión de Rusia e a súa transformación en Imperio, baixo certas iniciativas maiores. Estableceu as forzas navais rusas, reorganizou o exército mediante o sistema europeo, organizou racionalmente o goberno e mobilizou o financiamento para os recursos humanos. Baixo o poder de Pedro, o exército que se recrutou baixo condicións de traballo para toda a vida, incluíndo aos oficiais da realeza, os cales participaban en traballos da administración civil e militar. En [[1722]] Pedro introduciu a [[Táboa de Rangos da Rusia Imperial|Táboa de Rangos]] que determinaba a posición ou estatus da persoa no seu servizo ao Tsar, xa fora plebeo ou nobreza. Até a xente máis común aparecía na táboa automaticamente.
 
A reorganización de Pedro na estrutura gobernamental non puido ser menos minuciosa. Substituíu aos [[prizak]]i (burócratas) con un corpo colexiado e creou un senado para coordinar as políticas do goberno. As reformas de Pedro no goberno local tiveron poucos logros, peromais os seus cambios permitiron ao goberno local recolectar impostos e a manter a orde. Como parte das reformas do goberno, a [[Igrexa Ortodoxa]] foi parcialmente incorporada á estrutura administrativa do estado. Pedro aboliu o Patriarcado e substituíuno por un corpo colectivo, o Sínodo Sagrado, dirixido por un oficial gobernamental.
 
Pedro triplicou os ingresos da tesourería estatal cunha cantidade moderada de impostos. Impuxo a capitación, ou sondaxe de impostos, en todas as persoas a excepción dos cregos en nobres. Tamén gravou con impostos o alcohol, sal, e incluso por levar barba. Para proporcionar armas e uniformes para os seus soldados, desenvolveu industrias metalúrxicas e téxtiles.[[Image:Kunstkamera (Saint-Petersburg).jpg|thumb|200px|Academia rusa das artes]] Pedro quería equipar a Rusia con moderna tecnoloxía, institucións e ideas. Dotou dunha educación occidental a todos os nobres, introduciu as escolas naturais para ensinar a [[Alfabeto cirílico|escritura rusa]] e [[aritmética]] básica, estableceu unha casa imprenta e fundou a [[Academia Rusa das Ciencias]], a cal foi inaugurada xusto antes da súa morte en [[1725]] e converteuse nun dos principais institutos de cultura da Rusia Imperial. Tamén recomendou que os rusos adquirisen roupa, gustos pola arte e costumes de occidente. O resultado foi unha profunda greta cultural entre a nobreza e as masas. A mellor ilustración da occidentalización de Pedro, foi a súa ruptura coas vellas tradicións e os seus métodos occidentais na arquitectura, que o levaron á construción da nova capital, [[Petrogrado]], en [[1703]]. Situada na terra nova, conseguida na guerra con Suecia, na cal foi axudada polo reino de Dinamarca-Noruega, a Mancomunidade polaco-lituana e o Reino de Saxonia, no [[Golfo de Finlandia]]. Aínda que Petrogrado asumiu a súa occidentalización, esta foi forzada, polo cal non puido demostrar a súa individualidade, que Pedro tanto admiraba.
Liña 136:
 
[[Image:Konstantin Palace.jpg|thumb|270px|Gardas Lieib na recepción do Strelna.]]
Pedro cambiou as regras de sucesión ao trono despois de exiliar ao seu fillo, Alexis, que se opuxo ás reformas do seu pai e presentouse como figura de grupos antirreformistas. Unha nova lei expedida por Pedro I proporcionaba ao tsar a decisión de elixir ao seu sucesor, peromais Pedro non o fixo antes da súa morte en [[1725]]. Nas décadas que seguiron, a ausencia de regras para a sucesión deixou á monarquía aberta en intrigas, complots e varios golpes de estado. En diante, o factor crucial para obter o trono foi apoiado pola [[Garda Lieib|garda de elite do pazo]] en Petrogrado.
 
Despois da morte de Pedro, a súa dona, [[Catalina I]], tomou o trono. Pero cando ela morreu en [[1727]], o neto de Pedro, [[Pedro II de Rusia|Pedro II]], foi coroado Tsar. En [[1730]] Pedro II caeu enfermo da viruela, e [[Ana Ivanovna|Ana]], filla de [[Iván V de Rusia|Iván V]], que foi co-tsar con Pedro, ascendeu ao trono. O [[Supremo Consello Imperial]] que colocou a Ana no torno, impúxolle moitas condicións. Na súa loita contra esas condicións, Ana tivo que apoiar aos nobres que temían que a oligarquía reinara sobre a autocracia. Así o principio da autocracia recibiu gran apoio nese caótico conflito ao trono.[[Image:khudozhestva.jpg|270px|thumb|left|Segunda galería na [[Academia Imperial das Artes|academia de artes]], [[1836]].]]
Liña 142:
 
