Linguas indoarias: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Breogan2008 (conversa | contribucións)
Sen resumo de edición
m Arranxos varios
Liña 1:
[[Ficheiro:Indoarische Sprachen Verbreitung.png|miniatura|280px|Extensión das linguas indo-arias]]As '''linguas indoarias''' ou '''índicas''' son un subgrupo de linguas, pertencentes ao grupo [[Linguas indo-iranias|indoiranio]] das [[linguas indoeuropeas]]. Fálanse nos países do [[subcontinente indio]].
 
==Algunhas linguas indoarias==
Linguas antigas:
* [[IdiomaLingua sánscritosánscrita]]/[[lingua prácrita|prácrito]] .
 
Principais linguas modernas:
** [[Lingua hindi]]/[[lingua urdú|urdú]] (o máis correcto é [[hindí]] ou [[hindú]]).
**[[Hindi]]/[[Urdu]]
** [[Lingua bengalesa|Bengalés]] .
** [[Idioma guxaratesa|Guxaratés]] .
** [[Lingua orixaoriá|Orixaoría]] .
** [[Lingua panxabesa|Panxabés]] .
** [[Lingua raxastana|Raxastano]].
** [[Romaní]].
** [[Lingua marata|Marata]].
** [[Lingua sindiana|Sindiano]].
** [[Lingua cachemiracaxemira|CachemiroCaxemiro]] .
** [[Lingua asamesa|Asamés]].
** [[Lingua nepalesa|Nepalés]].
** [[Lingua cingalesa|Cingalés]].
** [[Lingua maldiva|Maldivo]] .
 
==División das linguas indoarias:==
 
Linguas indoarias:
 
* [[Lingua sáncrita védica|védico]].
* [[Lingua sánscrita|sanscrito]].
* [[Lingua Pali|pali]].
* [[Lista das linguas indoarias centrais|Zona Central]].
** [[Lingua hindustania|hindustanio]].
*** [[Lingua hindí|hindí]].
*** [[Lingua urdú|urdú]].
** [[Lingua romaní|romaní]].
* [[Lista das linguas indoarias orientais|Zona Oriental]] ([[Magadha]]n linguas [[lingua prácrita|prácrita]]s).
** [[Lingua anguica|anguica]].
** [[Lingua asamesa|asamés]].
** [[Lingua bengalesa|bengalés]] ou bengalí.
** [[Bhojpuri language|Bhojpuri]].
** [[Magadhi language|Magadhi]].
** [[Maithili language|Maithili]].
** [[Lingua oría|oría]].
* [[Linguas paharesas|Zona Setentrional]] (Linguas [[Paharesas]]).
** [[Lingua nepalesa|nepalés]].
* Zona setentrional occidental:
** [[Lingua panxabesa|panxabés]].
** [[Lingua sindiana|sindiano]].
** [[Khojki]].
** [[Kutchi]].
** [[Lingua raxastana|raxastano]].
* Zona meridional (ou indoario insular):
** [[Lingua maldiva|maldivo]] / [[lingua mahl|Mahl]].
** [[Lingua cingalesa|cingalés]].
* Zona Occidental:
