Esquimó: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Breogan2008 (conversa | contribucións)
Sen resumo de edición
Breogan2008 (conversa | contribucións)
Sen resumo de edición
Liña 12:
|país4 = {{RUS}}
|poboación4 = [[Siberia]], nordeste de [[Península de Chukotka|Chukotka]], [[illas Diomedes|illa Diomedes Maior]]
|lingua = [[Linguas inuit|Linguas esquimoesquimó-aleutianas]] ([[Linguas inuit|Inuit]])
|relixión = [[Animismo]], [[Cristianismo|Cristáns]]
|relacionados = [[Aleutas]]
Liña 30:
== Orixes e migración ==
 
Os esquimós teñen a súas orixes en [[Siberia]], ao nordeste de [[Asia]]. Os seus antepasados [[Linguas esquimoesquimó-aleutianas|esquimoesquimó-aleutasaleutianos]] cruzaron o [[estreito de Bering]] e asentáronse tamén en [[Norteamérica]] (incluída Groenlandia). Encontráronse restos humanos en [[Saqqaq]] (Groenlandia), de hai 4 000 anos, cuxa análise xenética deu como resultado o seu parentesco cos poblospobos esquimoesquimó-aleutasaleutianos, aínda que non necesariamente cos actuais pobos de Groenlandia.<ref>Gilbert, Thomas ''et al.'' (2008): [http://www.sciencemag.org/content/320/5884/1787 Paleo-Eskimo mtDNA Genome Reveals Matrilineal Discontinuity in Greenland]</ref>
 
Á parte da orixe siberiana, demostrouse, a través de análises xenéticas, que estes pobos teñen tamén antepasados [[Pobos indíxenas de América|amerindios]].<ref name="Reich">Reich, David ''et al.'' (2012) [http://www.nature.com/nature/journal/vaop/ncurrent/full/nature11258.html "Reconstructing Native American population history"] ''Nature'' 2012 DOI: doi:10.1038/nature11258</ref>
Liña 61:
* '''Yup'ik centroalasquianos''': nabitan nas baías de [[Norton Sound]] e [[Baía de Bristol|Bristol]], e na [[illa Nelson, Alaska]]. Falan o idioma yup'ik, tamén chamado cup'ig.
 
=== EsquimoEsquimó-siberianos ===
Tamén chamados yupik siberianos, yupik do [[estreito de Bering]] ou '''yuit''', este último é o nome oficial que lles deu a [[Unión Soviética]] en 1931. Son pequenas poboacións que habitan nas costas da [[península de Chukchi]], no [[Extremo Oriente ruso]], distrito de [[Chukotka]]. Son 3 grupos:
 
* '''Chaplinos''': os chaplinos (ou ungazighmiistun) son o grupo yupik siberiano máis numeroso, habitan na costa siberiana do [[mar de Bering]], na [[illa de Wrangel]] e na [[illa San Lourenzo, Alaska|illa San Lourenzo]]. Falan o idioma yupik centrosiberiano (ou yuit).
* '''Naucanos''': o pobo naucano (ou nuvuqaghmiistun) habita en [[Chukotka]], en asentamentos como [[Uelen]] e [[Providéniia]]. Son uns 400 habitantes, 70 dos cales falan aínda o [[Lingua naucana|naucano]].
* '''Sireniki''': os sireniki (ou uqeghllistun), cuxo idioma orixinal [[lingua sirenik|sirenik]] está extinto, habitan especialmente na localidade de Sireniki (Chukotka). Lingüisticamente a súa clasificación non se resolviu aínda,<ref>Vakhtin, Nikolai (2000): [http://linguistlist.org/pubs/books/get-book.cfm?BookID=938 The Old Sirinek Language: Texts, Lexicon, Grammatical Notes]</ref> pois uns os agrupan cos demais esquimoesquimó-siberianos e outros como unha póla esquimó á parte dos yupik e dos inuit. Considérase que teñen unha influencia cultural dos pobos [[chukchi]] dada a convivencia rexional; pero xeneticamente son achegados aos chaplinos.<ref name="Volodko"/>
 
== Galería de imaxes ==
Liña 80:
Ficheiro:Edward S. Curtis Collection People 008.jpg|Muller e neno yupik de Alasca
Ficheiro:AlutiiqDancer.jpg|Danzante alutiiq
Ficheiro:Siberian-eskimo-Nabogatova-.PNG|Moza esquimoesquimó-siberiana con cairos de morsa
</gallery></center>