[[Image:7yearswar.PNG|400px|right|thumb|operacións do exército ruso na guerra dos sete anos 1756-1762]]
Durante o reinado dos sucesores de Pedro, Rusia tivo un rol en Europa moito máis importante. Dende [[1726]] a [[1761]], Rusia foi un aliado do [[Imperio Austríaco]] contra o [[Imperio Otomán]] ao cal [[Francia]] usualmente apoiou. Na guerra de sucesión polaca, Rusia e [[Austria]] bloquearon ao candidato ao trono polaco. Nunha Serie de Guerras Ruso-Turcas, Rusia adquiriu o porto de [[Azov]]. O alcance máis grande que Rusia tivo con Europa foi na [[Guerra dos Sete Anos]] ([[1756]] - [[1763]]), a cal tivo lugar en tres continentes, entre Francia, o [[Imperio Británico]] e os numerosos aliados dos dous bandos. En esta guerra, Rusia continuou a súa alianza con Austria, peromais Austria cambiou a unha alianza con Francia en contra de [[Prusia]]. En [[1760]] as forzas rusas (como se acostuma na historia) estaban ás portas de [[Berlín]]. Afortunadamente para Prusia, Isabel morreu en [[1762]], e o seu sucesor, [[Pedro III de Rusia|Pedro III]], aliou a Rusia con Prusia pola súa devoción ao rei prusiano Federico o Grande.
 
[[Image:Lucas Conrad Pfandzelt 001.jpg|thumb|Retrato de [[Pedro III de Rusia]], por Lucas Conrad Pfandzelt]]
Liña 149:
=== Expedicións oceánicas ===
 
Pedro I deixou a flota rusa aos seus descendentes, peromais, de [[Catalina I]] a [[Pedro III de Rusia|Pedro III]], ningún dos emperadores compartiu o gran amor de Pedro cara o mar. Nas décadas que seguiron á súa morte en [[1725]], aos sucesores de Pedro parecíalles inconcibible que unha exhibición de buques de guerra era a mellor maneira de demostrar o poder e a estatura de Rusia en todo o mundo. Nin era prudente xulgar para manter algún propósito inmediato, a flota de Pedro de trinta carabelas e os centenares de naves complementarias; o custo de gardar tal forza a flote esgotaría as caixas do estado. Aínda máis incrible era o plan de Pedro para aumentar a flota, para así realizar o seu desexo de crear unha armada para o extenso mar. A [[Gran Guerra do Norte]], que durou vinte e un anos, servira xa para esgotar os recursos da Facenda Rusa. Por conseguinte, houbo un período na redución de gastos na flota que seguiu á morte de Pedro, e outro marcado pola redución na construción de naves e na diminución no numero de mariñeiros e oficiais. A escola náutica e a Academia Marítima, polo contrario, continuaron prosperando. Os seus estudantes e graduados preserváronse realizando as tradicións da navegación rusa.
 
Dende [[1716]] a [[1719]] os rusos navegaron nunha grande Carabela o tramo que vai dende o [[Mar de Ojotsk]] até [[Kamchakta]], no territorio que xa fora explorado por [[Vladimir Atlasov]] a finais do [[século XVII]]. Os graduados de [[1720]] da academia marítima, o navegador xeodésico [[Ivan Yevreinov]] e [[Fiodor Luzhin]], exploraron e trazaron as catorce [[Illas Kuriles]].
Liña 168:
Aínda que se integrou parte do territorio de Polonia ao imperio, isto tamén creou novas dificultades. Ao perder a Polonia como estado intermediario, Rusia tivo que compartir as fronteiras con Prusia e Austria. Ademais o Imperio chegou a ser o máis heteroxéneo ao absorber unha grande cantidade de etnias, tales como os ucraínos, bielorrusos en xudeus. Os ucraínos e bielorrusos, que traballaban sobre todo como servos, cambiaron pouco baixo o poder ruso. Os polacos [[Igrexa Católica|católicos]] resistíanse a perder a súa independencia, polo que foron un pobo difícil para ser controlado, efectuando varias sublevacións contra a ocupación. Rusia eliminara aos xudeus de gran parte do imperio en [[1742]]. Un decreto do 3 de xaneiro de [[1792]], iniciou formalmente a ''Ashkenazi'', que obrigou aos xudeus a vivir soamente na parte occidental do imperio, de tal maneira que se fixou a etapa para o [[Antisemitismo]] e a discriminación en períodos máis últimos. No mesmo tempo, Rusia permitiu a autonomía de Ucraína, dos territorios bálticos e de varias áreas cosacas. Co seu énfase nun imperio uniformemente administrado, Catalina presaxiou a política de ''Rusificación'' que nos últimos anos se viñera facendo da man dos seus antecesores, e que se continuaría facendo en xeracións vindeiras.
 
