Illa Antiga: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
engado control de autoridades
Fendetestas (conversa | contribucións)
a edición de esta páxina procede da información de enːAntigua
Liña 1:
{{Illa
{| class="prettytable float-right" align=right style="width: 300px; font-size: 95%;"
| nome = Antiga
|- style="background-color: #aaa; font-size: 110%;"
| nome_orixinal = ''Waladli'' ou ''Wadadli'', Antigua
! colspan="2" | Antiga
| mapa = [[ficheiro:Caribbean - Antigua.PNG|330px]]
|-
| lenda = Localización da illa
| colspan="2" |
| imaxe = [[ficheiro:Jolly Harbour.jpg|330px]]
|- style="background-color: #eee;"
!| colspan="2"pé_imaxe | = Vista da illa
| país = {{ATG}}
|- style="text-align: center;"
| entidade_territorial =
| colspan="2" | [[Imaxe:Antigua.JPG|330px| ]]
| opc_entidade =
|- style="background-color: #eee;"
| provincia =
! colspan="2" | Datos
| arquipélago = [[Antillas Menores]]
|-
| [[Capital]]mar ||= [[St.Océano John'sAtlántico]]
| coordenadas = {{Coordenadas|17|05|N|61|48|W|display=inline,title}}
|-
| distancia =
| País || [[Antiga e Barbuda]]
| superficie = 281
|-
| longo =
| Localización || [[Océano Atlántico]]
| largo =
|-
| altitude = 402 m. [[Monte Obama]]
| [[Arquipélago]] ||
| perímetro = 87 km
|-
| poboación = 80.161 hab. (2011)
| [[Lingua]]s ||
| densidade = 285´2
|-
| xentilicio =
| [[Poboación]] (2007) || 68.000 hab.
| capital = [[Saint John's]]
|-
| tipo =
| [[Superficie]] || 280 km²
| lingua_propia =
|-
}}
| [[Densidade]] ||
[[Ficheiro:TurnerBeachAntigua.JPG|thumb|right|300px|Praia de Turner en Antigua]]
|-
[[Ficheiro:Antigua.JPG|thumb]]
| Coordenadas || {{Coordenadas|17|05|N|61|48|W|type:isle|display=inline,title}}
|-
| Maior Altura || 402 m. [[Mount Obama]]
|-
| colspan="2" |
|- style="background-color: #eee;"
! colspan="2" | Localización
|- style="text-align: center;"
| colspan="2" | [[Imaxe:Caribbean - Antigua.PNG|330px|Localización da illa]]
|- style="background-color: #eee;"
|}
 
'''Antiga''' tamén coñecida como '''Antigua''' e '''Waladli''' ou '''Wadadli''' pola poboación nativa, é unha [[illa]] das [[Indias Occidentais]] no [[mar Caribe|Caribe]], e a illa principal do país de [[Antiga e Barbuda]]. Antiga e Barbuda convertéronse nun estado independente dentro da [[Commonwealth]] o 1 de novembro de 1981.<ref>http://www.antiguanice.com/v2/client.php?id=769</ref>
'''Antiga''' é unha [[illa]] no [[mar Caribe|Caribe]], forma parte do país [[Antiga e Barbuda]]. Ten unha [[poboación]] de 68.000 habitantes, aproximadamente, dos cales máis de 24.000 viven na capital, [[St. John's]]. A illa ten un perímetro de 54 millas e un área de 280 km². A superficie é maioritariamente plana, e non hai moitas elevacións no terreo como é común noutras illas da zona.
 
''Antiga'' do español "antigua" e chamada así por unha [[icona]] na [[catedral de Sevilla]], [[:es:Virgen de la Antigua#/media/Ficheiro:Chapel of la Virgen Antigua – Cathedral of Seville.JPG|"Santa Maria de la Antigua"]] Santa Maria da Antigua.<ref name="LaAntig">Kessler, Herbert L. & Nirenberg, David. ''[https://books.google.com.hk/books?id=-VIC1TWU5JgC&pg=PA270 Judaism and Christian Art: Aesthetic Anxieties from the Catacombs to Colonialism].'' Accessed 23 de setembro de 2011.</ref> O nome ''Waladli''<!--NOT Wadadli--><ref name="Reg">{{cite web |author=Murphy, Reg |url=http://www.archaeologyantigua.org/index.php/archaeological-background/common-myths |title=Common Myths |work=Archaeology Antigua |accessdate=4 September 2014 |at=Waladli versus Wadadli |deadurl=no<!--present in archive.org--> }}</ref> provén dos habitantes indíxenas e significa aproximadamente "nosa propia".{{Citation needed|date=February 2009}}
As cidades máis importantes son St John's, Falmouth e Parham. St John's, a capital, está situada ao noroeste da illa, cerca do aeroporto e o porto que está preparado para albergar a grandes cruceiros.
 
