Fumar: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
→Enlaces externos: Arranxo |
→Ligazóns externas: Referencias |
||
Liña 1:
'''Fumar''' é unha práctica onde unha sustancia (comunmente [[Tabaco (planta)|tabaco]]<ref>Robicsek (1978), p. 30</ref>, pero que tamén pode ser [[opio]] ou [[marihuana]], entre outras) é queimada e acto seguido próbase ou inhala o seu [[fume]], principalmente debido a que a través da [[combustión]] despréndense as sustancias activas (como a [[nicotina]]<ref name="WHO2014">{{cite web|title=Tobacco Fact sheet N°339|url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs339/en/|accessdate=13 May 2015|date=May 2014}}</ref>), que son absorbidas polo corpo a través dos [[Pulmón|pulmóns]].<ref>{{cite book|author1=West, Robert|author2=Shiffman, Saul|title=Fast Facts: Smoking Cessation|publisher=Health Press Ltd.|year=2007|isbn=978-1-903734-98-8|page=28}}</ref>
O acto de fumar pode formar parte de distintos [[Ritual|rituais]]<ref>Phillips, pp. 303–319</ref>, inducir a algún transo ou a alcanzar unha "iluminación espiritual", dependendo do tipo de [[Droga|droga.]]<ref>P. Ram Manohar, "Smoking and Ayurvedic Medicine in India" in ''Smoke'', pp. 68–75</ref>
== Métodos para fumar ==
O método de fumar máis común na actualidade é a través de [[Cigarro|cigarros]]<ref name="ADLNMPHP">{{Cite book|last=Proctor|first=Robert N.|title=Nazi Medicine and Public Health Policy|publisher=''Dimensions'', Anti-Defamation League|year=1996|url=http://www.adl.org/Braun/dim_14_1_nazi_med.asp|accessdate=2008-06-01}}</ref>, principalmente aqueles manufacturados industrialmente, aínda que tamén están dispoñibles en formato para ser enrolados a man (tabaco de lear<ref>Coe, pp. 74–81</ref>). Outras maneiras de fumar<ref>Kulikoff, pp. 38–39.</ref>, aínda que non son tan comúns é a través de [[Pipa|pipas]] e [[Narguile|bongs]].<ref>[http://curry.edschool.virginia.edu/socialstudies/projects/jvc/overview.html Jamestown, Virginia: An Overview] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090207191432/http://curry.edschool.virginia.edu/socialstudies/projects/jvc/overview.html|date=February 7, 2009}}</ref>
== Historia ==
[[Ficheiro:Cool_Smoker.jpg|miniatura|286x286px|Muller fumando]]
A acción de fumar pode remontarse até o [[Século -II|século II]] a. C.<ref>{{cite journal|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2589239/pdf/yjbm00061-0033.pdf|title=Research on Smoking and Lung Cancer: A Landmark in the History of Chronic Disease Epidemiology|author=Colin White|date=September 1989|journal=The Yale Journal of Biology and Medicine|pmc=2589239|pmid=2192501|volume=63|issue=1|pages=29–46}}</ref>, aproximadamente, e está rexistrada en diferentes culturas ao redor do mundo.<ref name="RichardHillyBMJ1954">{{cite journal|author=Doll R, Hill AB|title=The mortality of doctors in relation to their smoking habits. A preliminary report|journal=British Medical Journal|volume=1|issue=4877|pages=1451–55|date=June 26, 1954|pmid=13160495|pmc=2085438|doi=10.1136/bmj.1.4877.1451|last2=Hill}}</ref> Fumar tabaco, nun principio era exclusivo do [[América|continente americano.]] Despois da [[conquista de América]]<ref>Berridge, V. ''Marketing Health: Smoking and the Discourse of Public Health in Britain, 1945-2000'', Oxford: Oxford University Press, 2007.</ref> por parte dos europeos, a práctica de fumar tabaco (é considerada droga legal aínda que sexa nociva para a saúde pública)<ref>{{cite web|title=Reports of the Surgeon General, U.S. Public Health Service|url=http://www.surgeongeneral.gov/library/reports/}}</ref> propagouse rapidamente polo resto do mundo.