Salvador, Baía: Diferenzas entre revisións

'''Salvador''' é a capital do estado dade [[Estado da Baía, Brasil|Baía]] e a terceira cidade do [[Brasil]] en tamaño de poboación. Tiña 2.443.107 habitantes segundo o Censocenso Demográficodemográfico [[2000]]. Foi fundada en [[1549]] co nome de ''Cidade de São Salvador da Bahia de Todos os Santos''. Foi a primeira capital do Brasil, de [[1549]] ata o [[1763]].

A historia urbana de Salvador (''São Salvador da Bahia de Todos os Santos'', a primeira vila do Brasil) deu inicio coa chegada de europeos ao territorio dos tupinambás en dita baía. En concreto foi un naufraxio en 1510 o que aportoutrouxo os primeiros colonos ó lugar, sinaladamente o portugués Diogo A. Correia, que os indios chamaron Caramurú e que integrousese integrou entre eles. En 1535 coa súa muller, a india Catarina Paraguaçu convertida ao catolicismo, erixiron a Capela de Nossa Senhora de Graça preto de onde vivían e no ano seguinte arribou o primeiro ''donatario'' pola coroa portuguesa da Capitanía da Bahia, Francisco Pereira quen, coa súa axuda ante os indíxenas, fundou un primeiro asentamento naquel sitio, a '''Vila de Pereira''' <ref>''Mapa da localización da Vila do Pereira (Vila Velha despois de 1549) na Baía de Todo-los Santos'' [http://4.bp.blogspot.com/-FeF144oJvNg/TjKQl9wUvSI/AAAAAAAAFGQ/uZk3OiPt0QA/s1600/OS%2BLIMITES%2B%25C3%2589%2BO%2BRIO%2BDOS%2BSEIXOS.png]</ref> na boca da baía (barrio de Barra, uns dous quilómetros ao sur da fundación posterior), a carón do Alto de San Antonio con porto na pequena enseada costeira, erguendo o chamado Castelo de Pereira. En 1545 os tupinambás arrasaron o poboado.

=== Fundación comacomo capital da colonia ===

Por ese fracaso e catroCatro anos despois, en 1549, chegou Tomé de Sousa comacomo gobernador xeral da colonia do [[Brasil]] co mandadomandato de fundar alí (pola posición central da Capitanía da Bahia) unha vila para sé do goberno. Elixiu a defendible posición dos altos ou cantís (75m75 m <ref>''Recreación fotográfica da xeografía do lugar antes da fundación da vila'' [http://3.bp.blogspot.com/_rZxtUb7v96Y/TTsuAx4GAOI/AAAAAAAACXc/i5LWktbiU7E/s1600/Nova%2BImagem%2B%252819%2529.png]</ref>) sobor da costa máis ao interior da baía. Un recinto triangular reticulado e fortificado de tres portas e baixada ó mar (con peirao no ancoradoiro) que foi nomeada '''São Salvador'''<ref>''Planta de Sao Salvador da Bahia de Todos os Santos no tempo da súa fundación segundo proxecto do mestre de obra Luiz Días en 1549'' [http://1.bp.blogspot.com/_rZxtUb7v96Y/TTss6GsT8TI/AAAAAAAACXE/KOtz6xOe6QY/s1600/Nova%2BImagem%2B%252811%2529.png]</ref><ref>''Idem; "Geografia de Salvador" A.Bittencourt e P.Baqueiro, pdf (1,6Mb) páx. 31'' [https://repositorio.ufba.br/ri/bitstream/ufba/587/3/Geografia%20de%20Salvador%20.pdf]</ref> (pasando a chamarse ''Vila Velha'' o antigo asentamento) contiña unha praza principal coa casa do goberno (hoxe a Praza do Municipio) e outra pequena cunha igrexa parroquial (Ajuda) erixida polos xesuítas. Axiña estes quixeron construíren un colexio e un templo maior (despois a Sé, 1581) e así a cidade ampliouse ó norte da praza principal <ref>''Planta esquemática da primeira ampliación ó norte de Salvador (a futura Praza da Sé aínda baleira)'' [http://4.bp.blogspot.com/_rZxtUb7v96Y/TT9GfxIT0vI/AAAAAAAACcE/xEENSMG32sc/s1600/Nova%2BImagem%2B%252888%2529.png]</ref>, onde gañou un novo centro arredor da Praza da Sé. Ata finais do [[século XVI]] aínda seguiu a súa expansión setentrional, co Terreiro de Xesús entre un novo e maismáis grande colexio xesuíta (1558) e San Francisco <ref>''Planta esquemática da ampliación da retícula fundacional no barrio da Sé e o Terreiro de Xesús'' [http://vitruvius.es/media/images/magazines/grid_9/2ebe_arq093-03-07.jpg]</ref>, cara ó convento do Carmo fora do novo cinto de murallas. Na franxa costeira, servindo ao porto, foi conformándose a ''Cidade Baixa'' a carón da igrexa da Concepción da Praia <ref>''Maqueta da vila do Salvador no século XVII coa Cidade Baixa e Alta ben diferenciadas'' [http://4.bp.blogspot.com/_rZxtUb7v96Y/Ssxg4nZbu8I/AAAAAAAAABA/hZKSkUCyufQ/s1600/C%C3%B3pia+de+Forte+S%C3%A3o+Marcelo+067.jpg]</ref>.