** [[Lingua guxaratesa|guxaratés]].
** [[Lingua concanesa|concanés]].
** [[Lingua marata|marata]].
 
==Fonética==
===Consonantismo===
As seguintes táboas corresponden aos sistemas consonánticos das principais lingua indoarias actuais (tal e como se amosan en Masica (1991): pp. 106–107), transcritos en alfabeto [[Alfabeto Fonético Internacional|IPA]]. As consoantes entre paréntese indican que son consoantes que se atopan só en préstamos. Están ordenados de xeito xeográfico:
 
{|
|-valign="top" align="center"
|
{| style="text-align:center; border:1px solid black"
|+Romaní
|-
|p||t||(ts)||{{IPA|tʃ}}||k||{{IPA|pʲ}}||{{IPA|tʲ}}||{{IPA|kʲ}}
|-
|b||d||(dz)||{{IPA|dʒ}}||g||{{IPA|bʲ}}||{{IPA|dʲ}}||{{IPA|gʲ}}
|-
|{{IPA|pʰ}}||{{IPA|tʰ}}||||{{IPA|tʃʰ}}||{{IPA|kʰ}}
|-
|m||n||||||||||{{IPA|nʲ}}
|-
|(f)||s||||{{IPA|ʃ}}||x||({{IPA|fʲ}})||{{IPA|sʲ}}
|-
|v||(z)||||{{IPA|ʒ}}||{{IPA|ɦ}}||{{IPA|vʲ}}||{{IPA|zʲ}}
|-
|||{{IPA|ɾ}}||l||||||||{{IPA|lʲ}}
|-
|||||||j
|}
|
{| style="text-align:center; border:1px solid black"
|+Xina
|-
|p||{{IPA|t̪}}||{{IPA|ʈ}}||ts||{{IPA|tʃ}}||{{IPA|ʈʂ}}||k
|-
|b||{{IPA|d̪}}||{{IPA|ɖ}}||||{{IPA|dʒ}}||{{IPA|ɖʐ}}||g
|-
|{{IPA|pʰ}}||{{IPA|t̪ʰ}}||{{IPA|ʈʰ}}||{{IPA|tsʰ}}||{{IPA|tʃʰ}}||{{IPA|ʈʂʰ}}||{{IPA|kʰ}}
|-
|m||n||{{IPA|ɳ}}||||{{IPA|ɲ}}||||ŋ
|-
|(f)||s||{{IPA|ʂ}}||||{{IPA|ɕ}}
|-
|||z||{{IPA|ʐ}}||||{{IPA|ʑ}}||||{{IPA|ɦ}}
|-
|||{{IPA|ɾ}} l||{{IPA|ɽ}}
|-
|w||||||||j
|}
|colspan="2"|
{| style="text-align:center; border:1px solid black"
|+Caxemiro
|-
|p||{{IPA|t̪}}||{{IPA|ʈ}}||ts||{{IPA|tʃ}}||k||{{IPA|pʲ}}||{{IPA|t̪ʲ}}||{{IPA|ʈʲ}}||{{IPA|tsʲ}}||{{IPA|kʲ}}
|-
|b||{{IPA|d̪}}||{{IPA|ɖ}}||||{{IPA|dʒ}}||g||{{IPA|bʲ}}||{{IPA|d̪ʲ}}||{{IPA|ɖʲ}}||||{{IPA|gʲ}}
|-
|{{IPA|pʰ}}||{{IPA|t̪ʰ}}||{{IPA|ʈʰ}}||{{IPA|tsʰ}}||{{IPA|tʃʰ}}||{{IPA|kʰ}}||{{IPA|pʲʰ}}||{{IPA|t̪ʲʰ}}||{{IPA|ʈʲʰ}}||{{IPA|tsʲʰ}}||{{IPA|kʲʰ}}
