Colémbolos: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Miguelferig (conversa | contribucións)
m Arranxos varios, replaced: regnum = ''Animalia'' → regnum = Animalia, phylum = ''Arthropoda'' → phylum = Arthropoda (2), classis = ''Entognatha'' → classis = Entognatha
Liña 5:
| image_caption = ''[[Orchesella cincta]]''
| image_width =260px
| regnum = ''[[Animalia]]''
| phylum = ''[[Arthropoda]]''
| subphylum = ''[[Hexapoda]]''
| classis = ''[[Entognatha]]'' <small>(pero ver texto)</small>
| subclassis = '''''Collembola'''''
| subclassis_authority = [[John Lubbock, 1st Baron Avebury|Lubbock]], 1870
Liña 25:
O dos '''colémbolos'''<ref>{{DRAG|Colémbolos}}</ref> (''Collembola'') é un grupo de [[artrópodos]] que constitúen unha das tres grandes liñaxes (xunto con ''[[Protura]]'' e ''[[Diplura]]'') dos modernos [[Hexapoda|hexápodos]] que xa non se considera que pertenzan aos [[insecto]]s. Aínda que estes tres grupos (considerados como subclases ou ordes, segundo os autores),<ref name=I>[https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=914185#null Clase ''Collembola'', sinónimo clase ''Entognatha''] no [[ITIS]].</ref> son ás veces agrupados nunha clase denominada ''[[Entognatha]]'' ('''entógnatos''') por teren pezas bucais internas, non parece que estean máis relacionados entre si do que o están cos insectos, os cales teñen pezas bucais externas.
 
Algúns estudos das súas [[secuencia de ADN|secuencias de ADN]]<ref>{{cite journal|author1=Frédéric Delsuc |author2=Matthew J. Phillips |author3=David Penny |lastauthoramp=yes |year=2003 |title=Comment on ''Hexapod origins: monophyletic or paraphyletic?'' |journal=[[Science (journal)|Science]] |volume=301 |issue=5639 |pages=1482 |doi=10.1126/science.1086558 |pmid=12970547 |url=http://www.sciencemag.org/cgi/reprint/301/5639/1482d.pdf |format=[[Portable Document Format|PDF]]}}</ref> <ref>{{cite journal |author1=Francesco Nardi |author2=Giacomo Spinsanti |author3=Jeffrey L. Boore |author4=Antonio Carapelli |author5=Romano Dallai |author6=Francesco Frati |lastauthoramp=yes |year=2003 |title=Hexapod origins: monophyletic or paraphyletic? |journal=[[Science (journal)|Science]] |volume=299 |issue=5614 |pages=1887–1889 |doi=10.1126/science.1078607 |pmid=12649480 |url=ftp://ftp.soest.hawaii.edu/engels/Stanley/Textbook_update/Science_299/Nardi-03.pdf |format=[[Portable Document Format|PDF]]}}</ref> <ref>{{cite journal |author1=Francesco Nardi |author2=Giacomo Spinsanti |author3=Jeffrey L. Boore |author4=Antonio Carapelli |author5=Romano Dallai |author6=Francesco Frati |lastauthoramp=yes |year=2003 |title=Response to comment on ''Hexapod origins: monophyletic or paraphyletic?'' |journal=Science]] |volume=301 |issue=5639 |pages=1482 |doi=10.1126/science.1087632 |url=https://www.researchgate.net/publication/235235283 |format=[[Portable Document Format|PDF]]}}</ref> suxiren que os colémbolos representan unha liña evolutiva separada dos outros [[hexápodos]], pero outros estudos non concordan con isto;<ref name="Gao">{{cite journal |author1=Yan Gao |author2= Yun Bu |author3=Yun-Xia Luan |lastauthoramp=yes |year=2008 |title=Phylogenetic relationships of basal hexapods reconstructed from nearly complete 18S and 28S rRNA gene sequences |journal=[[Zoological Science]] |volume=25 |issue=11 |pages=1139–1145 |doi=10.2108/zsj.25.1139 |pmid=19267625 |url=http://decapoda.nhm.org/pdfs/31595/31595.pdf |format=[[Portable Document Format|PDF]]}}</ref> esta discrepancia parece estar causada polos patróns moi diverxentes de [[evolución molecular]] que se observan nos [[artrópodos]].<ref>{{cite journal |author=Alexandre Hassanin |year=2006 |title=Phylogeny of Arthropoda inferred from mitochondrial sequences: strategies for limiting the misleading effects of multiple changes in pattern and rates of substitution |journal=[[Molecular Phylogenetics and Evolution]] |volume=38 |issue=1 |pages=100–116 |doi=10.1016/j.ympev.2005.09.012 |pmid=16290034 |url=http://www.csulb.edu/~dlunderw/entomology/Arthropodphylogeny2006.pdf |format=[[Portable Document Format|PDF]]}}</ref> O axuste dos colémbolos ás categorías taxonómicas tradicionais reflicte a ocasional incompatibilidade das agrupacións tradicionais coa moderna [[cladística]]: cando estaban clasificados como insectos, eran considerados unha [[orde (bioloxía)|orde]]; pero clasificados como ''Entognatha'', son considerados unha [[Clase (bioloxía)|subclase]]. Se son considerados unha liñaxe basal dos ''Hexapoda'', son elevados ao status de [[clase (bioloxía)|clase]].
 