Os historiadores discutiron a sinceridade de Catalina como monarca ''aclarada'', peromais poucos dubidan de que ela creu no activismo do goberno, dirixindo e explotando os recursos do imperio facendo a administración máis eficaz. Inicialmente, Catalina procurou racionalizar procedementos do goberno con lei. En [[1767]] creou a Comisión Lexislativa, debuxada de nobres, señores de pobo e outros, para codificar as leis de Rusia. Aínda que a comisión non formulou un novo código da lei, a ''[[Nazak|Instrución á Comisión de Catalina]]'' introduciu a algúns rusos o pensamento político e legal occidental.
 
[[Image:Pugachyov.jpg|thumb|Iemelián Pugachev]]
Durante [[1768]] - [[1774]] na guerra co [[Imperio Otomán]], Rusia experimentou unha axitación social importante, a [[sublevación de Pugachev]]. En [[1773]] un cosaco do Don [[Iemelián Ivánovich Pugachev]] declarado como o tsar re-inesperado [[Pedro III de Rusia|Pedro III]]. Outros cosacos e traballadores industriais dos [[Montes Urais]], así como os campesiños que esperaban fuxir da servidume, ensamblaron toda a rebelión. A preocupación de Rusia coa guerra permitiu a Pugachev tomar o control de gran parte do [[Volga]], peromais o exército regular machucou a rebelión en [[1774]].
 
A sublevación de Pugachev alentou a determinación de Catalina para reorganizar a administración provincial rusa. En [[1775]] dividiu Rusia en provincias e distritos segundo unha estatística de poboación. Ela entón, deu a cada provincia unha ampliada administrativa, unha policía e un órgano xudicial. Os nobres deixaron de servir no goberno central , xa que moitos de les recibiron papeis significativos para administrar gobernos provinciais.
Liña 189:
 
Internamente, a poboación rusa crecera de forma diversa con cada adquisición territorial. A poboación incluía Luteranos, [[Finlandia|Fineses]], bálticos, [[Prusia|Alemáns]], [[Estonia|Estonios]] e algo de [[Lituania|Lituanos]], Católicos, [[Polonia|Polacos]], Ortodoxos Bielorrusos Ucraínos, musulmáns,, gregos ortodoxos, [[Xeorxia|Sakartvelos]] e membros da Igrexa Católica Armenia. [[Image:Fall_of_Sevastopol.jpg|thumb|350px|Soldados rusos e franceses nun combate corpo a corpo en Malakhov Kurgan durante a [[guerra de Crimea]].]]
Como a influencia occidental e a oposición á autocracia aumentaban no Imperio, o réxime creou a policía secreta e aumentou a censura para deter a aquelas persoas que avogaban polo cambio. O réxime seguía confiando a súa economía nun réxime de servos, peromais a debilidade de Rusia ante o resto de Europa levouna á [[Guerra de Crimea]], unha guerra entre Rusia e toda Europa, que calquera outro país perdería moito antes.
 
=== Guerra e paz en Rusia (1796-1825) ===
 
[[Image:Borovikovsky Pavel I.jpg|thumb|left|[[Paulo I de Rusia]]]]
Catalina II morreu en [[1796]], e o seu fillo [[Paulo I de Rusia|Paulo]] (r. [[1796]]-[[1801]]) sucedeuna. Dolorosamente enterado de que a súa nai quería nomear ao seu fillo [[Alexandre I de Rusia|Alexandre]] como tsar, Paulo instituíu unha primoxenitura na liña masculina como a base para a sucesión. Sería unha das reformas que durarían do breve reinado de Paulo. El tamén sostivo a Compañía Ruso-Americana, a cal levou a Rusia a adquirir [[Alasca]]. Paulo era xeneroso peromais volátil, a súa xenerosidade cara os seus servos causoulle moitos inimigos.
 
Como poder europeo, Rusia non podía fuxir das guerras que implicaban á [[Francia]] napoleónica. Paulo converteuse nun opositor firme de Francia, e Rusia, xunto co [[Reino Unido]] e o [[Imperio austríaco|Austria]] na [[Segunda Coalición]] trabaron unha guerra contra Francia. Entre [[1798]]-[[1799]] as tropas rusas realizaron brillantes campañas na [[República Cisalpina]] e en [[Suíza]]. A axuda de Paulo á Orde de Malta, enfureceu a moitos dos membros da súa corte. Xunto con políticos liberais descubriu a enorme corrupción que había na Facenda, o que fixo que fora asasinado en [[1801]].
Liña 230:
Os séculos XIX e XX foron tempos de crise no imperio. Non só a tecnoloxía e a industria se desenvolveron máis rápido en occidente, senón tamén novos, dinámicos e competitivos persoeiros no teatro mundial: [[Otto von Bismarck]] unificou o [[Imperio alemán]] en [[1860]], a Guerra Civil Estadounidense, converteu a [[EE.UU]] na terceira potencia mundial, e o [[Imperio xaponés]] rexurdiu tras a Revolución Meiji. Aínda que Rusia se estaba expandindo xigantescamente cara Asia central, non podía xerar suficiente capital para soster o avance tecnolóxico e industrial característico dun país desenvolvido.
 
