Guerra civil española: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Liña 1:
{{Infobox conflito militar
|nome_batalla = Guerra
|imaxe = [[Ficheiro:Bundesarchiv Bild 183-H25224, Guernica, Ruinen.jpg|300px|]]
|descrición_imaxe = A cidade de Guernica devastada pola aviación feixista en 1937.
Liña 27:
|}}
A '''
O alzamento contra o goberno lexítimo estivo planificado polo xeneral [[Emilio Mola]], encabezado polo xeneral [[José Sanjurjo Sacanell]] e secundado entre outros polo xeneral [[Francisco Franco Bahamonde]].
Liña 55:
En Cataluña a folga xeral foi unida ó descontento da esquerda nacionalista pola lentitude das transferencias de competencias conseguidas co [[estatuto de autonomía]]. O goberno da [[Generalitat de Cataluña]] presidido por [[Lluís Companys]], de [[Esquerra Republicana de Catalunya]], proclama o ''Estado Catalán'' dentro dunha ''República Federal Española''. Este feito provocou a intervención do Exército, que axiña domina a situación despois dalgunhas loitas e o canoneo da cidade, nas que morren unhas 46 persoas (8 soldados e 38 civís), a detención de Companys e a fuxida de Josep Dencás (conseller de Governació). A autonomía catalá foi suspendida polo Goberno e a Generalitat de Cataluña foi substituída por un Consell de la Generalitat designado polo Goberno, nomeando a Manuel Portela Valladares gobernador xeral de Cataluña. A lei de Cultivos foi anulada. O President da Generalitat e os seus seguidores foron detidos e procesados. O consello de guerra ditou pena de morte contra dous militares rebeldes e condenou a Companys a 30 anos de reclusión por “rebelión militar”.
Mais foi en Asturias onde a folga obtivo un maior carácter revolucionario. Alí a [[CNT]] mantiña unha postura máis proclive á formación de alianzas obreiras que noutras zonas de España. Deste xeito adheriuse na ''Alianza Obrera'' na que estaban a [[Federación Socialista Asturiana]], a [[Unión General de Trabajadores]] e a [[Confederación Regional del Trabajo]], e fóronse engadindo ós poucos outros partidos. A insurrección posuía certa organización e os obreiros tiñan acceso a armas. O goberno recorreu a [[Francisco Franco]] para afogar a rebelión, que finalmente custou a vida a 1.100 persoas e 300 soldados e gardas civís, provocando 2.000 feridos. A represión que se realizou a continuación foi durísima, e a petición de amnistía para os presos foi un dos principais puntos no programa do ''Frente Popular''. O goberno, ante a derrota dos seus adversarios, saíu fortalecido, mais a CEDA quería máis poder no goberno. Ante esta situación, e despois de que Alcalá Zamora indultara a Ramón González Peña (indulto ó que a CEDA se opuña), Lerroux tivo que formar un novo goberno no que a CEDA acadou 5 ministros, entre eles [[Gil Robles]], na carteira de
A finais de [[1935]] producíronse dous escándalos de corrupción que botaron abaixo o goberno. O primeiro foi o do [[estraperlo]] en [[outubro]], que provocou un forte desprestixio de [[Alejandro Lerroux]]. Alcalá-Zamora fixo dimitir a Lerroux e encargou formación de novo goberno a [[Joaquín Chapaprieta]], pero ó pouco chegou un novo escándalo de corrupción, o de [[Tayá-Nombela]]. Gil Robles retiroulle o seu apoio a Chapaprieta, confiando en ser nomeado o novo encargado de formar goberno. Pero Alcalá-Zamora, temoroso da reacción popular, preferiu un home de centro, [[Manuel Portela Valladares]]. Portela Valladares decretou a disolución das Cortes e convocou eleccións para o [[16 de febreiro]] de [[1936]].
Liña 109:
== Comezo ==
[[Ficheiro:Spanis Civil War 1936-ca.svg|miniatura|330px|Faccións no inicio da
No principio do alzamento, España viuse dividida en dúas zonas segundo a facción que tiña o control:
* A republicana, principalmente no levante, fiel á [[II República española]]
Liña 152:
Principais episodios:
* [[Galicia]] no bando fascista o [[20 de xullo]] de [[1936]], inicio das [[Maquis (guerrilla antifranquista)|guerrillas
* Traslado do Goberno a Valencia o [[6 de novembro]] de [[1936]]
* Infrutuosa [[batalla de Madrid]] do [[8 de novembro]] ao [[23 de novembro]] de [[1936]]
Liña 197:
=== Cine ===
* ''[[For Whom the Bell Tolls (filme)|For Whom the Bell Tolls]]'', adaptación cinematográfica da novela homónima de Ernest Hemingway.
* ''[[La fiel infantería]]'' longametraxe de [[1960]] na cal participaron entre outros [[Arturo Fernandez]] e [[Ismael Merlo]]. O feito principal é a conquista dunha
* ''[[O lapis do carpinteiro (filme)|O lapis do carpinteiro]]'', adaptación da novela do mesmo nome de [[Manuel Rivas]] gañador do [[Premios Mestre Mateo 2003|Premio Mestre Mateo 2003 á mellor largometraxe]].
| |||