Refraneiro galego sobre o pan: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
máis |
máis |
||
Liña 21:
* ''Á porta do orador non botes o trigo ó sol''.
* ''A pouco pan, tomar primeiro''.
* ''Á que amasa fariña, nunca pan lle falta'' <ref name="Eladio Rodríguez, amasar">Eladio Rodríguez González, s. v. ''amasar''.</ref>.
* ''Á que ten pan e capelo nunca lle falta mancebo'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''A quen coce i amasa non lle fúrtela masa'' <ref>Eladio Rodríguez González, s. v. ''cocer''.</ref>.
Liña 44:
* ''Aceitonas acedas, pan con elas''.
* ''Achegador da cinza, derramador da fariña''.
* ''Achegador de cinza, e esparexedor de fariña'' <ref name="Eladio Rodríguez, can">Eladio Rodríguez González, s. v. ''
* ''Adiós, amo e ama, que tan bo pan como aquí fano na miña casa''.
* ''Adoece, can, porque non che dan pan'' <ref name= "Eladio Rodríguez, can"/>.
Liña 52:
* ''Alá vaias, pan emprestado, onde volvas millorado'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''Alegraivos, veciñas, que lle dou farelo ás miñas galiñas'' <ref>Eladio Rodríguez González, s. v. ''farelo''.</ref>.
* ''Amasade, panadeiras, que miña nai quer un pan'' <ref
* ''Amasando faise o pan'' <ref
* ''Amigo por amigo, o bo pan e o bo viño''.
* ''Ano de laceira, en cada esquina unha panadeira'' <ref>''Laceira'' significa miseria, gran pobreza, a falta extrema do necesario para vivir.</ref>.
Liña 91:
* ''Cando canta o cuco logo vèn o grau ó suco'' <ref>Eladio Rodríguez González, s. v. ''cuco''.</ref>.
* ''Cando comas pan quente, non bebas auga fría'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''Cando Dios dá a fariña vén o demo e quítaa'' <ref
* ''Cando fores a chan alleeiro leva o pan no capelo'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''Cando hai trigo na eira, hai pan na maseira'' <ref name="Eladio Rodríguez, trigo">Eladio Rodríguez González, s. v. ''trigo''.</ref>.
* ''Cando non hai fariña, sobra a peneira''.
* ''Cando o home ten leiras que traballar, e a muller fariña que amasar, na casa non falta pan'' <ref>Eladio Rodríguez González, s. v. ''pan''. No orixinal: ''tèn''.</ref>.
* ''Cando o trigo é louro, é o barbo coma un touro''.
* ''Cando o trigo é louro, o muge é d'ouro'' <ref>Recollido xa en 1762 por [[Frei Martín Sarmiento]] en Pontevedra, referíndose a que este peixe, o [[muxe]], ''que en invierno no vale nada y en verano es tan gustoso que en Pontevedra hay este adagio''. Martín Sarmiento: ''Obra de 660 pliegos''.</ref>.
* ''Cando o trigo está louro, o barbo é coma un touro'' <ref
* ''Cando o trigo está louro, o múxele vale ouro'' <ref
* ''Cando o trigo está na eira, anda o pan por enriba da artesa'' <ref
* ''Cando o trigo está no celeiro, é do que ten diñeiro'' <ref>Eladio Rodríguez González, s. v. ''trigo''. No orixinal: ''tèn''.</ref>.
* ''Cando o trigo está nos campos, é de Dios e dos santos'' <ref
* ''Cando o trigo está nos campos, é de Dios e mais dos Santos''.
* ''Cando o trigo vai louro, o muxe vale ouro'' <ref>Lino Lema Bouzas, 3.</ref>.
Liña 123:
* ''Come pan, bebe viño e tira pra diante polo camiño''.
* ''Comer sempre con pan chega a cansar, se non hai algo pra compangar''.
* ''Comín fariña por engordar, e saíume por cea e por xantar'' <ref
* ''Con aceitonas e pan quente, mórrese a xente''.
* ''Con afán gánase o pan''.
Liña 144:
* ''Dáo Dios na eira, e tólleo Marta na maseira''.
* ''Dar do pan, e do pau'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''De mal trigo nunca boa fariña'' <ref
* ''Derramando a fariña non se goberna a casa miña'' <ref
* ''Des que chega o cuco, logo vén o pan ó suco''.
* ''Desta maneira o que non ten fariña, escusa peneira'' <ref>Eladio Rodríguez González, s. v. ''fariña''. No orixinal: ''tèn''.</ref>.