Na última metade do século XIX, a economía rusa desenvolveuse de forma máis lenta que o resto das demais potencias do mundo. A poboación rusa era substancialmente maior á do resto de países de Europa occidental, peromais a maioría vivía en comunidades rurais, con pouca tecnoloxía e primitiva agricultura. A industria en xeral, tivo unha participación maior que en occidente, peromais sectores específicos desenvolvíanse de forma primitiva e con participación estranxeira. Entre [[1850]] e [[1900]], a poboación rusa duplicouse, peromais mantívose estritamente rural até o [[século XX]]. A poboación rusa tivo a maior taxa de natalidade entre [[1850]] e [[1910]], e era a maior de todos os países en desenvolvemento, con excepción de Estados Unidos.
 
[[Image:Aralzee.jpg|right|thumb|400px|Comparación entre o estado do Mar de Aral en 1989 e o 12 de agosto de 2003. (orixe da imaxe: [[NASA]])]] A agricultura, a tecnoloxía menos desenvolvida mantívose en mans das familias de servos e granxeiros, que xuntos conformaban os catro quintos da poboación rural. Terreos de máis de 50 km² compoñían o 20% das terras fértiles, peromais poucos deses terreos traballaban eficientemente a gran escala. Granxas de pequena escala e a poboación rual en incremento, que solicitaba máis terras, no Turquestán os gandeiros pedían desviar os ríos [[Amu Daria]] e [[Sir Daria]], que alimentan o [[Mar de Aral]]. A lei fixo a vista gorda e o Tsar [[Alexandre III de Rusia|Alexandre III]] decretou unha lei de protección dos recursos do territorio ruso, o que afogou as expectativas de desviar os ríos. Esta proposta volvería nos anos 60 coa [[URSS]], que comezaría a desviar as augas dos ríos para regar os cultivos en [[Uzbekistán]] e [[Kazaxastán]].
O crecemento industrial era insignificante e inestable, e en termos absolutos non era extensivo. As rexións industrializadas de Rusia incluían [[Moscova]], as rexións centrais da Rusia europea, [[Gobernatura xeral de San Petersburgo|Ingermanland]], o [[mar Báltico]], e os [[Urais]]. En [[1890]] Rusia tiña máis de 32.000 km de vías ferroviarias e 1,4 millóns de empregados nas fábricas, dos vales a maioría traballaba na industria téxtil.
 
Entre [[1860]] e [[1890]] a produción anual de carbón crecera cerca dun 1.200% a máis de 6,6 millóns de toneladas, e a produción de ferro e aceiro duplicárase a máis de 2 millóns de toneladas por ano. O plan estatal duplicárase, peromais a débeda e os gastos cuadriplicárase, constituíndo un 28% dos gastos oficiais en [[1891]]. A exportación era inadecuada para o que o imperio necesitaba. O estado introduciu tarefas industriais estratosféricas en [[1880]], peromais con isto non puido financiar o comercio co oeste por que non era suficiente para cubrir as débedas.
 
=== Guerra de Crimea ===
Liña 243:
Seguindo un conflito en Belén entre os católicos romanos protexidos polo Segundo Imperio Francés, e ortodoxos protexidos por Rusia, as relacións entre a Rusia Imperial e o Imperio Otomán topáronse contra o chan até a declaración da guerra.
 
Nembargantes este conflito entre monxes católicos en Terra Santa foi un pretexto. O negocio era axustado polos turcos, que estaban a favor dun clero ortodoxo, peromais Rusia requiría ao sultán garantías a favor para todo cristián que habitase no imperio. Pero as ambicións reais foron as ansias de Rusia por anexionar [[Constantinopla]] e o [[Mar de Mármara]] para acadar o [[mar Mediterráneo]]. Seguindo a negativa dos turcos, o Tsar invade [[Moldova]] e [[Valaquia]]. Turquía declara a guerra a Rusia o [[4 de outubro]] de [[1853]].
 
Ao Imperio Otomán únenselle os franceses, británicos e os sardos. A flota turca é destruída polos rusos no porto de [[Sinope]] o [[30 de novembro]] de [[1853]].
Liña 257:
=== Rusia na guerra ===
 
En [[1914]] e tras o asasinato do arquiduque de Austria-Hungría, estala a [[Primeira Guerra Mundial]], na cal Rusia uniuse ao bando aliado. Por entón o Imperio tiña unha extensión de 23.000.000 de km<sup>2</sup> e unha poboación de 171.000.000 de habitantes con un crecemento demográfico do 1,8% anual. O goberno tsarista mandou mobilizar a máis de 8.000.000 de homes superando con creces ao exército alemán, que soamente tiña 3.000.000, dous terzos estaban no fronte francés, polo cal quedaban para o fronte do oeste 1.000.000 de persoas, ou sexa que o exército ruso superaba ao alemán en 8 a 1, peromais o exército ruso non estaba ben adestrado para a guerra, e iso quedou marcado na batalla de Tanneberg, onde 250.000 alemáns venceron a 700.000 soldados rusos, a partir de ese momento, os rusos non fixeron máis que retroceder en número de efectivos.
 
