Revolución Rusa de 1917: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición |
Sen resumo de edición |
||
Liña 32:
O termo '''Revolución Rusa''' ({{lang-ru|Русская революция}}, ''Russkaya revolyutsiya'') agrupa todos os sucesos que conduciron ao derrocamento do réxime [[tsar]]ista e á instauración preparada doutro, [[Leninismo|leninista]], a continuación, entre febreiro e outubro de 1917, que levou á creación da [[República Socialista Federativa Soviética de Rusia]]. O tsar viuse obrigado a abdicar e o antigo réxime foi substituído por un Goberno provisional durante a primeira revolución de febreiro 1917 (marzo no [[calendario gregoriano]], pois o [[calendario xuliano]] estaba en uso en Rusia nese momento). Na segunda revolución, en outubro, o [[Goberno Provisional Ruso|Goberno provisional]] foi eliminado e substituído cun goberno [[bolxevique]] ([[comunista]]).
A [[Revolución de febreiro|Revolución de Febreiro]] focalizouse, orixinalmente, en torno a [[Petrogrado]] (hoxe [[San Petersburgo]]). No caos, os membros do parlamento imperial ou [[Duma Estatal do Imperio Ruso|Duma]] asumiron o control do país, formando o Goberno provisional ruso. A dirección do exército sentía que non tiñan os medios para reprimir a revolución e [[Nicolao II de Rusia|Nicolao II]], o último emperador de Rusia, abdicou. Os [[soviets]] (consellos de traballadores), que foron dirixidos por faccións socialistas máis radicais, nun principio permitiron ao Goberno provisional gobernar, pero insistiu nunha prerrogativa para influír no goberno e controlar diversas milicias. A Revolución de Febreiro levouse a cabo no contexto dos duros reveses militares sufridos durante a [[Primeira Guerra Mundial|primeira guerra mundial]] (1914-1918),<ref>{{Cita|A Première Guerre mondiale aggrave lles facteurs de fragilité da Russie. Lles défaites précipitent a désagrégation du régime impérial.|Serge Berstein, Pierre Milza, ''Histoire du XXe siècle'', Tome 1 (1900-1945), p. 88.}}</ref> que deixou a gran parte do exército ruso nun estado de motín.
A partir de entón produciuse un período de [[poder dual]], durante o cal o Goberno provisional tiña o poder do Estado, mentres que a rede nacional de soviets, liderados polos socialistas, tiña a lealdade das clases baixas e a [[esquerda política]]. Durante este período caótico houbo motíns frecuentes, protestas e moitas folgas. Cando o Goberno provisional decidiu continuar a guerra con [[Alemaña]], os bolxeviques e outras faccións socialistas fixeron campaña para deter o conflito. Os bolxeviques puxeron a milicias obreiras baixo o seu control e convertéronos na [[Garda Vermella (Rusia)|Garda Vermella]] (máis tarde, o [[Exército Vermello]]) sobre as que exercían un control substancial.
Liña 38:
Na [[Revolución de outubro|Revolución de Outubro]] (novembro no calendario gregoriano), o partido bolxevique, dirixido por [[Vladimir Lenin]], e dos traballadores soviéticos, derrocou ao Goberno provisional en Petrogrado. Os bolxeviques nomeáronse a si mesmos líderes de varios ministerios do goberno e tomaron o control do campo, creando a [[Cheka]], organización de intelixencia política e militar para esmagar calquera tipo de disidencia. Para poñer fin á participación de Rusia na primeira guerra mundial, os líderes bolxeviques asinaron o [[Tratado de Brest-Litovsk]] con Alemaña en marzo de 1918.
Posteriormente estalou unha [[Guerra civil rusa|guerra civil en Rusia]] entre a facción «vermella» (bolxevique) e «[[movemento branco|branca]]» (antibolxeviques) –esta última contou co [[Intervención aliada na Guerra Civil Rusa|apoio das grandes potencias]]–, que ía continuar durante varios anos, na que os bolxeviques, en última instancia, saíron vitoriosos. Deste xeito, a
A Revolución Rusa foi un acontecemento decisivo e fundador do "curto século XX"<ref>Esta expresión foi popularizada polo historiador británico [[Eric Hobsbawn]] na súa obra ''[[The Age of Extremes]]''.</ref> aberto polo estoupido do macroconflito europeo en 1914 e pechado en 1991 coa [[disolución da Unión Soviética]]. Obxecto de simpatías e de inmensas esperanzas por uns ([[Jules Romains]] describiuna como "a gran luz no Leste" e [[François Furet]] como "o encanto universal de outubro"), tamén foi obxecto de severas críticas, de medos e de odios viscerais.<ref>O historiador [[Eric Hobsbawn]] escribiu: ''"A Revolución de Outubro foi universalmente recoñecida como un suceso que conmocionou ao mundo."'' en [[The Age of Extremes]], Complexe, 2003, pág. 99.</ref> Segue sendo un dos acontecementos máis estudados e máis apaixonadamente discutidos da [[Idade Contemporánea|historia contemporánea]].
== Situación de Rusia antes da revolución de 1905 ==
{{Artigo principal|Revolución
Previamente a [[1917]], o antigo [[Imperio Ruso]] rexíase baixo un réxime [[tsar]]ista, [[autocracia|autocrático]] e represivo desde facía tres séculos cando, en [[1613]], instaurouse no país a [[Dinastía Romanov|dinastía Románov]].