* ''Día de san Adrián sécalle a primeira raíz ó pan'' <ref>Santo Adrián celébrase o 1 ou o 4 de marzo.</ref>
* ''Diga a miña veciña e teña o meu fol fariña'' <ref
* ''Dios che dea poder na vila e na túa casa fariña''.
* ''Dios me dea paz na vila e na casa pan e fariña''.
Liña 155:
* ''Dios nos dea moito pan na mala anada'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''Dios nos dea pan e pacencia e morte con penitencia''.
* ''Dixo o viño moi campante: "No corpo do home son valente e voante". E dixo o pan: "Se eu vou diante"'' <ref name="Eladio Rodríguez, viño">Eladio Rodríguez González, s. v. ''viño''.</ref>.
* ''Dixo o viño: "No corpo do home sou valente e boiante". E dixo o pan: "Se eu vou diante".''
* ''Do pan de meu compadre boa rebanda, miña comadre'' <ref>Sobreira: ''Papeletas'', s. v. ''pan''.</ref>.
Liña 164:
* ''É millor pan duro que figo maduro'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''En abril e maio fai fariña pra todo o ano'' <ref name= "Eladio Rodríguez, abril"/>.
* ''En abril e maio fai fariña pro ano'' <ref
* ''En abril, espigas mil''.
* ''En abril, espigas mil, no maio todo espigado''.
Liña 179:
* ''En marzo, o trigo nin por sementar nin nado'' <ref>Eladio Rodríguez González, s. v. ''marzo''.</ref>.
* ''En pan encetado corta quen quer'' <ref>O refrán aplícase ás mozas que xa tiveron relacións sexuais polo que, de acordo co machismo habitual do refraneiro, xa poden ser de calquera. Eladio Rodríguez González, s. v. ''pan''.</ref> <ref>José María Pereda Álvarez.</ref>.
* ''En saco de liño non lévela fariña ó muíño'' <ref
* ''En san Adrián sécalle a primeira raíz ó pan''.
* ''En san Martiño, pan e viño''.
Liña 196:
* ''Entre abril e maio, fai fariña para o ano'' <ref>Real Academia Gallega 1913, s. v. ''abril''. No orixinal: ''mayo''.</ref>.
* ''Entre san Xoán e san Pedro, vén o pan ó vencello''.
* ''Esparexedor de fariña, recolledor de cinza'' <ref
* ''Fai boa fariña e non toques a buguina'' <ref
* ''Fale a miña veciña e teña o meu fol fariña''.
* ''Fariña abalada, que non cha vexa sogra nin cuñada'' <ref
* ''Fariña do demo, toda se volve farelo'' <ref
* ''Fariña do diablo toda se volve salvado'' <ref>Marcial Valladares Núñez. No texto: ''d'o'', ''vòlve''.</ref>.
* ''Fol mollado, masa leva''.
Liña 257:
* ''Non busques o pan na cama do can'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''Non dá bo pan a mala fariña'' <ref>Eladio Rodríguez González, s. v. ''pan''. No orixinal: ''da''.</ref>.
* ''Non é o mesmo predicar que dar trigo'' <ref
* ''Non hai mellor ciruxán que a boa carne, o bo viño e o bo pan''.
* ''Non hai pan sin afán'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/> <ref>Sobreira: ''Papeletas''. No orixinal: ''hay'', ''afan''.</ref>.
Liña 311:
* ''O peixeiro trae peixe, o panadeiro trae pan e as trasnadas san Xoán''.
* ''O que a can alleo dá pan, perde o pan e perde o can''.
* ''Ó que amasa e coce, ben se lle conoce'' <ref
* ''Ó que amasa e coce, todo lle loce'' <ref
* ''O que aúna en San Xoán, ou é parvo ou non ten pan'' <ref>Eladio Rodríguez González, s. v. ''San Xoan''. No orixinal: ''tén''.</ref>.
* ''O que aúna en san Xoán, ou é tolo ou non ten pan''.
Liña 332:
* ''O que xexúa en san Xoán, ou é parvo ou non ten pan''.
* ''O trigo centeoso fai un pan moi proveitoso''.
* ''O trigo que non se axunta na leira, xúntase na eira'' <ref
* ''O viño é pan e medio'' <ref
* ''O viño i o pan sempre se dan: us anos ben, outros mal e outros menos mal''
* ''O viño polo coor i o pan polo sabor'' <ref
* ''Obreiro en xaneiro, pan che comerá e obra non fará''.
