Dialéctica: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Moedagalega (conversa | contribucións)
* -uct- > -ut-.
Liña 16:
Para o [[hinduísmo]], a diversidade de cousas e eventos contraditorios que nos rodean son xustamente as diferentes manifestacións do todo, chamado [[Brahma]]. Así, aos diversos aspectos do Divino, deron na [[India]] antiga distintos nomes de variados deuses que non son máis que reflexos dunha única realidade última, de maneira que, por exemplo, a forza destrutora e a forza creadora son dúas manifestacións desa mesma realidade.
=== A dialéctica como método na filosofía grega ===
[[Heráclito]] pode ser considerado como 'pai da dialéctica' en occidente, é o primeiro que considera que a contradición non paraliza, senón que dinamiza. En Heráclito insinúase que as cousas se empuxan unhas a outras opoñéndose. En toda oposición os termos que se opoñen son, cada un, a negación do outro.
 
En Heráclito de Efeso, pódese observar con máis claridade a mobilidade e a negatividade que sentamos como características da dialéctica. É ben sabido que «O Escuro de Éfeso», como lle chamaron os antigos, dicía que "todo pasa" e que "a guerra é o pai de todas as cousas". Convén advertir, respecto da primeira afirmación, que un fragmento moi citado di que, segundo Heráclito, "non é posible baixar dúas veces ao mesmo río porque os que descenden mergúllanse en augas sempre distintas na súa fluír incesante". Pero noutro fragmento, menos citado, lese igualmente que, "baixamos e non baixamos ao mesmo río, somos e non somos". Isto é importante, porque significa que Heráclito non era heracliteano, é dicir, non sostiña, como algúns manuais lle fan dicir, que o incesante fluír das cousas destrúe continua e enteiramente a súa identidade. Non é o mesmo río, pero o é; somos e non somos. Heráclito vía ás cousas permanecer cambiando e cambiar permanecendo.
Liña 28:
Para [[Aristóteles]], a procura da base filosófica da ciencia (e da propia filosofía) require un exercicio dialéctico. Na ''Metafísica'', Libro [[Gamma|Γ]] (ou IV), Cap. 4, Aristóteles explica por que a procura dunha proba dos "principios" debe facerse mediante unha demostración refutativa, e en cambio sería imposible dar deles unha "demostración" (vg., unha proba positiva deles). Aristóteles tamén trata da dialéctica nos ''Tópicos''.
 
Esta clase de xustificacións ou probas, que a actividade dialéctica permite conseguir segundo os clásicos, só poden desenvolverse grazas á confrontación de puntos de vista opostos. Con todo, a partir da [[Ilustración]] difundiuse amplamente, aínda que ao parecer sen discusión polo medio, un xuízo contrario, de [[David Hume]], quen na ''An Enquiry Concerning Human Understanding'' § 4 (''Investigación sobre o entendemento humano''), afirma sen máis que todo razoamento humano é inductivoindutivo (nos seus termos, "probable", ou "moral") ou deductivodedutivo ("demostrativo"); por tanto, non dialéctico senón monoléctico. É dicir que segundo Hume, toda proba científica ou filosófica debe ser construíble na súa integridade desde un único punto de vista. Esta idea non foi suficientemente discutida, e pode considerarse como unha hipótese, tanto como a idea contraria.
 
Ademais da propia confrontación de ideas, un par de conceptos ou regras lóxicas distinguen aos argumentos dialécticos dos monolécticos. Son 1) a argumentación ''ex concessis'', segundo a cal é lícito razoar a partir dos orzamentos ou premisas do antagonista, sen que en suma, faga falta xustificalas (polo menos, non para ese mesmo contrario). E por outra banda 2), a
noción da ''carga da proba'', que atribúe a un dos debatentes en particular, o deber de iniciar a argumentación, dando un respaldo ''prima facie'' razoable á súa tese. Se o interesado o consegue, con iso transfire ao seu adversario a obrigación (ou carga) de responder, argumentando en contra súa. Calquera dos debatentes que deixe de atender satisfactoriamente esta obrigación cando lle corresponde, por ese feito resulta derrotado na polémica. En Occidente, a carga da proba inicial corresponde ao que propón novidades, e desde logo a quen cuestiona os usos e as crenzas tradicionais ou xeralmente aceptadas. Unha máxima do dereito romano prescribe: "o que afirma, proba".
 
Parece que aos [[estoico]]s débese o uso posterior (concretamente, medieval) do termo, co que 'Dialéctica' pasa a referirse ao conxunto da [[lóxica]], que polo demais os estoicos cultivaron como estudo do razoamento deductivodedutivo (por tanto, monoléctico). Xunto coa Gramática e a Retórica, a Dialéctica constitúe o [[Trivium e quadrivium|Trivium]] medieval.
 
== Véxase tamén ==