Edil curul: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Creada como tradución da páxina "Edil curul" |
Sen resumo de edición |
||
Liña 1:
{{Enuso}}[[Ficheiro:Dräkt,_Romare,_Nordisk_familjebok.png|dereita|miniatura|445x445px| A Toga praetexta era unha vestimenta honorífica propia dos Edís curules]]
O '''edil curul''' (en [[Lingua latina|latín]], ''aedilis'') era unha maxistratura da antiga Roma.
Xurdiron durante a [[República Romana|República romana]], inicialmente para organizar algunhas celebracións. Foi un cargo ao que podían optar os [[Patricio|patricios]] e os [[Plebe|plebeos]], nacido a imaxe dos edís plebeos, que foron anteriores, e que levan o adxectivo de curul pola cadeira de marfil na que tiñan dereito a se sentar para exerce-las súas funcións<ref>{{Cita libro|título=Historia de la vida de Marco Tulio Ciceron|apelidos=Middleton|nome=Conyers|editorial=Imprenta Real|ano=1790|ISBN=|outros=(orixinal en inglés, traducido por Joseph Nicolás de Azara)|lugar=Madrid|páxina=93|tipo=|ref=}}</ref>. As súas competencias principais eran tres:
* ''Cura urbis''. Labor de policía e de matemento da orde pública.
: ''Despois do Tribunado presentouse a pedir a Edilidad maior, porque hai dúas ordes de edís: o un, que toma o nome das cadeiras con pés curvos en que estes maxistrados sentan para despachar, e o outro, inferior, que se chama plebeyo. Nómbranse primeiro os de maior dignidade, e despois pásase a votar os outros.''▼
* ''Cura ludorum''. Organización dos xogos e das festas públicas.
Entre as diferentes características e beneficios outorgados aos Edís atópanse numerosos poderes e atribucións. Os Edís curules tiñan distintos privilexios como o de poder sentar en sélaa curulis, ou vestir a toga praetexta. Posuían, ademais, o ''Ius Imaginum'' ou dereito de gardar en casa as estatuas dos antepasados ilustres. Tiñan en exclusiva o ''Ius Edicendi'', é dicir, o dereito a promulgar ''edictos'' -edicta-.▼
* ''Cura annonae''. Controlar o abastecemento de cereais e os prezos, e dos pesos e medidas. Tamén inspeccionaban o mercado de escravos e gandos.
* Outras competencias: a imposición de multas en virtude da ''coercitio'', pero estaban sometidos a la ''provocatio ad populum'' perante os comicios por tribos; tamén tiñan xurisdición civil e criminal e a capacidade de resolver os preitos menores relacionados co comercio, sobre todo dos contratos de compraventa de animais e escravos nos negocios das prazas dos mercados<ref>{{Cita libro|título=Derecho romano clásico|apelidos=Betancort|nome=Fernando|editorial=Universidad de Sevilla|ano=2007|ISBN=978-84-472-1099-2|edición=3ª revisada e aumentada|serie=Manuales universitarios, nº 33|lugar=Sevilla|páxina=68|ref=}}</ref>, sempre baixo a supervisión do Pretor Urbán; e levar a cabo unha regulación en materias de vicios ocultos.
Era un chanzo do ''[[cursus honorum]]'' ou carreira política, ocupando un lugar intermendio entre o pretor e o cuestor<ref name=":0">{{Cita web|url=http://www.enciclopedia-juridica.biz14.com/d/edilidad-curul/edilidad-curul.htm|páxina-web=|título=Enciclopedia jurídica|data-acceso=18-04-2017}}</ref> e eran designados polos [[Comicios Tribunados]]. [[Plutarco de Queronea|Plutarco]] explica a elección dos edís e sinala que os edís curules toman o seu nome das cadeiras curules ou ''[[sella curulis]]'':
▲: ''Despois do Tribunado presentouse a pedir a
▲Entre as diferentes características e beneficios outorgados aos
No entanto, as diferenzas entre Curules e non Curules fóronse acurtando e, si xa de por si é difícil
== Traxectoria ==
Aparecen no [[-367|367 a.C]]<ref>{{Cita web|url=http://www.elergonomista.com/derechoromano/repromana.htm|páxina-web=|título=Páxina elergonomista.com|data-acceso=18-04-2017}}</ref>, creada ao mesmo tempo que a pretura<ref>{{Cita web|url=http://deconceptos.com/ciencias-sociales/curul|páxina-web=|título=Páxina de Deconceptos.com|data-acceso=18-04-2017}}</ref>, como unha maxistratura de 2 persoas reservada só para patricios, aínda que 3 anos despois foron admitidos tamén os plebeos<ref name=":0" />. Dende ese momento, exerceron a maxistratura alternativamente patricios e plebeos; posteriormente a designación foi independente da clase mais no 541 [[ab urbe condita]] ([[-212|212 a.C]]) volveuse á súa designación alternativa (patricios nos anos impares e plebeos nos anos pares). Máis tarde asumiron funcións policiais, sanitarias, morais, abastecementos, mercados, prezos, calidade, e organización de xogos.
Orixinalmente, esta maxistratura duraba un ano, para posteriormente pasar a ser cuatrianual e, na época de [[Xulio César]], chegou a durar 6 anos<ref name=":0" />.
Os Edís quedaron moi postergados durante o [[Imperio Romano|Imperio]] do mesmo xeito que sucedeu con moitos outros cargos orixinados na [[República Romana|República.]] Así, [[Octavio Augusto|Augusto]] desposuiríaos de varias atribucións, asignándolles varios dos seus labores a maxistrados de menos rango pero especializados en devanditas tarefas. No entanto, este emperador conferiría aos curules novas misións, como a de apagar lumes, para o que lles dotou de dun exército de 600 escravos. Non moito máis tarde esa misión pasaría a encomendarse ao ''Praefectus Vigilum.'' o cargo de Edil extinguiuse definitivamente no [[século III]].▼
▲Os
== Véxase tamén ==▼
==
{{listaref}}
▲== Véxase tamén ==
{{commonscat}}
| |||