<ref>{{cite web|title=Smoking and Health: Report of the Advisory Committee to the Surgeon General of the Public Health Service|url=http://profiles.nlm.nih.gov/NN/B/B/M/Q/|date=1964}}</ref> En rexións como a [[India]] e o [[África subsahariana]] mesturouse coas prácticas existentes (principalmente fumar marihuana). En Europa marcou o inicio dunha nova actividade social descoñecida até aquel entón.<ref>{{cite journal|author=Doll R, Hill AB|title=Smoking and carcinoma of the lung. Preliminary report|journal=British Medical Journal|volume=2|issue=4682|pages=739–48|date=September 30, 1950|pmid=14772469|pmc=2038856|doi=10.1136/bmj.2.4682.739|last2=Hill}}</ref>
== Na cultura popular ==
A percepción cultural que rodea ao acto de fumar variou conforme o paso do tempo e entre un lugar e outro: sagrado ou pecaminoso, sofisticado ou vulgar.<ref name="pmid15213107">{{cite journal|author=Doll R, Peto R, Boreham J, Sutherland I|title=Mortality in relation to smoking: 50 years' observations on male British doctors|journal=BMJ|volume=328|issue=7455|page=1519|year=2004|pmid=15213107|pmc=437139|doi=10.1136/bmj.38142.554479.AE|last2=Peto|last3=Boreham|last4=Sutherland}}</ref> Só nos nosos días, e principalmente nos países industrializados, fumar comezou a verse como negativo.<ref name="WallStreetJournalTobaccoMastersSettlement">{{cite news|publisher=Wall Street Journal|title=Forty-Six States Agree to Accept $206 Billion Tobacco Settlement|date=November 23, 1998|author=Milo Geyelin}}</ref> Estudos médicos probaron que fumar é causa de enfermidades<ref>{{cite journal|author=Thun MJ, Hannan LM, Adams-Campbell LL, Boffetta P, Buring JE, Feskanich D, Flanders WD, Jee SH, Katanoda K, Kolonel LN, Lee IM, Marugame T, Palmer JR, Riboli E, Sobue T, Avila-Tang E, Wilkens LR, Samet JM|title=Lung cancer occurrence in never-smokers: An analysis of 13 cohorts and 22 cancer registry studies|journal=PLoS Med|volume=5|issue=9|page=e185|year=2008|pmid=18788891|pmc=2531137|doi=10.1371/journal.pmed.0050185|last2=Hannan|last3=Adams-Campbell|last4=Boffetta|last5=Buring|last6=Feskanich|last7=Flanders|last8=Jee|last9=Katanoda|last10=Kolonel|last11=Lee|last12=Marugame|last13=Palmer|last14=Riboli|last15=Sobue|last16=Avila-Tang|last17=Wilkens|last18=Samet}}</ref> tales como [[cancro de pulmón]], [[Parada cardiorrespiratoria|paro cardíaco]]<ref name="Nyboe-1989">{{Cita publicación periódica|apelidos=Nyboe J, Jensen G, Appleyard M, Schnohr P.|título=Risk factors for acute myocardial infarction in Copenhagen. I: Hereditary, educational and socioeconomic factors. Copenhagen City Heart Study.|revista=Eur Heart J|número=10|PMID=2598948}}</ref> e [[Doenza pulmonar obstrutiva crónica|enfermidade pulmonar obstructiva crónica]], así como defectos de nacemento.<ref name="RockEtAlCDC2006">{{cite web|url=http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm5644a2.htm|title=Cigarette Smoking Among Adults --- United States, 2006|accessdate=2009-01-01|author=VJ Rock, MPH, A Malarcher, JW Kahende, K Asman, MSPH, C Husten, MD, R Caraballo|date=2007-11-09|work=|publisher=United States Centers for Disease Control and Prevention|location=|pages=|language=|doi=|archiveurl=|archivedate=|quote=[...]In 2006, an estimated 20.8% (45.3 million) of U.S. adults[...]