Limitada orograficamente na dirección oeste-leste polos cantís do mar e o barranco do río das Tripas respectivamente, a consolidación urbana era obrigada na dirección norte-sur: ao norte, entre o Terreiro de Xesús e o convento do Carmo configurouse o que deviría en chamarse o Pelourinho (cuxo centro, o Largo do Pelourinho, ocupou a Porta do Carmo demolida en 1780) continuando máis aló ata Santo António além do Carmo; ao sur creceu o barrio de São Bento arredor do mosteiro homónimo e máis aló, na porta homónima (tamén demolida a fins do XVIII) configurouse a Praza da Piedade que abría os futuros desenroloscrecementos burgueses do sur (barrio da Vitória).

O [[século XVIII]] foi o do esplendor tardobarroco da capital do entón virreinato, cando erixíronsese erixiron numerosos templos e residencias pacegas nese estilo. Despois de 1763 a capitalidade colonial mudou para [[Río de Janeiro|Río de Xaneiro]] e trala independencia do Brasil en 1823 a cidade declinou lentamente en beneficio do industrializado sur do país.

=== SéculoSéculos XIX e XX: Decadencia ===

En 1873 foi inaugurado o ''Elevador Lacerda'', importante novidade na difícil comunicación entre as cidades Alta e Baixa e futura icona da vila <ref>''Vista do Elevador Lacerda dende a Cidade Baixa (Igrexa da Concepción da Praia); arriba a Praza do Municipio'' [https://archive.is/20120714143706/cms-oliveira.sites.uol.com.br/barroco7.jpg]</ref>. Precisamente na Cidade Baixa os sucesivos ''aterros''recheos, que comezaran no século XVIII, tiveron o seu pulo máis importante entre 1860 e 1915 gañando superficie para as ampliacións portuarias e unha nova área urbana, ComércioComercio <ref>''Documentación sobor dos aterros do ComércioComercio; as fotos embaixoinferiores son dos desenrolosdesenvolvementos do XIX'' [http://salvadorhistoriacidadebaixa.blogspot.com/2009/12/aterros-do-comercio.html]</ref><ref>''Vista satelital do ComércioComercio nos aterrosrecheos do século XX na Cidade Baixa'' [http://maps.google.com/maps?q=-12.974722,-38.476667&hl=es&ll=-12.970936,-38.51135&spn=0.011145,0.013754&sll=-11.523088,-101.601562&sspn=0.005603,0.010943&vpsrc=6&t=k&z=16]</ref>.

Foi unha época na que, co gallo da modernización, creáronsese crearon novas infraestruturas (Avenida J.J. Seabra, 1912-16, que abría o desenrolocrecemento ao leste no canto do río das Tripas xa soterrado a finais do XIX) pero tamén destruíusese destruíu gran parte do legado da cidade histórica, sinaladamente a Sé (1933), para deixar paso aos tranvías; substituída pola igrexa xesuíta do Terreiro de Xesús comacomo nova Basílica Catedral <ref>''Vista do cantil da vila no final do XIX: ábsida da Sé (fl. vermella, derrubada en 1933); o da igrexa xesuíta, Catedral despois de 1933 (fl. marela); na Cidade Baixa os edificios pombalianos dos primeiros aterros do XIX'' [http://4.bp.blogspot.com/-25tblrfck_4/TfiMPDHJsRI/AAAAAAAAEyI/Ww3dVLUD6tw/s400/duas%2Birgrejas%2Bsinalizadas%2Bcom%2Bresisdencias.jpg]</ref>). As clases acomodadas foron deixando a Cidade Alta cara ó sur (bordebordo litoral) mentres que aquela deteriorábasese deterioraba caendo na marxinación. A península de Itapagipe ao noroeste foi ocupada por unha incipiente industria e clases populares <ref>''Mapa de Salvador no s.XIX: distínguese con claridade a cidade reticulada colonial e os dous conventos que marcan a apertura norte (Carmo) e sur (S. Bento); na Cidade Baixa os primeiros aterrosrcheos permitiran un avance da liña costeira con uncun apertado viariorueiro (estilo pombalino); a península de Itapagipe á esquerda'' [http://1.bp.blogspot.com/_FDJjcxz4zHM/TLnaECn1LyI/AAAAAAAABD0/MGGN3daEfm0/s1600/planta+ssa3.jpg]</ref>.

En 1939, descubriuse [[petróleo]] no norte do termo municipal. Foi o comezo da verdadeira industrialización da vila (1953, asentamento de Petrobras e despois outras industrias do refino) e con ela a chegada de continxentes de inmigración do rural que en poucas décadas fixeron da decadente vila colonial unha pequena metrópole <ref>''Esquema coa evolución no tempo da mancha urbana de Salvador; "Geografia de Salvador" A.Bittencourt e P.Baqueiro, pdf (1,6Mb) páx. 139, 90 e 92'' [https://repositorio.ufba.br/ri/bitstream/ufba/587/3/Geografia%20de%20Salvador%20.pdf]</ref><ref>[https://archive.is/20120718225615/img145.imageshack.us/img145/8569/salvador49au.jpg ''Vista xeral da metrópole bahiana'']</ref>.

Salvador ten numerosas [[praia]]s ao longo da costa atlántica e da Baía de Todos os Santos. As principais praias urbanas son Itapuã, Praia dos Artistas, e Porto da Barra. As praias da cidade atraen tanto aos habitantes locais como a turistas, principalmente debido á agradable temperatura da auga. Algunhas praias contan con restaurantes típicos situados sobre a area onde se preparan [[marisco]]s e diversas bebidas. Ademais, nas praias pódense atopar postos de "bahianas", onde se pode comer o ''acarajé'', comida típica afro-brasileira áa base de [[feixón]] e [[camarón]].