En [[1915]] os alemáns volven a derrotar ás forzas rusas na batalla dos Lagos Mazurianos, o que provocou un descontento social en Rusia.
Liña 264:
==Países post-imperiais==
 
Nesta sección enuméranse todos os países que formaron o territorio imperial ruso. Estes países creáronse a partir da caída do goberno do Imperio Ruso. Un exemplo parecido son as Repúblicas da URSS que se separaron en 16 repúblicas máis pequenas, peromais en esta non eran un goberno e todos os seus ideais os que caían, senón que á vez caian multitude de grupos étnicos, pensamentos revolucionarios e resentimento. Todo iso uniuse e tivo como consecuencia a revolución e as agrupacións que despois formarían aos novos estados predecesores dos actuais.
 
{| {{tablabonita}}
Liña 354:
* ''Véxase o artigo principal [[Tsar]]''
 
En Rusia o termo Tsar foi empregado, a parte de referencias do [[Imperio Bizantino]], dende [[1480]] polo ''Gran Príncipe'' [[Iván III de Rusia|Iván III]], seguindo a independencia da ''Horda de Oro'' e o seu matrimonio coa princesa bizantina. Isto foi relacionado coas crecentes ambicións de Moscova en converterse na ''[[Terceira Roma]]''. O rei moscovita for recoñecido emperador polo [[Sacro Imperio Romano]] en [[1514]], durante o reino de [[Vasili III de Rusia|Vasili III]]. Pero o primeiro príncipe ruso en ser coroado como "Tsar de toda Rusia" foi [[Iván IV de Rusia|Iván IV]] (o terrible) en [[1547]]. En [[1721]] un edictoedito de [[Pedro I de Rusia|Pedro o Grande]] decretou que o título latino Император (Imperator) fose empregado en lugar do de Tsar. O título de Tsar quedou sendo utilizado habitualmente. En [[1815]], cando parte de Polonia foi anexada, o título foi traducido ao polaco -"Król"-, e o emperador ruso asumiu o poder como Król de Polonia, e o estado polaco foi chamado oficialmente ''Królewstwo Polskie'' en polaco e ''Царство Польское'' - ''Tsarato de Polonia'' - en ruso.
 
===== Familia Imperial =====
Liña 387:
Entre outras actividades da axencia, atópase a propaganda [[Antisemitismo|antisemita]] dos ''[[Protocolos dos Sabios de Sion]]'' e o [[Menahem Mendel Beilis|caso Beilis]].
 
Os axentes entregaban os prisioneiros ao poder xudicial, peromais en ''circunstancias especiais'', os axentes dispuñan de licenza para levar a cabo execucións sumarias e torturas en caso de necesidade. Isto valeulle a organización unha triste fama, só igualada durante o réxime [[Nazi]] pola [[Gestapo]].
 
===== Corpo Especial de Xendarmes =====
Liña 422:
[[Image:History of Russia, 1682-1762.jpg|thumb|División con nomes en [[Idioma ruso|ruso]]]]
 
En [[1708]] o Imperio Ruso dividiuse oficialmente grazas a Pedro I, nun intento por mellorar a flexibilidade do goberno, a administración e o poder sobre os territorios. O edictoedito foi publicado polo Pazo Imperial de Petrogrado en 1708, no cal se dividía Rusia en 8 guberniyas.
 
Antes diso o Imperio Ruso dividíase e ''uyeds'' (distritos) e ''volosts'' (distritos rurais).
Liña 588:
O primeiro contacto diplomático entre a Rusia Imperial e o [[Imperio Chino]] foi en [[1660]] como resultado dun conflito sobre o banco do oeste do [[Río Amur]]. En [[1869]], os dous países firmaron o [[Tratado de Nerchinsk]], que lle concedeu o territorio a China.
 
En [[1858]], durante a [[Guerras do opio|Segunda Guerra do Opio]], China converteuse no ''"Home enfermo de Asia"'', mentres que Rusia se fortalecía, eventualmente anexando o banco esquerdo do río Amur, incluíndo [[Vladivostok]] e [[SajalínSakhalín]], nos tratados de Unequal e Aigun. En [[1899]] a Rebelión dos Boxers desafiou o poder do Triplo Ente, que previamente fora ratificado na [[Convención de Pekín]].
 
