NF-κB: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
m Arranxos varios, replaced: {{listaref|2}} → {{Listaref|30em}} using AWB |
Sen resumo de edición |
||
Liña 2:
[[Ficheiro:NFKB structure schematic.png|450px|miniatura|'''Diagrama esquemático da estrutura da proteína NF-κB'''. Hai dous tipos de estruturas das proteínas NF-κB: clase I (arriba) e clase II (abaixo). Ambas as clases conteñen o dominio ADN unido ao extremo N-terminal (DBD), que tamén serve como unha interface de dimerización doutros [[factor de transcrición|factores de transcrición]] NF-κB e que tamén se une á proteína inhibidora IκBα. O extremo C-terminal das proteínas da clase I contén varias repeticións de [[anquirina]] e ten unha actividade de [[transrepresión]]. Polo contrario, a porción C-terminal das proteínas de clase II ten unha función de [[transactivación]].<ref name="pmid17072321"/><ref name="pmid17303919"/><ref name="pmid17183360"/>]]
O '''NF-κB''' ou factor nuclear potenciador das cadeas lixeiras kappa das células B activadas (κ aquí é a letra grega [[kappa]]) é un [[complexo proteico]] que controla a [[Transcrición (xenética)|transcrición]] do [[ácido desoxirribonucleico|ADN]]. O NF-κB encóntrase na maioría de tipos de células animais e está implicado na resposta celular ante estímulos como o estrés, as [[citocina]]s, [[radiación ultravioleta]], [[LDL]] oxidadas e [[antíxeno]]s bacterianos ou virais.<ref name="pmid17072321">{{Cita publicación periódica | autor = Gilmore TD | título = Introduction to NF-κB: players, pathways, perspectives | revista = Oncogene | volume = 25 | número = 51 | páxinas = 6680–4 | ano = 2006 | pmid = 17072321 | doi = 10.1038/sj.onc.1209954}}</ref><ref name="pmid17303919">{{Cita publicación periódica | autor = Brasier AR | título = The NF-κB regulatory network | revista = Cardiovasc. Toxicol. | volume = 6 | número = 2 | páxinas = 111–30 | ano = 2006 | pmid = 17303919 | doi = 10.1385/CT:6:2:111 | url =}}</ref><ref name="pmid17183360">{{Cita publicación periódica | autor = Perkins ND | título = Integrating cell-signalling pathways with NF-κB and IKK function | revista = Nat. Rev. Mol. Cell Biol. | volume = 8 | número = 1 | páxinas = 49–62 | ano = 2007
== Descubrimento ==
Liña 14:
Os membros da familia do NF-κB comparten estrutura homóloga coa [[oncoproteína]] retroviral v-Rel, o que fai que se clasifiquen como proteínas NF-κB/Rel.<ref name="pmid17072321"/>
En mamíferos existen 5 membros da [[familia de proteínas|familia]] NF-κB:<ref name="pmid8224837">{{Cita publicación periódica | autor = Nabel GJ, Verma IM | título = Proposed NF-κB/IκB family nomenclature | revista = Genes Dev. | volume = 7 | número = 11 | páxinas = 2063 | ano = 1993
{| class="wikitable" border="3" style="text-align:center"
|-
Liña 52:
== Sinalización ==
=== Activación ===
[[Ficheiro:3do7 NFkB relB DNA.png|miniatura|dereita|O NF-κB (verde) heterodimeriza con RelB (cian) para formar un complexo ternario co ADN (laranxa), que promove a transcrición xénica.<ref name="pmid19098713">{{Cita publicación periódica | autor = Fusco AJ, Huang DB, Miller D, Wang VY, Vu D, Ghosh G | título = NF-kappaB p52:RelB heterodimer recognizes two classes of kappaB sites with two distinct modes | revista = EMBO Rep. | volume = 10 | número = 2 | páxinas = 152–9 | ano = 2009
O NF-κB é relevante na regulación da resposta celular, xa que pertence á categoría dos [[factor de transcrición|factores de transcrición]] primarios de “acción rápida”, que son os factores de transcrición que están presentes nas células nun estado de inactivación e que non requiren unha nova síntese de proteínas para seren activados (outros membros desta familia inclúen factores de transcrición como [[c-Jun]], [[STATs]], e receptores nucleares hormonais). Isto permite ao NF-κB ser a primeira resposta a estímulos celulares nocivos. Os indutores da actividade do NF-κB son moi diversos, e poden ser [[especies reactivas do osíxeno]] (ROS), o [[factor de necrose tumoral alfa]] (TNF-α), a interleucina 1-beta ([[IL-1β]]), os [[lipopolisacárido]]s bacterianos (LPS), o [[isoproterenol]], a [[cocaína]] e mesmo radiacións ionizantes.<ref name="inducers">(a) {{Cita publicación periódica | autor = Chandel NS, Trzyna WC, McClintock DS, Schumacker PT | título = Role of oxidants in NF-kappa B activation and TNF-alpha gene transcription induced by hypoxia and endotoxin | revista = J Immunol | volume = 165 | número = 2 | páxinas = 1013–1021 | ano = 2000