==Historia==
A economía de Antiga baséase no turismo. Os hoteis están situados na costa e o seu único aeroporto está ao servizo de grandes compañías como [[Virgin Atlantic Airways|Virgin Atlantic]] e [[British Airways]].
[[Ficheiro:Antiguashoreline.jpg|thumb|right|300px|Costa rochosa preto de Saint John's.]]
[[Ficheiro:Dickinson bay beach antigua.jpg|thumb|300px|Praia de Baía Dickenson, Antigua]]
 
=== Os primeiros habitantes de Antiga ===
A moeda nacional é [[dólar do Caribe Oriental]]. A pesar diso, a maioría dos prezos son en [[Dólar estadounidense|dólares estadounidenses]].
Antes do colonialismo europeo, os primeiros habitantes foron os [[Guanaxatabei]]. Co tempo, os [[Aruaques]] emigraron desde o continente, seguido polos [[Caribe (etnia) | Caribes]]. [[Cristovo Colón]] foi o primeiro europeo en visitar Antiga, en 1493.<ref name=WDL1>{{cite web|title=A Plan of the Estate Called Jonas's Situated in the Division of North Sound in the Island of Antigua, the Property of Peter Langford Brooke, Esquire|url=http://www.wdl.org/en/item/647|publisher=[[World Digital Library]]|accessdate=19 de abril de 2013}}</ref>
 
Os Aruaques foron o primeiro grupo ben documentada das poboacións indíxenas asentadas en Antiga. Remaron á illa en canoa (''piragua'') desde a actual Venezuela, empuxados polos Caribes, outro pobo indíxena. Os aruaques introduciron a agricultura en Antiga e Barbuda. Entre outros cultivos, cultivaban a agora notable ananas "negra" de antiga. Tamén cultivaron:
==Historia==
* [[Millo]]
* [[Pataca doce]]
* [[Chile, pemento|Chile]]
* [[Goiaba]]
* Tabaco
* Algodón
 
Algúns dos vexetales mencionados, tales como o millo e as patacas doces, aínda son alimentos básicos da cociña de Antiga. Os colonos leváronos a Europa, e desde alí, estendéronse por todo o mundo. Por exemplo, un prato popular de Antigar, ''dukuna'', é unha bóla de masa doce, cocida ao vapor a base de patacas doces reladas, a fariña e especias. Outro elemento básico, ''fungos'', é unha pasta cocida feita de fariña de millo e auga.
Ao principio foi habitada polos [[Siboney]], xa que os seus asentamentos datan desde o 2.400 A.C..
 
En 1493 [[Cristóbal Colón]] chegou a Antiga, quen a bautizou con ese nome en honra a unha igrexa situada en [[Sevilla]] ([[España]]) chamada ''Santa María a Antiga''. Continuou case deshabitada ata [[1632]], ano en que chegaron os [[Reino Unido|británicos]] á illa. En [[1666]] os [[Francia|franceses]] tomárona, pero ao pouco tempo os ingleses lograron reconquistarla, e logo formalmente por medio do [[Tratado de Breda]]. Permaneceu baixo control británico ata que en [[1981]] Antiga e Barbuda logrou a independencia.
A maioría dos aruaques deixaron Antiga sobre o 110 dC. Os que quedaron foron sometidos polos caribes procedentes de Venezuela. De acordo con ''A Enciclopedia Católica'' {{full citation needed|date=December 2012}}, as armas superiores dos caribes e a súa destreza mariñeira permitiulles derrotar á maioría das nacións aruaques nas Indias Occidentais. Esclavizaron a algúns e canibalizaron a outros.
''A Enciclopedia Católica''{{full citation needed|date=December 2012}} fai notar que os invasores europeos tiveron dificultades para identificar e diferenciar entre os distintos pobos orixinarios que se atopaban. Como resultado, o número e tipo de grupos étnicos/tribais/nacionais do momento eran probablemente máis variados e numerosos que os dous mencionados neste artigo.
 