* ''Onde hai pan non hai fame'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''Onde hai pan sempre hai fartura'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''Onde non hai fariña nin relón, todos falan sin razón''.
* ''Onde non hai fariña nin relón, todos roñan e todos teñen razón'' <ref
* ''Onde non hai fariña, todo é morriña'' <ref
* ''Onde non hai pan non o comen os ratos'' <ref>Eladio Rodríguez González, s. v. ''pan''. No orixinal: ''nono''.</ref>.
* ''Onde non hai pan vaise hastra o can'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
Liña 391:
* ''Paxaro trigueiro, nono quero no meu celeiro'' <ref>Eladio Rodríguez González, s. v. paxaro.</ref>.
* ''Penas e ceas teñen as sepulturas cheas'' <ref>Eladio Rodríguez González, s. v. ''pena''.</ref>.
* ''Peneirar, peneirar, e nunca fariña sacar'' <ref
* ''Pola festa de san Xoán andan os pobres a pedir pan''.
* ''Polo pan baila o can'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>. <ref>Aníbal Otero Álvarez, s. v. ''can''</ref>.
Liña 403:
* ''Por abril ponte de codín; e se o pan ves verdegar, ponte a cantar'' <ref name= "Eladio Rodríguez, abril"/>.
* ''Por moito pan nunca é mal ano'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''Por moito trigo nunca é mal ano'' <ref
* ''¿Por qué non te casas Xan? Porque vai moi caro o pan'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''Por san Xoán a sardiña molla o pan''.
Liña 409:
* ''Por San Xoán molla a sardiña o pan'' <ref>Lino Lema Bouzas, 8.</ref>.
* ''Por san Xoán, tanto queixo coma pan''.
* ''Por unha presa de fariña, que as papas non queden moles''
* ''Pra moita fame non hai pan resésigo''.
* ''Pra muiñeiro, forneiro e hortelán, non hai ano sin pan'' <ref>Eladio Rodríguez González, s. v. ano.</ref>.
Liña 418:
* ''Quen aforra o pan non quer ben ós fillos'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''Quen ara no san Xoán, ou está tolo ou non ten pan''.
* ''Quen colle trigo pode comer pantrigo'' <ref
* ''Quen con fariña anda, branco se pon'' <ref
* ''Quen dá pan ó alleo can, perde o can e perde o pan'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''Quen dá pan pon afán'' <ref>Eladio Rodríguez González, s. v. ''pan''. No orixinal: ''pòn''.</ref>.
Liña 440:
* ''Santiago manda o pan, san Migueliño manda o viño, san Francisco manda a landre e san Andrés o touciño''.
* ''Se as penas de Oirán se volveran pan, a Frouseira manteiga e o río de Ouro viño mouro, non había terra coma o Valadouro''.
* ''Se che vai ben o trigo tardeiro, non llo digas ó teu compañeiro'' <ref
* ''Se chove pola Ascensión, horta ruín e trigo rocón'' <ref>Eladio Rodríguez González, s. v. ''chover''.</ref>.
* ''Se comes sardiña en san Xoán, mollaráchese o pan''.
Liña 463:
* ''Tanto queixo como pan, non se debe dar'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''Treboada no Miño, pan e millo''.
* ''Trigo centeoso, pan proveitoso'' <ref
* ''Trigo que lle a palla doura, logo estará pró fouciño'' <ref
* ''Trigo que non has de colleitar, deixa de o visitar''.
* ''Un gran non fai graneiro, pero axuda ó compañeiro''.
Liña 472:
* ''Vale máis gran de sobra na moega que muíño de espera''.
* ''Vale máis pan duro que consello de burro'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''Viño acedo, touciño vello e pan centeo, sosteñen a casa en peso'' <ref
* ''Viño de ricos e pan de pobres'' <ref>Porque a viña e o viño piden moitos coidados, que non os pode da-lo pobre por falta de medios. O pan, pola contra, non necesita de tanta atención.</ref>.
* ''Viño, que salte; queixo, que chore; pan, que cante'' <ref
* ''Viva Dios e coza o forno'' <ref>Elixio Rivas Quintas 2001, s. v. ''forno''.</ref>.
* ''Xa que o trigo non é meu, que o acañe quen o colleu'' <ref>''Acañar'' é varrer os ''caños'' e a moíña que queda mesturado co gran na era despois da malla. Eladio Rodríguez González, s. v. ''trigo''.</ref>.
| |||