|-
|m||n||||||{{IPA|ɲ}}||||{{IPA|mʲ}}||{{IPA|nʲ}}
|-
|||s||||||{{IPA|ʃ}}||||||{{IPA|sʲ}}
|-
|||z||||||||{{IPA|ɦ}}||||{{IPA|zʲ}}||||||{{IPA|ɦʲ}}
|-
|||{{IPA|ɾ l}}|||||||||||||{{IPA|ɾʲ lʲ}}
|-
|w||||||||j||||{{IPA|wʲ}}
|}
|-valign="top" align="center"
|
{| style="text-align:center; border:1px solid black"
|+Siraiqués
|-
|p||{{IPA|t̪}}||{{IPA|ʈ}}||{{IPA|tʃ}}||k
|-
|b||{{IPA|d̪}}||{{IPA|ɖ}}||{{IPA|dʒ}}||g
|-
|{{IPA|pʰ}}||{{IPA|t̪ʰ}}||{{IPA|ʈʰ}}||{{IPA|tʃʰ}}||{{IPA|kʰ}}
|-
|{{IPA|bʱ}}||{{IPA|d̪ʱ}}||{{IPA|ɖʱ}}||{{IPA|dʒʱ}}||{{IPA|gʱ}}
|-
|{{IPA|ɓ}}||||{{IPA|ɗ}}||{{IPA|ʄ}}||{{IPA|ɠ}}
|-
|m||n||{{IPA|ɳ}}||{{IPA|ɲ}}||ŋ
|-
|{{IPA|mʱ}}||{{IPA|nʱ}}||{{IPA|ɳʱ}}
|-
|||s||||{{IPA|(ʃ)}}||(x)
|-
|||(z)||||||{{IPA|(ɣ) ɦ}}
|-
|||{{IPA|ɾ l}}||{{IPA|ɽ}}
|-
|||{{IPA|ɾʱ lʱ}}||{{IPA|ɽʱ}}
|-
|w||||||j
|-
|{{IPA|wʱ}}
|}
|
{| style="text-align:center; border:1px solid black"
|+Panxabés ou panxabiano
|-
|p||{{IPA|t̪}}||{{IPA|ʈ}}||{{IPA|tʃ}}||k
|-
|b||{{IPA|d̪}}||{{IPA|ɖ}}||{{IPA|dʒ}}||g
|-
|{{IPA|pʰ}}||{{IPA|t̪ʰ}}||{{IPA|ʈʰ}}||{{IPA|tʃʰ}}||{{IPA|kʰ}}
|-
|m||n||{{IPA|ɳ}}||{{IPA|[ɲ}}||ŋ]
|-
|(f)||s||||{{IPA|(ʃ)}}
|-
|||(z)||||||{{IPA|ɦ}}
|-
|||{{IPA|ɾ l}}||{{IPA|ɽ ɭ}}
|-
|([w])||||||([j])
|}
|
{| style="text-align:center; border:1px solid black"
|+Nepalés
|-
|p||{{IPA|t̪}}||{{IPA|ʈ}}||ts||k
|-
|b||{{IPA|d̪}}||{{IPA|ɖ}}||dz||g
|-
|{{IPA|pʰ}}||{{IPA|t̪ʰ}}||{{IPA|ʈʰ}}||{{IPA|tsʰ}}||{{IPA|kʰ}}
|-
|{{IPA|bʱ}}||{{IPA|d̪ʱ}}||{{IPA|ɖʱ}}||{{IPA|dzʱ}}||{{IPA|gʱ}}
|-
|m||n||||||ŋ
|-
|{{IPA|mʱ}}||{{IPA|nʱ}}
|-
|||s||||{{IPA|ʃ}}||{{IPA|ɦ}}
|-
|||{{IPA|ɾ l}}
|-
|||{{IPA|ɾʱ lʱ}}
|-
|[w]||||||[j]
|}
|
{| style="text-align:center; border:1px solid black"
|+Asamés
|-
|p||t||k
|-
|b||d||g
|-
|{{IPA|pʰ}}||{{IPA|tʰ}}||{{IPA|kʰ}}
|-
|{{IPA|bʱ}}||{{IPA|dʱ}}||{{IPA|gʱ}}
|-
|m||n||ŋ
|-
|||s||x
|-
|||z||{{IPA|ɦ}}
|-
|||{{IPA|ɾ l}}||