Os dous países viron as súas monarquías abolidas durante a segunda década do [[século XX]], a Dinastía Qing en [[1912]], e a Romanov en [[1918]].
Liña 614:
[[Image:Kongresówka.JPG|thumb|200px|Bandeira do Congreso de Polonia]]
[[Image:Karte kongresspolen.jpg|thumb|left|200px|Mapa do Congreso de Polonia]]
En [[1795]], [[Polonia]], en gran parte [[Igrexa Católica|católica]], fora dividida entre [[Prusia]], [[Austria]] e Rusia, polo cal deixou de existir como estado independente. Co [[Congreso de Viena|acordo internacional]] en [[Viena]] no [[1815]], o tsar ruso [[Alexandre I de Rusia|Alexandre I ]], ampliou as súas terras, peromais outorgoulle a estas un goberno autónomo. En [[1830]], un ano de axitación en Europa, os polacos reveláronse contra os rusos, para buscar a creación dunha nación completa, e en [[1835]], en resposta, o tsar Nicolao derrogou a Constitución de [[1815]], o que fixo a Polonia parte indivisible da Rusia Imperial. Nicolao fechou as institucións polacas de aprendizaxe superior e quitoulle terras a igrexa católica. O [[Idioma ruso]] foi de obrigado estudo nas escolas secundarias, e os traballos dos principais autores polacos foron suspendidos. No último ano da década de [[1850]], con [[Alexandre II de Rusia|Alexandre II]] como tsar, foille concedida a amnistía a todos aqueles polacos que se opuxeran aos rusos, celebráronse eleccións municipais e os funcionarios rusos foron substituídos en oficinas gobernamentais subordinadas. Alexandre restaurara todo aquilo que Nicolao quitara, incluíndo a restauración do bispado católico e o dereito dos polacos a decidir sobre as asembleas provinciais e locais.
En [[Londres]] e [[París]], mentres tanto, estaban exiliados polacos que organizaban resistencia ao goberno ruso.
Os nobres polacos eran felices sobre o favoritismo que Alexandre facía aos campesiños. Unha sublevación contra os rusos, comezou cando uns campesiños protestaron contra o reclutamento do exército ruso. A rebelión separou aos [[Lituania|lituanos]] (que eran na súa maioría católicos romanos) dos [[Bielorrusia|bielorrusos]] (na súa maioría ortodoxos). Unha carencia de forza militar forzou aos polacos a levar a cabo unha guerra de guerrillas. Con centenares de tropas militares, os rusos derrotaron a resistencia polaca en [[1864]]. A autonomía polaca rematou con [[Alexandre II de Rusia|Alexandre II]]. Houbo execucións públicas de 128 rebeldes, e 12.000 deportacións a Siberia. As posesións da Igrexa Católica foron confiscadas. A [[lingua polaca]] foi prohibida en lugares oficiais. O diñeiro confiscado serviu para financiar campañas militares e para a construción de igrexas ortodoxas.
Liña 623:
 
[[Image:Gran Ducado de Finlandia.PNG|250px|right|thumb]]
Durante a [[Guerra Finlandesa]] entre [[Suecia]] e Rusia, [[Finlandia]] foi conquistada polos exércitos do Tsar Alexandre I. Os catro estados da Finlandia ocupada por Suecia foron reorganizándose no [[Congreso de Porvoo]] o [[29 de maio]] de [[1809]]. O país foi ocupado até o [[6 de decembro]] de [[1917]] cando o Gran Ducado de Finlandia declara a súa independencia e se convirteconverte na [[Finlandia|República de Finlandia]].
 
==== División de Finlandia ====
Liña 756:
En canto recibiu a expedición, o Khan jivano estableceu un campo baixo pretensión de boa vontade, e despois atacou e saqueou os envíos. Pedro I, enleado en guerras contra o Imperio Sueco e o Imperio Otomán nin se inmutou con esta noticia.
 
O Tsar Paulo I tamén intentou conquistar a cidade, peromais a súa expedición pesimamente manexada e pouco apoiada terminou en completo fracaso. Durante os gobernos dos Tsares Alexandre II e III, foron realizados grandes esforzos para anexar a cidade.
 
Outro episodio sucedeu no denominado ''Gran Xogo'', involucrando a unha expedición rusa, que pretendía liberar aos escravos vendidos polos agresores turcománs da fronteira rusa no [[Mar Caspio]], peromais tamén pretendían estender os seus territorios mentres os ingleses enfrascábanse na [[Primeira Guerra Anglo-Afgana]] en [[1839]]. A expedición comandada polo xeneral Perovski, consistía en 5.000 soldados de infantería e 10.000 [[camelo]]s. Pola mala planificación, pésima loxística e un pouco de mala sorte, saíron en novembro de 1839 nun dos peores invernos da historia do Turquestán, e foron forzados a volver o [[1 de febreiro]] do seguinte ano a Oremburgo, sufrindo máis de 1.000 perdas sen un só tiro. [[Image:Vasili Vereshchagin Pust' Voidut.jpg|thumb|275px|Forzas rusas tomando Jiva, pintura de Vasili Vierieschaguín.]]
 