Os colémbolos son organismos de vida libre, [[omnívoro]]s, que prefiren vivir en ambientes húmidos. Non están directamente implicados na descomposición da materia orgánica, mais contribúen indirectamente a ela ao fragmentaren a materia orgánica<ref name="brady">{{cite book|author1= Nyle C. Brady |author2= Ray R. Weil |lastauthoramp=yes |title =Elements of the nature and properties of soils |edition=3rd |chapter=Organisms and ecology of the soil |publisher=[[Prentice Hall]] |location=Upper Saddle River |year =2009 |isbn=978-0-13-501433-2 |url=http://www.worldcat.org/title/elements-of-the-nature-and-properties-of-soils/oclc/276340542}}</ref> e controlaren as comunidades microbiolóxicas do [[solo]].<ref>{{cite journal |author1= Torsten Thimm |author2= Andrea Hoffmann |author3= Heinz Borkott |author4= Jean Charles Munch |author5= Christoph C. Tebbe |lastauthoramp=yes |year=1998 |title=The gut of the soil microarthropod ''Folsomia candida'' (Collembola) is a frequently changeable but selective habitat and a vector for microorganisms |journal=[[Applied and Environmental Microbiology]] |volume=64 |issue=7 |pages=2660–2669 |pmid=9647845 |url=http://aem.asm.org/content/64/7/2660.full.pdf |format=[[Portable Document Format|PDF]] |pmc=106441}}</ref>
 
A maioría das especies poden dar grandes saltos usando un apéndice abdominal a modo de resorte ou panca. A palabra ''Collembola'' procede do [[grego antigo]] κόλλα ''kólla'', que significa 'pegamento', 'cola' e ἔμβολος ''émbolos'', que significa 'cuña', 'tapón', 'variña', e isto fai referencia ao tubo colóforo pegañoso que posúen.
Liña 34:
[[Ficheiro:Isotoma Habitus.jpg|miniatura|esquerda|''[[Isotoma (colémbolo)|Isotoma]]'' cunha fúrcula visible.]]
 
Os colémbolos miden normalmente menos de 6 &nbsp;mm de lonxitude. Os [[Poduromorpha]] e [[Entomobryomorpha]] teñen un corpo alongado, mentres que os [[Symphypleona]] e [[Neelipleona]] teñen un corpo globular.
 
Na cabeza teñen dúas antenas segmentadas (ás veces pola subsegmentación parecen ter máis segmentos). As antenas están formadas por catro artellos, os cales teñen a súa propia musculatura e poden moverse independentemente. Unha característica deste grupo única entre os hexápodos é que detrás das antenas hai un órgano sensorial postantenal ([[órgano de Tömösvary]], tamén presente en [[miriápodos]]), que está ausente só en colémbolos de vida epíxea. Dito órgano ten forma variable e crese que serve para percibir estímulos químicos ambientais. Os ollos situados detrás das antenas e do órgano postantenal, son simples e de número variable, dun a oito por cada lado da cabeza. O aparato bucal é de tipo mastigador na maioría dos casos, aínda que existen especies da familia ''[[Neanuridae]]'' onde hai unha prolongación das distintas pezas bucais, que permite ao individuo picar; na súa parte ventral, a cabeza ten unha especie de canle que segue polo tórax ata alcanzar o primeiro extremo abdominal.
 
No tórax teñen un par de patas en cada un dos seus tres segmentos.
Liña 121:
* [http://www.cals.ncsu.edu/course/ent425/library/compendium/collembola.html Información xeral sobre Collembola]
* [http://www.nhm.ac.uk/resources-rx/files/35feat_springtails_most_abundent-3056.pdf Miniconferencia de Steve Hopkin]
 
 
{{Control de autoridades}}