|-
|[w]
|}
|-valign="top" align="center"
|
{| style="text-align:center; border:1px solid black"
|+Sindiano
|-
|p||{{IPA|t̪}}||{{IPA|ʈ}}||{{IPA|tʃ}}||k
|-
|b||{{IPA|d̪}}||{{IPA|ɖ}}||{{IPA|dʒ}}||g
|-
|{{IPA|pʰ}}||{{IPA|t̪ʰ}}||{{IPA|ʈʰ}}||{{IPA|tʃʰ}}||{{IPA|kʰ}}
|-
|{{IPA|bʱ}}||{{IPA|d̪ʱ}}||{{IPA|ɖʱ}}||{{IPA|dʒʱ}}||{{IPA|gʱ}}
|-
|{{IPA|ɓ}}||||{{IPA|ɗ}}||{{IPA|ʄ}}||{{IPA|ɠ}}
|-
|m||n||{{IPA|ɳ}}||{{IPA|ɲ}}||ŋ
|-
|{{IPA|mʱ}}||{{IPA|nʱ}}||{{IPA|ɳʱ}}
|-
|||s||||{{IPA|(ʃ)}}||(x)
|-
|||(z)||||||{{IPA|(ɣ) ɦ}}
|-
|||{{IPA|ɾ l}}||{{IPA|ɽ}}
|-
|||{{IPA|ɾʱ lʱ}}||{{IPA|ɽʱ}}
|-
|w||||||j
|-
|{{IPA|wʱ}}
|}
|
{| style="text-align:center; border:1px solid black"
|+Maruarés
|-
|p||{{IPA|t̪}}||{{IPA|ʈ}}||{{IPA|tʃ}}||k
|-
|b||{{IPA|d̪}}||{{IPA|ɖ}}||{{IPA|dʒ}}||g
|-
|{{IPA|pʰ}}||{{IPA|t̪ʰ}}||{{IPA|ʈʰ}}||{{IPA|tʃʰ}}||{{IPA|kʰ}}
|-
|{{IPA|bʱ}}||{{IPA|d̪ʱ}}||{{IPA|ɖʱ}}||{{IPA|dʒʱ}}||{{IPA|gʱ}}
|-
|{{IPA|ɓ}}||{{IPA|ɗ̪}}||{{IPA|ɗ}}||||{{IPA|ɠ}}
|-
|m||n||{{IPA|ɳ}}
|-
|{{IPA|mʱ}}||{{IPA|nʱ}}
|-
|||s||||||{{IPA|ɦ}}
|-
|||{{IPA|ɾ l}}||{{IPA|ɽ ɭ}}
|-
|w||||||j
|-
|{{IPA|wʱ}}
|}
|
{| style="text-align:center; border:1px solid black"
|+Hindí/Urdú
|-
|p||{{IPA|t̪}}||{{IPA|ʈ}}||{{IPA|tʃ}}||k
|-
|b||{{IPA|d̪}}||{{IPA|ɖ}}||{{IPA|dʒ}}||g
|-
|{{IPA|pʰ}}||{{IPA|t̪ʰ}}||{{IPA|ʈʰ}}||{{IPA|tʃʰ}}||{{IPA|kʰ}}
|-
|{{IPA|bʱ}}||{{IPA|d̪ʱ}}||{{IPA|ɖʱ}}||{{IPA|dʒʱ}}||{{IPA|gʱ}}
|-
|m||n
|-
|(f)||s||||{{IPA|(ʃ)}}
|-
|||(z)||||||{{IPA|ɦ}}
|-
|||{{IPA|ɾ l}}||{{IPA|ɽ}}
|-
|||||{{IPA|ɽʱ}}
|-
|([w])||||||([j])
|}
|
{| style="text-align:center; border:1px solid black"
|+Bengalés
|-
|p||{{IPA|t̪}}||{{IPA|ʈ}}||{{IPA|tʃ}}||k
|-
|b||{{IPA|d̪}}||{{IPA|ɖ}}||{{IPA|dʒ}}||g
|-
|{{IPA|pʰ}}||{{IPA|t̪ʰ}}||{{IPA|ʈʰ}}||{{IPA|tʃʰ}}||{{IPA|kʰ}}
|-
|{{IPA|bʱ}}||{{IPA|d̪ʱ}}||{{IPA|ɖʱ}}||{{IPA|dʒʱ}}||{{IPA|gʱ}}
|-
|m||n
|-
|||||||{{IPA|ʃ}}||{{IPA|ɦ}}
|-