O receptor activador do factor nuclear kappa B ([[RANK]]), que é un tipo de [[TNFR]], é un activador central do NF-κB. A [[osteoprotexerina]] (OPG), que é un receptor chamariz homólogo para o [[ligando]] RANK, inhibe RANK uníndose a RANKL, e así, a osteoprotexerina está estreitamente relacionada coa regulación da activación de NF-κB.<ref name="pmid17530461">{{Cita publicación periódica | autor = Baud'huin M, Lamoureux F, Duplomb L, Rédini F, Heymann D | título = RANKL, RANK, osteoprotegerin: key partners of osteoimmunology and vascular diseases | revista = Cell Mol Life Sci | volume = 64 | número = 18 | páxinas = 2334–2350 | ano = 2007
Moitos produtos bacterianos e a estimulación dunha gran variedade de [[receptores]] da superficie celular inducen a activación de NF-κB, e tamén cambios rápidos na expresión xénica.<ref name="pmid17072321"/> A identificación de [[receptor de tipo Toll|receptores de tipo Toll]] (TLRs) como patróns específicos de recoñecemento molecular, e o descubrimento de que a estimulación de TLRs leva á activación do NF-κB, mellorou a comprensión de como os diferentes [[patóxeno]]s poden chegar a activar NF-κB. Por exemplo, diversos estudos identificaron o TLR4 como un receptor para o compoñente LPS das bacterias Gram-negativas.<ref name="pmid16930560">{{Cita publicación periódica | autor = Doyle SL, O'Neill LA | título = Toll-like receptors: from the discovery of NFκB to new insights into transcriptional regulations in innate immunity | revista = Biochem. Pharmacol. | volume = 72 | número = 9 | páxinas = 1102–13 | ano = 2006
A diferenza de RelA, RelB, e c-Rel, as subunidades p50 e p52 do NF-κB non conteñen dominios de transactivación nas súas metades C-terminais. Porén, a p50 e p52 do NF-κB xogan un papel importante modulando a especificidade da función de NF-κB. Aínda que os [[homodímero]]s de p50 e p52 son, en xeral, [[represor]]es da transcrición do sitio κB, ambos os dous (p50 e p52) participan na transactivación de [[xene]]s diana formando [[heterodímero]]s con RelA, RelB, ou c-Rel.<ref name="pmid12360211">{{Cita publicación periódica | autor = Li Q, Verma IM | título = NF-κB regulation in the immune system | revista = Nat. Rev. Immunol. | volume = 2 | número = 10 | páxinas = 725–34 | ano = 2002 | pmid = 12360211 | doi = 10.1038/nri910}}</ref> Ademais, os homodímeros p50 e p52 tamén se unen á proteína nuclear Bcl-3, e ditos complexos poden funcionar como activadores transcripcionais.<ref name="pmid8330739">{{Cita publicación periódica | autor = Fujita T, Nolan GP, Liou HC, Scott ML, Baltimore D | título = The candidate proto-oncogene bcl-3 encodes a transcriptional coactivator that activates through NF-κB p50 homodimers | revista = Genes Dev. | volume = 7 | número = 7B | páxinas = 1354–63 | ano = 1993 | pmid = 8330739 | doi = 10.1101/gad.7.7b.1354}}</ref><ref name="pmid1406939">{{Cita publicación periódica | autor = Franzoso G, Bours V, Park S, Tomita-Yamaguchi M, Kelly K, Siebenlist U | título = The candidate oncoprotein Bcl-3 is an antagonist of p50/NF-κB-mediated inhibition | revista = Nature | volume = 359 | número = 6393 | páxinas = 339–42 | ano = 1992 | pmid = 1406939 | doi = 10.1038/359339a0}}</ref><ref name="pmid8453667">{{Cita publicación periódica | autor = Bours V, Franzoso G, Azarenko V, Park S, Kanno T, Brown K, Siebenlist U | título = The oncoprotein Bcl-3 directly transactivates through κ B motifs via association with DNA-binding p50B homodimers | revista = Cell | volume = 72 | número = 5 | páxinas = 729–39 | ano = 1993 | pmid = 8453667 | doi = 10.1016/0092-8674(93)90401-B}}</ref>
Liña 69:
A activación do NF-κB comeza pola degradación inducida por sinal de proteínas IκB. Isto ocorre principalmente mediante a activación dunha [[quinase]] chamada [[IκB quinase]] (IKK). A IKK está formada por un heterodímero das subunidades catalíticas de IKK alfa e IKK beta e por unha proteína reguladora “mestra” chamada [[NEMO]] (modulador esencial do NF-κB) ou IKK gamma. Cando se activa por sinais, normalmente procedentes de fóra da célula, a IκB quinase [[fosforilación|fosforila]] dous residuos de [[serina]] localizados nun dominio IκB regulador. Unha vez fosforiladas estas serinas (por exemplo, as serinas 32 e 36 na IκBα humana), as moléculas do inhibidor IκB son modificadas por un proceso chamado [[ubiquitina]]ción, que despois as leva a ser degradadas por unha estrutura celular chamada [[proteasoma]].
