Linguas tocarias: Diferenzas entre revisións

A lingua '''tocaria''' ou o conxunto de linguas coñecidos como '''tocario''', é a rama máis descoñecida dos idiomas do grupo [[linguas indoeuropeas|indoeuropeo]]. Formado por dous idiomas, '''[[Lingua tocaria A|tocario A]]''' (''turfanio'', ''arsi'' ou tocario oriental) e '''[[Lingua tocaria B|tocario B]]''' (''cucheano'' ou tocario occidental). Estas linguas faláronse aproximadamente entre os séculos [[século VI|VI]] e [[século IX]], antes de que se extinguisen ao se asimilaren os seus falantes coas tribos [[uigur]]es.

 

{{Linguas Indoeuropeas}}

 

Foneticamente, o tocario é unha lingua ''[[linguas centum|centum]]'' (pronunciado /'kentum/) da familia indoeuropea, caracterizada pola fusión das consoantes palato-velares coas velares (*k, *g, *gh), o que se adoita asociar cos idiomas indoeuropeos falados na zona europea ([[linguas itálicas]], [[linguas celtas]], [[linguas xermánicas]], [[lingua grega|grego]]...). Neste sentido parece que o Tocario está illado dentro da zona das linguas do grupo "[[linguas satem|satem]]".

 

* /i/, /e/, /a/ (transcrita <ā>) /u/, /o/, /ɨ/ (transcrita <ä>), /ə/ (transcrita <a>).

* Ditongos (só en tocario B): /əi/ (transcrita <ai>), /oi/ (transcrita <oy>), /əu/ (transcrita <au>), /au/ (transcrita <āu>).

 

* Oclusivas: /p/, /t/, /c/, /k/, /kʷ/ (transcrita <ku>).

* Africadas: /ts/

Nótese que os valores consonánticos anteditos están baseados normalmente na escrita dos préstamos do [[sánscrito]] e do [[lingua prácrita|prácrito]]. Sospéitase por exemplo do valor retroflexo para /ʂ/ nos derivados do /s/ palatalizado. Probablemente é a pouco frecuente sibilante /ʃ/ (como a do galego <x>), oposta á frecuente sibilante /ɕ/ (como o grafema Pinyin do [[lingua chinesa|mandarín]] <x>).

 

 

O tocario reelaborou completamente o sistema flexivo nominal do protoindoeuropeo. Os únicos [[caso gramatical|casos]] herdados da lingua común son [[nominativo]], [[xenitivo]], e [[acusativo]]; en tocario o antigo acusativo é coñecido como o caso ''oblicuo''. Ademais destes tres casos, porén, cada lingua tocaria ten seis casos formados pola adición dun sufixo invariábel ao caso oblicuo. Por exemplo, a palabra do tocario A ''käṣṣi'' "mestre" declínase do seguinte xeito:

|}

 

 

Existen documentos en tocario na forma de fragmentos de manuscritos, a maioría do [[século VII]] e do [[século VIII]] (con algunhas excepcións anteriores), escritos sobre follas de palmeira, táboas de madeira e papel chinés, preservados grazas ao clima extremadamente seco da Cunca do Tarim. Atopáronse mostras da lingua en [[Cucha]] (''Kucha'') e [[Caraxahar]] (''Carashahr''), incluíndo moitas inscricións murais.

O alfabeto que usaron os tocarios deriva do alfabeto silábico [[alfabeto brahmi|brahmi]] do norte da India, denominado ''Brahmi inclinado''. Pronto descubriuse que unha gran proporción dos manuscritos eran traducións de coñecidas obras [[Budismo|budistas]] en [[sánscrito]], mesmo algunhas delas están en textos bilingües, o que facilitou o descifrado do idioma. Ademais de textos relixiosos budistas e [[Maniqueísmo|maniqueos]], tamén apareceu correspondencia entre mosteiros así como textos sobre a súa contabilidade, documentos comerciais, permisos de caravanas, textos máxicos e medicinais e mesmo un poema de amor. Moitos tocarios abrazaron a dualidade maniquea ou o budismo.

 

 

A existencia dos idiomas tocarios e o seu alfabeto descoñecíase completamente ata que uns descubrimentos casuais a principios do [[século XX]] deron algo de luz aos fragmentos de manuscritos nun, entón, alfabeto descoñecido que resultou que pertencían a unha rama descoñecida da familia indoeuropea.

eka<br />dvi<br />tri<br />catur<br />pañca<br />ṣaṣ<br />sapta<br />aṣṭa<br />nava<br />daśa<br />śata<br />pitṛ<br />mātṛ<br />bhrātṛ<br />svasṛ<br />aśva<br />go<br />vāc<br />

|

|}

</cite>

² = Palabra en galego con significado aproximado

 

 

* [[Lingua protoindoeuropea]].

* [[Lingua tocaria A|Lingua turfania]].

 

* "The Tarim Mummies", J.P. Mallory and Victor H.Mair, Thames&Hudson, ISBN 0-500-05101-1

 

 

* [http://www.omniglot.com/writing/tocharian.htm Alfabeto tocario.]

 

{{ORDENAR:Tocarias}}

[[Categoría:Linguas indoeuropeas]]

[[Categoría:Linguas da China]]