Imperio Español: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición |
m {{Versaleta}} |
||
Liña 8:
|era = [[Colonialismo]]
|ano_comezo = 1492
|ano_fin = 1898<ref group="Nota">É a data recoñecida tradicionalmente para o final do Imperio, pero o certo é que [[España]] mantivo e incorporou varios dominios coloniais en [[África]], os cales perdeu na segunda metade do [[século XX|século {{Versaleta|xx}}]]: o [[protectorado Español de Marrocos]] (independizado en [[1956]]), a [[Guinea Española|provincia unificada de Guinea Ecuatorial]] (emancipada en [[1968]]), [[Sidi Ifni]] (entregado ao [[Marrocos|Marrocos independente]] en [[1969]]) e o [[Sáhara Español|Sáhara Occidental ou Sáhara español]] (liberado en [[1975]] trala [[Marcha Verde]] e actualmente en situación incerta debida á ocupación por parte de Marrocos).</ref>
|evento_comezo = '''[[Descubrimento de América]]'''
|evento_fin = '''[[Tratado de París (1898)|Tratado de París]]'''
Liña 86:
|notas =
}}
Denomínase '''Imperio español''' ou '''Monarquía universal española'''{{#tag:ref|Esta denominación aplicábase para diferencialo do [[Sacro Imperio Romano Xermánico|Sacro Imperio]].<ref>Felipe Ruiz Martín. ''La monarquía de Felipe II''. Real Academia de la Historia. Madrid 2003. ISBN 978-84-95983-30-5 [http://books.google.es/books?id=jlJPsVc8UvQC&pg=PT466&lpg=PT466&dq=%22monarqu%C3%ADa+universal+espa%C3%B1ola%22&source=bl&ots=XPPt5tBscj&sig=fIRrDwKxlUx40M4Naqzsc-mx20E&hl=es&ei=MTpfS77JHIuOjAev6K22DA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=7&ved=0CBsQ6AEwBg#v=onepage&q=%22monarqu%C3%ADa%20universal%20espa%C3%B1ola%22&f=false páxina 466.] {{es}}</ref>|group=Nota}} (comunmente simplificado como '''Monarquía hispánica''', '''Monarquía de España''' ou '''Monarquía española''') ó conxunto de territorios de [[España]] -ou das [[Monarquía Española|dinastías reinantes]] en España- en [[África]], [[Asia]], [[América]], [[Europa]] e [[Oceanía]] o longo da historia. Tras o [[descubrimento de América]] en 1492, España colonizou grandes extensións de territorio en [[Colonización española de América|América]], desde o actual suroeste dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], [[México]], e o [[Caribe (rexión)|Caribe]], ata [[América Central|Centroamérica]] e a maior parte de [[América do Sur|Suramérica]]. Estes territorios agrupáronse inicialmente en dous vicerreinados, o da [[Vicerreinado de Nova España|Nova España]] e o [[Vicerreinado do Perú|do Perú]]. Co descubrimento e asentamento de varios [[arquipélago]]s do [[Pacífico]] a finais do século
Alcanzou os 20 millóns de [[km²|quilómetros cadrados]] a finais do [[século XVIII|século {{Versaleta|xviii}}]], aínda que a súa máxima expansión produciuse entre os anos 1580 e 1640, durante os reinados de [[Filipe II de España|Filipe II]], [[Filipe III de España|III]] e [[Filipe IV de España|IV]]. Durante os séculos
Non existe unha postura unánime entre os historiadores sobre os territorios concretos de [[España]] porque, en ocasións, resulta difícil delimitar se determinado lugar era parte de España ou formaba parte das posesións do [[rei de España]], ou se o territorio era unha posesión efectiva ou xurídica, en épocas que abarcan séculos, incorporados de forma distinta, [[Herdanza|herdados]] ou conquistados, e nas que non estaban igualmente definidas a diferenza entre as posesións do rei e as da [[nación]], como tampouco o estaba a facenda ou a herdanza nin o dereito internacional. Así, tradicionalmente considéranse os [[Países Baixos]] como parte do mesmo <ref>José N. Alcalá-Zamora. ''Felipe IV: El hombre y el reinado''. Real Academia de la Historia - Centro de Estudios Europa Hispánica, Madrid, 2005, ISBN 84-95983-67-2 [http://books.google.es/books?id=DwCxlCvT0L8C&pg=PA137&vq=portugal&dq=consejo+de+estado+polisinodial&source=gbs_search_s&cad=0#PPA137,M1 páxina 137 y ss.]</ref><ref>John Huxtable Elliott. ''España en Europa: Estudios de historia comparada''. Universidad de València Servicio de Publicaciones, 2002, ISBN 84-370-5493-1 [http://books.google.es/books?id=h-rlHXgCnAIC&pg=PA70&vq=reinos+provincias+monarqu%C3%ADa&dq=%25&source=gbs_search_s&cad=0 páxina 70]</ref> (tese maioritaria en [[España]] e os [[Países Baixos]] entre outros); pero existen autores como [[Henry Kamen]] que proclaman que eses territorios nunca se integraron no Imperio Español, senón nas posesións persoais dos [[Austrias]].<ref name="aventura1">[[Henry Kamen]], ''La aventura de la Historia'', nº 76, febreiro de [[2005]], [[El Mundo|Arlanza Edicións, S.A.]], [[Madrid]].{{es}}</ref> Malia todo, o que a [[Monarquía Hispánica]] fora unha monarquía autoritaria, case [[absolutismo|absolutista]], fai que a tese máis lóxica sexa a de que todas as posesións do rei, eran posesións da nación. De feito non se pode falar dunha separación do [[Escudo de España|escudo nacional]] e o [[Escudo de armas do rei de España|escudo real]] ata ben entrado o século XIX, o cal pon de manifesto que o rei de España era practicamente o mesmo que o estado, atendendo ás delimitacións do [[polisinodial|réxime polisinodial]] polo que se rexía o Imperio español.
Liña 94:
O Imperio Español foi o primeiro [[imperio]] global, porque por primeira vez un imperio abranguía posesións en todos os [[continente]]s, as cales, a diferenza do que ocorría no [[Imperio Romano]] ou no [[Imperio Carolinxio|Carolinxio]], non se comunicaban por terra unhas coas outras.
Os [[España|españois]] comezaran as súas exploracións polo occidente, co descubrimento das [[América|Indias Occidentais]] por [[Cristovo Colón]], en [[1492]] e iniciaran inmediatamente a colonización forzada do continente [[América|americano]]. A mediados do [[século XVI|século {{Versaleta|xvi}}]], [[España]] controlaba case toda a zona costeira das Américas, desde [[Alasca]] á [[Patagonia]], no occidente, e desde o actual estado [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de [[Xeorxia, Estados Unidos de América|Xeorxia]], toda a [[América Central]] e o [[Caribe (rexión)|Caribe]] ata a [[Arxentina]], con excepción do [[Brasil]], que Portugal conseguira manter grazas á mediación do [[Papa]] (ver [[Tratado de Tordesillas]]).
== Consideracións xerais ==
| |||