Coa degradación de IκB, o complexo NF-κB é libre para entrar no núcleo onde pode activar a expresión dos xenes específicos que teñen preto sitios de unión ao ADN para NFκB. A activación destes xenes por NF-κB entón induce unha resposta fisiolóxica, como por exemplo, unha resposta inflamatoria ou inmune, unha resposta de supervivencia celular, ou unha proliferación celular. NFκB activa a expresión do seu propio represor, IκBα, e este represor IκBα novamente sintetizado reinhibe NFκB e, por tanto, forma un bucle de autorretroalimentación, que provoca niveis oscilatorios de actividade do NFκB.<ref name="pmid15499023">{{Cita publicación periódica | autor = Nelson DE, Ihekwaba AE, Elliott M, Johnson JR, Gibney CA, Foreman BE, Nelson G, See V, Horton CA, Spiller DG, Edwards SW, McDowell HP, Unitt JF, Sullivan E, Grimley R, Benson N, Broomhead D, Kell DB, White MR | título = Oscillations in NF-κB signaling control the dynamics of gene expression | revista = Science | volume = 306 | número = 5696 | páxinas = 704–8 | ano = 2004 | pmid = 15499023 | doi = 10.1126/science.1099962}}</ref> Ademais, varios [[virus]], como o [[VIH]] causante da [[SIDA]], posúen sitios de unión para NFκB que controlan a expresión de xenes virais, que á súa vez contribúen á replicación viral ou á patoxenicidade viral. No caso do [[VIH-1]], a activación do NFκB pode verse implicada, polo menos en parte, na activación do virus desde un estado latente e inactivo.<ref name="pmid11160127">{{Cita publicación periódica | autor = Hiscott J, Kwon H, Génin P | título = Hostile takeovers: viral appropriation of the NF-κB pathway | revista = J. Clin. Invest. | volume = 107 | número = 2 | páxinas = 143–51 | ano = 2001
=== Inhibidores da actividade NF-κB ===
En canto ás proteínas inhibidoras da actividade NF-κB, unha delas, [[IFRD1]], reprime a actividade da p65 de NF-κB por medio da potenciación da [[desacetilación]] mediada por [[HDAC]] da subunidade p65 na [[lisina]] 310, favorecendo o secuestro da HDAC3 en p65. De feito, IFRD1 forma complexos trimoleculares con p65 e HDAC3.<ref name="pmid15743821">{{Cita publicación periódica | autor = Micheli L, Leonardi L, Conti F, Buanne P, Canu N, Caruso M, Tirone F | título = PC4 coactivates MyoD by relieving the histone deacetylase 4-mediated inhibition of myocyte enhancer factor 2C | revista = [[Molecular and Cellular Biology (journal)|Mol. Cell. Biol.]] | volume = 25 | número = 6 | páxinas = 2242–59 | ano = 2005
=== Vía non canónica ===
Liña 78:
=== Inmunidade ===
O NF-κB é un factor de transcrición principal na [[inmunidade (medicina)|inmunidade]], xa que que regula xenes responsables tanto da [[inmunidade innata|resposta innata]] coma da [[inmunidade adaptativa|resposta adaptativa]]. Por medio da activación dos receptores dos [[linfocito T|linfocitos T]] ou [[linfocito B|B]], o factor NF-κB actívase a través de distintos compoñentes de sinalización. Por ligación ao receptor da célula T, a proteína quinase Lck, é recrutada e fosforila os motivos [[ITAM]] da cola citoplásmica de [[CD3]]. A continuación a molécula [[ZAP]] é recrutada nos ITAM fosforilados, o que axuda a recrutar a [[LAT]] e [[PLC]] gamma, o que causa a activación de [[PKC]]. Por medio dunha cascada de eventos de fosforilación, o complexo quinase actívase e o NF-κB pode entrar no núcleo para estimular a expresión de xenes implicados no desenvolvemento, maduración e proliferación das [[célula T|células T]].<ref name="pmid11231305">{{Cita publicación periódica | autor = Livolsi A, Busuttil V, Imbert V, Abraham RT, Peyron JF | título = Tyrosine phosphorylation-dependent activation of NF-κB. Requirement for p56 LCK and ZAP-70 protein tyrosine kinases | revista = Eur. J. Biochem. | volume = 268 | número = 5 | páxinas = 1508–15 | ano = 2001