Liña 71:
O mes de [[febreiro]] de [[1917]] reuniu todas as características necesarias para unha revolta popular: inverno duro, escaseza de alimentos, fastío cara á guerra... Iniciouse coa folga espontánea dos traballadores das fábricas da capital, [[Petrogrado]], a principios de devandito mes. O 23 de febreiro ([[8 de marzo]] segundo o [[calendario gregoriano]]),<ref>Ata o ano [[1918]], Rusia utilizou o [[calendario xuliano]], cuxas datas ían 13 días por detrás ás do [[calendario gregoriano]].</ref> [[Día Internacional da Muller]], as mulleres de Petrogrado manifestáronse para esixir [[pan]]. Recibiron o apoio dos obreiros, atopando estes unha razón para prolongar a súa folga. Ese día, pese a que se produciron algúns enfrontamentos coa policía, non houbo ningunha vítima.
[[Ficheiro:Всенародные похороны жертв павших за свободу 23 марта 1917, Петроград.jpg|miniatura|Funerais polas vítimas da
Os días seguintes, as folgas xeneralizáronse por todo Petrogrado e a tensión foi en aumento. Consígnalas, ata o momento máis discretas, se politizaron: "Abaixo a guerra!", "Abaixo a autocracia!".<ref>[[Jean Elleinstein]], ''D'une Russie à l'autre, vie et mort de l'URSS'', Éditions Sociais, 1992, p. 68</ref> Nesta ocasión, os enfrontamentos coa policía saldáronse con vítimas para ambas as partes.<ref>[[Louis Aragon]] et [[André Maurois]], ''Les Deux Géants. Histoire deas États-Unis et de l'URSS de 1917 à nos jours. Tome 3: Histoire de l'URSS de 1917 à 1929. Tome 4: Histoire de l'URSS De 1929 à nos jours'', Paris, Éditions du Pont Royal, 1963, p. 30.</ref> Os manifestantes armáronse subtraendo armas dos postos de policía. Tras tres días de manifestacións, o tsar ordenou a mobilización da [[guarnición]] militar da cidade para sufocar a rebelión. Os soldados resistiron as primeiras tentativas de confraternización e mataron a moitos manifestantes. Con todo, durante a noite, parte da compañía sumouse progresivamente aos insurxentes, que puideron desta forma armarse máis convenientemente. Entre tanto, o tsar, sen medios para gobernar, ordenou disolver a Duma e nomear un comité interino.
Liña 283:
O [[20 de decembro]] de [[1917]], fundouse a «Comisión extraordinaria de loita contra o sabotaxe e a contrarrevolución» (en [[idioma ruso|ruso]]: VChK ou ''Vecheká''), comunmente coñecida como [[Cheka]]. As súas accións non tiñan ningunha base legal nin xudicial (o decreto fundacional non se fixo público ata logo da morte de Lenin) e fora concibida como un instrumento provisional de represión independente da xustiza. Era dirixida por un comité de cinco membros (tres bolxeviques e dous socialrevolucionarios) presidido por [[Féliks Dzerzhinski]]. Entre os "saboteadores" e inimigos previstos polo decreto figuraban o KD, os socialrevolucionarios de dereita, xornalistas, folguistas... De súpeto, a Cheka multiplicou os chamamentos á delación e á constitución de Chekas locais. Fundada con 100 funcionarios (entre os que estaban [[Viacheslav Menzhinski|Menzhinski]] e [[Génrij Yagoda|Yagoda]]), xa contaba con 12.000 en xullo de 1918. Ao chegar a Moscova, instalouse en [[Lubyanka]], o [[10 de marzo]] de [[1918]], con 600 membros. En xullo xa contaba con 2000. A partir desta data, os efectivos policiais dos bolxeviques foron superiores aos da [[Okhrana]] dos tempos de [[Nicolao II de Rusia|Nicolao II]].
Segundo [[Pierre Broué]], a Cheka non comezou verdadeiramente a funcionar ata marzo, momento no que se produciu a ofensiva alemá, e a represión despregouse en toda a súa magnitude no verán de 1918, trala [[Alzamiento socialrevolucionario|insurrección]] dos [[Partido Social-Revolucionario de Esquerda|socialrevolucionarios de esquerda]] de Moscova e unha serie de atentados contra os dirixentes bolxeviques, entre os que se atopaban [[Moiséi Uritski]], asasinado o 30 de agosto, e o propio Lenin, gravemente ferido por [[Fanya Kaplan]], executada sumariamente pouco despois. Os dirixentes bolxeviques, asegurando inspirarse no exemplo [[xacobinos|xacobino]] da [[Revolución francesa|Revolución Francesa]], decretaron o «terror vermello» para opoñerse ao «terror branco». Nos seis primeiros meses de 1918, houbo vinte e dúas execucións realizadas pola Cheka. Nos seis últimos, a cifra aumentou ata 6000.
[[Victor Serge]] estima que a creación da Cheka, cos seus procedementos secretos, foi o peor erro do poder bolxevique. Sinala, con todo, que a nova república vivía baixo un «perigo mortal» e que o terror branco precedeu a lume. Precisa que Dzerzhinski temía os excesos das Cheka locais e que moitos chequistas foron fusilados por iso.
| |||