|||{{IPA|ɾ l}}||{{IPA|ɽ}}
|-
|[w]||||||[j]
|}
|-valign="top" align="center"
|
{| style="text-align:center; border:1px solid black"
|+Guxaratés
|-
|p||{{IPA|t̪}}||{{IPA|ʈ}}||{{IPA|tʃ}}||k
|-
|b||{{IPA|d̪}}||{{IPA|ɖ}}||{{IPA|dʒ}}||g
|-
|{{IPA|pʰ}}||{{IPA|t̪ʰ}}||{{IPA|ʈʰ}}||{{IPA|tʃʰ}}||{{IPA|kʰ}}
|-
|{{IPA|bʱ}}||{{IPA|d̪ʱ}}||{{IPA|ɖʱ}}||{{IPA|dʒʱ}}||{{IPA|gʱ}}
|-
|m||n||{{IPA|ɳ}}
|-
|{{IPA|mʱ}}||{{IPA|nʱ}}||{{IPA|ɳʱ}}
|-
|||s||||{{IPA|ʃ}}||{{IPA|ɦ}}
|-
|||{{IPA|ɾ l}}||{{IPA|ɭ}}
|-
|||{{IPA|ɾʱ lʱ}}||
|-
|w||||||j
|}
|
{| style="text-align:center; border:1px solid black"
|+Marata
|-
|p||{{IPA|t̪}}||{{IPA|ʈ}}||ts||{{IPA|tʃ}}||k
|-
|b||{{IPA|d̪}}||{{IPA|ɖ}}||dz||{{IPA|dʒ}}||g
|-
|{{IPA|pʰ}}||{{IPA|t̪ʰ}}||{{IPA|ʈʰ}}||||{{IPA|tʃʰ}}||{{IPA|kʰ}}
|-
|{{IPA|bʱ}}||{{IPA|d̪ʱ}}||{{IPA|ɖʱ}}||{{IPA|dzʱ}}||{{IPA|dʒʱ}}||{{IPA|gʱ}}
|-
|m||n||{{IPA|ɳ}}
|-
|{{IPA|mʱ}}||{{IPA|nʱ}}
|-
|||s||||||{{IPA|ʃ}}||{{IPA|ɦ}}
|-
|||{{IPA|ɾ l}}||{{IPA|ɭ}}
|-
|||{{IPA|ɾʱ lʱ}}
|-
|w||||||j
|-
|{{IPA|wʱ}}
|}
|
{| style="text-align:center; border:1px solid black"
|+Oría
|-
|p||{{IPA|t̪}}||{{IPA|ʈ}}||{{IPA|tʃ}}||k
|-
|b||{{IPA|d̪}}||{{IPA|ɖ}}||{{IPA|dʒ}}||g
|-
|{{IPA|pʰ}}||{{IPA|t̪ʰ}}||{{IPA|ʈʰ}}||{{IPA|tʃʰ}}||{{IPA|kʰ}}
|-
|{{IPA|bʱ}}||{{IPA|d̪ʱ}}||{{IPA|ɖʱ}}||{{IPA|dʒʱ}}||{{IPA|gʱ}}
|-
|m||n||{{IPA|ɳ}}
|-
|||s||||||{{IPA|ɦ}}
|-
|||{{IPA|ɾ l}}||{{IPA|[ɽ] ɭ}}
|-
|||||{{IPA|[ɽʱ]}}
|-
|[w]||||||[j]
|}
|
{| style="text-align:center; border:1px solid black"
|+Cingalé
|-
|p||{{IPA|t̪}}||{{IPA|ʈ}}||{{IPA|tʃ}}||k
|-
|b||{{IPA|d̪}}||{{IPA|ɖ}}||{{IPA|dʒ}}||g
|-
|{{IPA|<sup>m</sup>b}}||{{IPA|<sup>n̪</sup>d̪}}||{{IPA|<sup>ɳ</sup>ɖ}}||||{{IPA|<sup>ŋ</sup>g}}
|-
|m||n||||{{IPA|ɲ}}||ŋ
|-
|||s||||||{{IPA|ɦ}}
|-
|||{{IPA|ɾ l}}
|-
|w||||||j
|}
|}
 
[[Categoría:Lingüística]]
[[Categoría:Linguas indoeuropeas]]
[[Categoría:Linguas indoiranias]]