}}</ref><ref>American Legacy Foundation: [http://www.americanlegacy.org/PDF/Lung_Cancer_Fact_Sheet.pdf “Factsheet on lung cancer”] (hechos acerca del cáncer de pulmón). </ref><ref name="dev">Devereux G.: “ABC of chronic obstructive pulmonary disease. </ref> Debido aos comprobados danos á saúde, moitos países estableceron altos impostos aos produtos relacionados co tabaco conxuntamente con campañas para deixar de fumar nun intento de frear este hábito.<ref name="pmid7661229">{{cite journal|author=Thun MJ, Day-Lally CA, Calle EE, Flanders WD, Heath CW|title=Excess mortality among cigarette smokers: changes in a 20-year interval|journal=Am J Public Health|volume=85|issue=9|pages=1223–30|year=1995|pmid=7661229|pmc=1615570|doi=10.2105/ajph.85.9.1223|last2=Day-Lally|last3=Calle|last4=Flanders|last5=Heath Jr}}</ref> Moitos países, Estados ou cidades impuxeron do mesmo xeito prohibicións en edificios públicos onde non está permitido fumar.<ref>{{Cite book|last=Hilton|first=Matthew|title=Smoking in British Popular Culture, 1800-2000: Perfect Pleasures|url=https://books.google.com/?id=UjM8t6Ul73YC&printsec=frontcover&dq=Smoking+in+British+Popular+Culture#PPA229,M1|archiveurl=|archivedate=|format=|accessdate=2009-03-22|edition=|date=2000-05-04|origyear=|publisher=Manchester University Press|location=|language=|isbn=978-0-7190-5257-6|oclc=|bibcode=|id=|pages=229–241|quote=}}</ref> A pesar dos esforzos, os países europeos seguen tendo os índices máis altos de fumadores ocupando a posición 18, conforme a unha lista publicada por ERC<ref name="WHO2002FactSheet">{{cite web|url=http://www.wpro.who.int/media_centre/fact_sheets/fs_20020528.htm|title=WHO/WPRO-Smoking Statistics|accessdate=2009-01-01|date=2002-05-28|work=|publisher=World Health Organization Regional Office for the Western Pacific|location=|pages=|language=|doi=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20091108181404/http://www.wpro.who.int/media_centre/fact_sheets/fs_20020528.htm|archivedate=November 8, 2009|quote=|deadurl=yes}}</ref>, unha empresa dedicada ao estudo do mercado.<ref name="pmid12002168">{{cite journal|author=|title=Annual smoking-attributable mortality, years of potential life lost, and economic costs--United States, 1995-1999|journal=MMWR Morb. Mortal. Wkly. Rep.|volume=51|issue=14|pages=300–3|year=2002|pmid=12002168|doi=|author1=Centers for Disease Control and Prevention (CDC)}}</ref> Nesta mesma lista [[Grecia]] aparece á cabeza, promediando 3000 cigarros por persoa ao ano<ref>{{cite web|url=http://www.salon.com/news/feature/1999/05/11/crack_media/index1.html|title=Cracked up|work=salon.com|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081202025907/http://www.salon.com/news/feature/1999/05/11/crack_media/index1.html|archivedate=December 2, 2008}}</ref> en [[2007]].<ref>[http://www.gadling.com/2008/05/12/which-country-smokes-the-most/ «Which country smokes the most?]<div class="cx-overlay"><div class="cx-spinner"><div class="bounce1"></div><div class="bounce2"></div><div class="bounce3"></div></div></div></ref>
== Notas ==▼
{{Listaref}}
== Véxase tamén ==
{{Commonscat}}{{Galizionario}}
=== Outros artigos ===
Liña 26 ⟶ 28:
* [[Droga|Drogas]]
* [[Narcótico|Narcóticos]]
* [[Envellecemento humano]]
* [[Fame]]
=== Ligazóns externas ===
Liña 37 ⟶ 41:
* [http://www.lavanguardia.com/participacion/20121130/54355931945/alfons-carrasco-ficcion-real-cortometraje-fumadores.html "Ficción Real" Curtametraxe de suspense, dirixida por] [[Xavier Cruzado]]<span> sobre a persecución dos fumadores,</span> {{Es}}<span>.</span>
* [http://www.anarkasis.com/fumadoras/pintura/home.htm O tabaco na arte como fío condutor] recopilación en cronoloxía histórica de obras de arte en torno ao tabaco, {{Es}}.
▲== Notas ==
| |||