=== En neuronas ===
Ademais das funcións na supervivencia celular, o NF-κB ten diversas funcións no [[sistema nervioso]], como a [[plasticidade]], a aprendizaxe e a memoria neuronal. Ademais dos estímulos que activan o NF-κB noutros tecidos, no sistema nervioso o NF-κB pode ser activado por factores de crecemento ([[BDNF]], [[NGF]]) utilizando o [[glutamato]] como [[neurotransmisor]].<ref name="Meffert_2003"/> Estes activadores de NF-κB no sistema nervioso converxen no complexo de IKK e na vía canónica.
Recentemente, estase prestando moito interese á función exercida polo NF-κB no sistema nervioso. Os estudos actuais suxiren que o NF-κB é importante para a aprendizaxe e a memoria en múltiples organismos como [[cangrexo]]s,<ref name="Freudenthal_1998"/><ref name="Merlo_2002"/> moscas da froita,<ref name="Heckscher_2007">{{Cita publicación periódica | autor = Heckscher ES, Fetter RD, Marek KW, Albin SD, Davis GW | título = NF-kappaB, IkappaB, and IRAK control glutamate receptor density at the Drosophila NMJ | revista = Neuron | volume = 55 | número = 6 | páxinas = 859–73 | ano = 2007
Demostrouse que os xenes que dispoñen de sitios de unión para o NF-κB incrementan a súa expresión despois da aprendizaxe, o que suxire que as dianas transcricionais do NF-κB no sistema nervioso son importantes para a plasticidade. Moitos destes xenes diana de NF-κB importantes para a plasticidade e aprendizaxe son os receptores de glutamato ([[AMPA]] e [[NMDA-R-R]]),<ref name="pmid11340067">{{Cita publicación periódica | autor = Borges K, Dingledine R | título = Functional organization of the GluR1 glutamate receptor promoter | revista = J. Biol. Chem. | volume = 276 | número = 28 | páxinas = 25929–38 | ano = 2001
== Importancia clínica ==
Liña 95:
Nas células tumorais o NF-κB actívase debido a mutacións en xenes que codifican os factores de transcrición de NF-κB ou nos xenes que controlan a actividade de NF-κB (por exemplo, xenes IkB) e, ademais, algunhas células tumorais segregan factores que son activadores do NF-κB. O bloqueo do NF-κB pode causar que as células tumorais deixen de proliferar, morran, ou sexan máis sensibles á acción dos axentes anti-tumorais. Polo tanto, o NF-κB está sendo moi investigado polas empresas farmacéuticas para buscar unha terapia contra o [[cancro]].<ref name="pmid17355113">{{Cita publicación periódica | autor = Escárcega RO, Fuentes-Alexandro S, García-Carrasco M, Gatica A, Zamora A | título = The transcription factor nuclear factor-κB and cancer | revista = Clinical Oncology (Royal College of Radiologists (Great Britain)) | volume = 19 | número = 2 | páxinas = 154–61 | ano = 2007 | pmid = 17355113 | doi = 10.1016/j.clon.2006.11.013}}</ref>
Debido a que o NF-κB controla varios xenes implicados na [[inflamación]], non é de estrañar que o NF-κB estea activado cronicamente en enfermidades inflamatorias, como a [[enfermidade inflamatoria intestinal]], a [[artrite]], [[sepse]], [[gastrite]], [[asma (doenza)|asma]] e [[arteriosclerose]] entre outras.<ref>Monaco C, Andreakos E, Kiriakidis S, Mauri C, Bicknell C, Foxwell B, Cheshire N, Paleolog E, Feldmann M. Canonical pathway of nuclear factor kappa B activation selectively regulates proinflammatory and prothrombotic responses in human atherosclerosis. Proc Natl Acad Sci U S A. 2004 Apr 13;101(15):5634-9. Epub 2004 Apr 2. PubMed PMID 15064395 [http://www.pnas.org/content/101/15/5634.long Link to paper;]; PubMed Central PMCID: PMC397455.</ref> É importante sinalar que os reguladores chave do NF-κB asócianse cunha elevada mortalidade, especialmente en [[enfermidade cardiovascular|enfermidades cardiovasculares]],<ref name="pmid20447527">{{Cita publicación periódica | autor = Venuraju SM, Yerramasu A, Corder R, Lahiri A | título = Osteoprotegerin as a predictor of coronary artery disease and cardiovascular mortality and morbidity | revista = J. Am. Coll. Cardiol. | volume = 55 | número = 19 | páxinas = 2049–61 | ano = 2010
