Sedán: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m →‎Ligazóns externas: {{Control de autoridades}}
m Arranxos varios
Liña 1:
[[Ficheiro:Three body styles with pillars and boxes.png|thumb| Nomenclatura dos piares no automóbil, útil á hora de seguir as explicacións. un sedán (tres corpos), [[rancheira]] (dous corpos) e [[hatchback]] (dous corpos) da mesma gama de modelos.]]
[[Ficheiro:Wagon and sedan.jpg|thumb| Esquema dun sedán tricorpo sobre unha camioneta bicorpo da mesma gama de modelos.]]
 
Un '''sedán''' ou '''berlina''', cando se trata dun sedán de gran tamaño, ou coche '''saloon''' en [[Gran Bretaña]] e [[Irlanda]], é un vehículo de pasaxeiros cunha configuración de tres corpos con piares A, B e C no que os volumes principais articulanse en compartimentos separados para o motor, os pasaxeiros e a carga.<ref name="cdn">{{cite web| title = Car Design Glossary - Part 2: One-Box (Monospace or Monovolume)| publisher = [[Car Design News]]| quote = The principal volumes of the traditional sedan can be split into separate compartments or boxes: the hood/bonnet is the first box; the passenger compartment the second, and the trunk/boot the third - i.e. it's a 'three-box' car.| url = http://www.cardesignnews.com/site/home/new_cars/display/store4/item131867/}}</ref> O habitáculo conta con dúas filas de asentos e un espazo adecuado para os pasaxeiros adultos no compartimiento traseiro. O compartimiento de carga está polo xeral na parte traseira, coa excepción dalgúns modelos de [[motor traseiro]], como o [[Renault Dauphine]], [[Tatra T613]], [[Volkswagen Tipo 3]] e [[Chevrolet Corvair]]. É unha das [[carrozaría]]s de coche máis comúns.
 
== Tipos de sedáns ==
 
Existen varias versións da carrozaría, sempre con dúas ou catro portas e as variantes [[fastback]] de ambos.
 
Un sedán ten asentos para catro ou máis persoas, ten un teito fixo que ocupa toda a altura ata a luneta traseira. A estrutura da cuberta ten un piar B fixo. O máis comúns son os catro portas, os modelos de dúas portas son raros, pero hainos (sobre todo historicamente).
 
Os sedáns de catro portas poden ter dúas ou tres xanelas laterais: unha en cada porta (as xanelas de ventilación non se contan), e unha terceira posible, integrada no piar "C".
 
=== Sedáns Notchback ===
[[Ficheiro:Chevrolet Impala in light blue.jpg | thumb | 1962 Chevrolet Impala, un sedán típico de catro portas]]
Un sedán [[notchback]] é un sedán tricorpo, onde o habitáculo de pasaxeiros está claramente diferenciada do volume do maleteiro do vehículo (cando se ve desde o lado). O teito está nun plano, en xeral paralelo ao chan, a xanela traseira nun ángulo agudo co teito, e a porta do maleteiro tamén está paralela ao chan.
 
=== Sedáns Fastback ===
[[Ficheiro: Magazine41PlymouthBackRight.jpg | thumb | 1941 sedan fastback Plymouth]]
Un sedán [[fastback]] é un sedán '''dous-corpos''', cun formato de carrozaría no que o vidro traseiro está case horizontal e paralelo á cola, formando un plano continuo. Xa que a silueta dun fastback carece de crebes na parte posterior, adoita ter un coeficiente aerodinámico menor que un tricorpo similar.
 
Historicamente, este formato está xeralmente asociado a unha carrozaría [[cupé]]. Tanto é así que os cupés que non teñen un formato fastback chámanse ás veces "sedán de dúas portas" en lugar de cupé. Con todo, os automóbiles con outras carrozarías poden ter trazos de fastback. Por exemplo, varios modelos de [[Citroën]] con carrozaría [[sedán]] das décadas de 1970 e 1980 tiñan a porta do maleteiro case tan inclinada como o vidro ([[Citroën DS]]).
 