Os indíxenas das Indias Occidentais fixeron excelentes embarcacións mariñas, que se utilizan para navegar polo Atlántico e o Caribe. Como resultado, os aruaques e caribes poboaron gran parte de América do Sur e as illas do Caribe. Os seus descendentes viven en toda América do Sur, especialmente Brasil, Venezuela e Colombia. As poboacións nativas identificadas nas Indias Occidentais manteñen o orgullo da súa herdanza.
 
=== Europeos ===
 
[[Cristovo Colón]] chamou a illa "Antigua" en 1493 en honor á "Virxe da catedral vella"<ref name="LaAntig" /> ({{lang-es|La Virgen de la Antigua}}) que atópase na [[catedral de Sevilla]] no sur de España. Na súa viaxe de 1493, por un xuramento, nomeou moitas illas con diferentes aspectos de [[Santa María]], incluíndo [[Montserrat]] e [[Guadalupe]].
 
Continuou case deshabitada ata [[1632]], ano en que chegaron un grupo de colonos [[Reino Unido|británicos]] á illa, deixaran [[San Kitts]] a asentáronse en Antiga. Sir Christopher Codrington, un inglés, estableceu o primeiro asentamento europeo permanente. A partir dese momento, a historia Antiga deu un xiro dramático. Codrington guiou o desenvolvemento da illa como unha colonia de azucre rendible. Para unha gran parte da historia Antiga, a illa foi considerada por Gran Bretaña a "entrada ao Caribe". Atópase nas principais rutas de navegación entre as colonias ricas en recursos da rexión. Lord [[Horacio Nelson]], unha figura importante na historia Antiga, chegou a finais do século XVIII para preservar a navegación comercial da illa.
 
En [[1666]] os [[Francia|franceses]] tomárona, pero ao pouco tempo os ingleses lograron reconquistarla, e logo formalmente por medio do [[Tratado de Breda]]. Permaneceu baixo control británico ata que en [[1981]] Antiga e Barbuda logrou a independencia.
 
==Xeografía==
Liña 57 ⟶ 68:
* [[Capital]]: St. John's (24.000hab)
* [[Clima]]: Mariño tropical; Pouca amplitude térmica entre as estacións do ano.
 
A illa é redonda con aproximadamente 87 km de perímetro e unha superficie de 281 km². A súa [[poboación]] era de 80.161 habitantes (no censo do 2011),<ref>CIA, [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ac.html ''The World Factbook'']. Retrieved 2 de febreiro de 2012.</ref> dos cales máis de 32.000 viven na capital, [[Saint John's]]. A superficie é maioritariamente plana, e non hai moitas elevacións no terreo como é común noutras illas da zona. A economía é principalmente dependente do turismo, o sector agrícola serve ao mercado interno. Os hoteis están situados na costa e o seu único aeroporto está ao servizo de grandes compañías como [[Virgin Atlantic Airways|Virgin Atlantic]] e [[British Airways]].
 
A capital está situada no noroeste do país e ten un porto profundo que é capaz de dar cabida a grandes buques de crucero. Outros asentamentos de poboación principais son [[All Saints, Antigua e Barbuda|All Saints]] (3.412) e [[Liberta, Antigua|Liberta]] (2.239), de acordo co censo de 2001.
 
A moeda nacional é [[dólar do Caribe Oriental]]. A pesar diso, a maioría dos prezos son en [[Dólar estadounidense|dólares estadounidenses]].
 
[[Porto Inglés]] na costa sur-oriental é famoso por ser un refuxio protexido durante as violentas tormentas. É o sitio dunha estación colonial naval británica restaurada chamada "astaleiro de Nelson" polo capitán [[Horacio Nelson]]. Hoxe Porto Inglés e veciño da vila de Falmouth son famosos internacionalmente como un destino de [[navegación de recreo ou deportiva]] e vela e un centro de aprovisionamento. Durante [[Antiga Sailing Week]], a finais de abril e principios de maio, a regata anual de clase mundial trae moitos barcos de vela e navegantes á illa para practicar deportes.
 
[[Ficheiro:Antigua and Barbuda-CIA WFB Map.png|330px|Mapa da illa]]
 
{{Control de autoridades}}
 
== Referencias ==
{{Listaref}}
 
==Véxase tamén==
 
* [[Trinidad e Tobago]]
 
=== Ligazóns externas ===
{{Commonscat}}
 
{{ORDENAR:Antiga}}