Ao mesmo tempo, os británicos, preocupados polos intentos rusos de anexar Jiva, lanzaron, no seu esforzo por anexar estas terras, un xeneral disfrazado de afgán en Herat, o capitán James Abbott, que comezou os seus movementos na Noiteboa. Chegou ao lugar no ano [[1840]], peromais aínda que o Khan sospeitaba del, tivo éxito ao lle ser permitido poder facer chegar unha carta para o Tsar con respecto ao tema dos eslavos. El deixou a cidade o [[7 de marzo]] de 1840, peromais na súa viaxe de volta foi traizoado polo seu guía. Despois, os seus superiores, ao non saber do seu destino, enviaron a outro oficial, ao tenente Richmond Shakespear. Era evidente que Shakespear foi máis acertado que Abbott xa que dalgunha forma falou con Khan para que liberara aos escravos dos rusos. Os escravos libres chegaron ao Forte Alexandrovsk o [[15 de agosto]] de 1840 e Rusia perdeu o motivo para conquistar Jiva.
[[Image:Bandera de Khiva abans 1917.svg|thumb|Bandeira de Jiva até 1917]]
 
Liña 916:
[[Image:Prokudin-Gorskii-54.jpg|thumb|left|190px|Estudantes xudeus cun mestre en [[Samarcanda]] [[1910]].]]
 
O Imperio Ruso oficialmente era un estado Ortodoxo. O Cristianismo e o Islam eran as relixións máis seguidas. Os cristiáns pertencían a varias Igrexas: a Ortodoxa que tiña maior numero de crentes, a Católica e a Bautista e varias seitas Protestantes. A maioría islámica eran os Sunís, peromais tamén había Xiítas por herdanza do [[Irán]], peromais con moita menos poboación. O Xudaísmo tamén contaba cun bo numero de seguidores. Outras relixións que eran practicadas por pequenos grupos eran: o Budismo, Lamaísmo e Chamanismo.
Ademais atopábanse as enormemente variadas relixións Paleo-Siberianas e as Fino-Úgricas do norte.
 
Liña 929:
 
[[Image:BreakingFlax.jpeg|200px|thumb|Muller anciá de [[Pierm]] [[1910]]]]
Estudos de países históricos, demostraron que o [[IDH|Índice de Desenvolvemento Humano]] na Rusia Imperial era alto, oscilando entre os 0,800 e 0,850 puntos Isto era debido ás campañas de alfabetización empregadas polo goberno, ademais a xente vivía dignamente , aínda que existía a servidume , o cambio foi moi grande coa emancipación dos servos, ademais existía unha cantidade importante de ricos na zona europea e coa anexión de Polonia e Finlandia, aumentou o nivel de desenvolvemento. A parte a anexión das culturas de Siberia engadiu unha porcentaxe pequena peromais importante.
 
== Cultura ==
Liña 1.105:
== Arte ==
[[Image:rublev's_saviour.jpg|right|thumb|O Salvador ([[1410]], por Andrei Rubliov)]]
Dende [[icona]]s e domos característicos de [[Rusia]], até o suprematismo e o [[barroco]] de [[Stalin]], a arte rusa e a [[arquitectura]] é buscada polos seus visitantes. Isto repercutiu dende o antigo estado da Rus de Kiev, continuando coa tradición nos seguintes estados sucesores na historia rusa: República de Novgorod, [[Moscova]], que consistiron na tradicional arte eslava, peromais con falta de influencia de [[Europa]].
 
Aínda que falar de arte no [[Imperio Ruso]] é falar dun dos imperios máis grandes en canto a: culturas, grupos étnicos e estilos de vida, nestes apartados intentaranse mencionar os unicamente rusos.
Liña 1.116:
 
[[Image:snowdance.jpg|250px|thumb|Ballet por [[Pyotr Ilyich Tchaikovsky|Chaikovsky]] ''O Cascanoces]]''
Rusia fixo unha contribución única ao [[ballet]] clásico. O ballet clásico foi introducido en Rusia xunto con outras formas aristocráticas de danza como parte do programa de occidentalización de [[Pedro I de Rusia|Pedro I]] en [[1770]]. A primeira escola de ballet clásico foi establecida en [[1734]], e fundouse a primeira compañía completa de ballet clásico na escola imperial de ballet clásico en San Petersburgo en [[1740]]. Os bailaríns [[Italia|italianos]] e os coreógrafos franceses predominaron neste período, peromais antes de [[1800]] os ballets rusos xa predominaban sobre o resto de Europa. Os críticos europeos de ballet clásico conviron que a danza rusa tiña unha influencia positiva no ballet clásico de Europa occidental. [[Image:Nijinsky, Vaslav (1890-1950) e Rubinstein, Ida (1880-1960) - 1913 - Barbier, George (1882-1932) - Nijinsky (in Schéhérazade, Paris, 1910) - 1913 6.jpg|thumb|left|250px|Ilustración de George Barbier representando a Vaslav Nijinski e Ida Rubinstein en ''Scheherazada'', produción dos Ballets Rusos en [[1910]].]]
 