Demostrouse que moitos produtos naturais, incluídos os [[antioxidante]]s que teñen actividade anticanceríxena e antiinflamatoria, tamén poden inhibir NF-κB. Hai unha polémica patente no EEUU <ref name="US6410516">US patent 6410516, Baltimore D; Sen R; Sharp PA; Singh H; Staudt L; Lebowitz JH; Baldwin Jr AS; Clerc RG; Corcoran LM; Baeuerle PA; Lenardo MJ; Fan C-M; Maniatis TPD, "Nuclear factors associated with transcriptional regulation", issued 2002-06-25. US patent reference | number = 6410516 | y = 2002 | m = 06 | d = 25 [http://worldwide.espacenet.com/publicationDetails/biblio?CC=US&NR=6410516&KC=&FT=E&locale=en_EP]</ref> aplicada ao descubrimento de axentes que poden bloquear o NF-κB con fins terapéuticas. Esta patente está implicada en varios xuízos. Un traballo recente de Karin,<ref name="pmid18301380">{{Cita publicación periódica | autor = Karin M | título = The IκB kinase - a bridge between inflammation and cancer | revista = Cell Res. | volume = 18 | número = 3 | páxinas = 334–42 | ano = 2008
Extractos procedentes dun gran número de plantas tamén son inhibidores da activación do NF-κB in vitro.<ref name="pmid20424131">{{Cita publicación periódica | autor = Paur I, Balstad TR, Kolberg M, Pedersen MK, Austenaa LM, Jacobs DR, Blomhoff R | título = Extract of oregano, coffee, thyme, clove, and walnuts inhibits NF-kappaB in monocytes and in transgenic reporter mice | revista = Cancer Prev Res (Phila) | volume = 3 | número = 5 | páxinas = 653–63 | ano = 2010
== Terapéutica ==
Observouse que en moitos cánceres hai unha sobreactivación do factor NF-κB. Por outra parte, a supresión do NF-κB limita a proliferación de células cancerosas. Ademais, NF-κB xoga un papel chave na resposta inflamatoria. Polo tanto, os métodos de inhibición de sinalización de NF-κB teñen grande interese terapéutico en cánceres e enfermidades inflamatorias.<ref name="pmid12040437">{{Cita publicación periódica | autor = Garg A, Aggarwal BB | título = Nuclear transcription factor-kappaB as a target for cancer drug development | revista = Leukemia | volume = 16 | número = 6 | páxinas = 1053–68 | ano = 2002
A activación da translocación nuclear de NF-κB é independente do aumento de [[estrés oxidativo]],<ref name="pmid10477716">{{Cita publicación periódica | autor = Vlahopoulos S, Boldogh I, Casola A, Brasier AR | título = Nuclear factor-κB-dependent induction of interleukin-8 gene expression by tumor necrosis factor alpha: evidence for an antioxidant sensitive activating pathway distinct from nuclear translocation | revista = Blood | volume = 94 | número = 6 | páxinas = 1878–89 | ano = 1999
Un novo medicamento chamado [[denosumab]] actúa aumentando a densidade mineral ósea e, por tanto, reducindo as fracturas óseas en moitos pacientes. Inhibe a [[RANKL]], que actúa a través do seu receptor [[RANK]], que á súa vez promove o NF-κB ;<ref name="pmid18301800">{{Cita publicación periódica |autor = Hamdy NA |ano= 2008 | título = Denosumab: RANKL inhibition in the management of bone loss |trans_title= |revista = Drugs Today (Barc).| volume = 44 | número = 1 | páxinas = 7–21 | pmid = 18301800 |doi = 10.1358/dot.2008.44.1.1178467}}</ref>
|