[[Marius Petipa]], un coreógrafo francés que pasou cincuenta anos efectuando ballets clásicos en Rusia, era a gran figura dominante neste período; os seus triunfos máis grandes foron o estacionamento dos ballets clásicos de Tchaikovsky. Outros bailaríns europeos coñecidos eran Marie Taglioni, Johansson Cristian e Enrique Cecchetti.
Liña 1.138:
O cine chegou a Rusia da man dos Irmáns Lumière en [[1896]]. A primeira película rodada en Rusia foi tomada por un camarógrafo dos Lumière, tratábase da coroación do [[Tsar]] [[Nicolao II de Rusia|Nicolao II]]. Pouco tempo despois abriríanse salas de exhibición das casas ''Pathé'' e ''Gaumont''. En [[1908]] Aleksander Drankov produciu a primeira película rusa ''Stenka Razin'', dirixida por V.Romashkov. Nos seguintes anos produciríanse máis de cen películas enteiramente rusas que competirían coa produción francesa, alemá e inglesa.
 
En [[1912]] inauguráronse os estudos Khazhonkov e produciuse a película ''Oborona Sevastopolya'' (''A defensa de Sebastopol'') dirixida por Ivan Mozhukhin, que tamén facía o papel de Napoleón. O Tsar Nicolao axudou á produción de esta e outras películas, e incluso tiña un camarógrafo persoal, que tomaba películas caseiras, peromais nun existía promoción oficial do estado. En [[1914]], coa Primeira Guerra Mundial, os cineastas introdúcense na creación de películas patrióticas anti-alemás, aumentando a produción e elevando a produción a 499 películas en [[1916]]. Os aliados de Rusia importaban as mellores películas.
 
Finalmente, no medio da guerra, cara [[1917]] prodúcese a Revolución Rusa, se ben hai un certo intento dos produtores en adaptarse e fanse algunha películas antitsaristas, finalmente o cine da Rusia Imperial desaparece. A última película deste período foi ''Otets Sergii'' (''Pai Sergius'') que xa se estrearía baixo o réxime soviético.
Liña 1.151:
=== Mobles ===
[[Image:Shrine.jpg|thumb|200px|Peza arquitectónica en Suzdal]]
A Rusia Imperial foi un crisol de culturas unificadas, dende os antigos santuarios ortodoxos, o [[islam]] levado a Crimea polos [[Turquía|turcos]], as herdanzas étnicas de [[Siberia]], as herdanzas do Turquestán, a [[China]] na Manchuria rusa, os cosacos do sur do Dniéper, e os múltiples habitantes do Cáucaso, peromais onde houbo unha uniformidade nas convicciónsconvicións foi en Finlandia.
Os vellos mobles suecos e rusos son parte do Patrimonio Cultural finlandés. [[Finlandia]] foi anexada ao Imperio como Gran Ducado de Finlandia en [[1809]] e permanecería así até [[1917]]. Había moitos oficiais do goberno e artesáns que traballaban en San Petersburgo, e levaron mobles con eles. [[San Petersburgo]], que era capital do Imperio dende [[1712]] crecía rapidamente. A cidade tiña contactos fortes con [[Francia]], [[Países Baixos]], [[Alemaña]] e [[Italia]] que tamén dotaron a San Petersburgo de moitos arquitectos e artesáns que construíron e deseñaron os interiores dos pazos. Os mobles tamén foron traídos dende o estranxeiro. Os carpinteiros decorativos rusos empregáronos como modelos para combinalos coas características dos estilos grego, romano e exipcio. Isto deu luz a un estilo ruso, caracterizado polo dourado e a riqueza en decoración. Os mobles ''chapeábanse'' con madeiras finas duras que chegaron a ser moi populares no [[século XVIII]].
Antes disto, os mobles pintábanse. As decoracións de bronce eran moi raras, en lugar diso, os mobles eran feitos de madeira e despois pintábanse de dourado para simular o [[bronce]]. Os mobles rusos foron deseñados para os pazos monumentais e polo tanto parecen máis “pesados” en comparación con outros estilos.
Liña 1.260:
;Enciclopedias
<div style="font-size:90%;">
* ''DiccionarioDicionario enciclopédico Brocgaus e Efron'': 1890.
* ''Identidade Nacional na cultura rusa'': Introducción (en castelán)
* ''El libro rojo de la gente del imperio ruso'': Margus Kolga Igor Tõnurist Lembit Vaba Jüri Viikberg
Liña 1.303:
</div>
|}
 
== Ligazóns externas ==
 
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/wiki/Imperio_Ruso»