Algúns dos primeiros automóbiles con carrozaría [[hatchback]] tiñan o vidro traseiro case tan inclinado como un fastback. Este formato popularizouse en Europa, en particular nos modelos do [[segmento D]], e evolucionou ao agregarse un pequeno chanzo ao final do vidro. Este formato coñécese hoxe como [[liftback]].
 
Ao longo da década de 2000, o vidro traseiro dos automóbiles con carrozaría [[sedán]] volveuse cada vez menos vertical. Ao suavizarse a quebra co teito e a porta do maleteiro, a silueta vaise asemellando á dun fastback. O exemplo máis radical disto é o [[Mercedes-Benz Clase CLS]], un sedán de catro portas con silueta fastback que foi publicitado como "cupé de catro portas".
 
=== Sedáns Hardtop ===
{{Artigo principal|Hardtop}}
[[Ficheiro: 1958 Ambassador 4-d hardtop.jpg | thumb | 1958 [[AMC Ambassador]] sedán hardtop]]
Os '''Hardtop''' ("teito ríxido") eran orixinalmente un tipo de [[carrozaría]] de [[automóbil]] na que podíase sacar o teito. A diferenza doutros [[descapotable]]s, estes modelos teñen un teito completamente ríxido, que non se pode gardar no maleteiro.
 
Destes Hardtop descapotables hai dúas variedades: os '''Detachable Hardtop''' (descapotables), e os '''Retractable Hardtop Roofs''' (retráctís).
 
Na terminoloxía histórica, un sedán ten un marco ao redor das xanelas das portas, mentres que un hardtop ten o vidro da porta sen marco. Un verdadeiro deseño dun sedán hardtop tampouco conta con ningún piar "B" central para soportar o teito detrás das portas dianteiras.<ref>{{Cita libro|title=Collision repair and refinishing: a foundation course for technicians |first=Alfred |last=Thomas |first2=Michael |last2=Jund |page=164 |publisher=Cengage Learning |year=2009 |isbn=978-1-4018-8994-4 |url=http://books.google.com/books?id=Hj4w-gPIT_kC&pg=PA164&dq=Hardtop+automobile+style |accessdate=28 February 2013}}</ref> Este estilo da carrozaría sen piares ofrece unha maior visibilidade.<ref>{{Cita publicación periódica|url= http://books.google.com/books?id=uOEDAAAAMBAJ&pg=PA116&dq=%22Hardtop+sedan%22+style |title=Rambler has everything new - even a hardtop wagon |journal=Popular Mechanics |year=1956 |pages=116–117 |volume=105 |issue=1 |accessdate=28 February 2013}}</ref> Pero, requíre un reforzo adicional debaixo da carrocería para lograr unha maior rixidez estructural. O deseño ríxido pode considerarse por separado é dicir, un vehículo pode ser chamado simplemente un hardtop de catro portas, ou pode ser chamado un sedán hardtop. Durante os anos 1960 e 1970, os sedáns hardtop eran vendidos como ''sedáns deportivos'' por varios fabricantes americanos e estaban entre os estilos de carrozaría máis vendidos. Durante a década de 1980, os fabricantes de automóbiles nos EE.UU. centraronse na eliminación de peso e o aumento da forza, e os seus novos sedáns de catro portas con piares B foron chamados ''pillared hardtops'' ou ''pillared sedans''. O termo ''sedán deportivo'' usouse desde entón para outros usos. En Xapón, o deseño de teito duro utilízouse para varios tipos de sedán de luxo durante a década de 1990.
 
=== Sedáns Hatchback ===
[[Ficheiro:2004-2005 Chevrolet Malibu MAXX LS.jpg | thumb | [[Chevy Malibu]] Maxx sedán hatchback]]
Os sedáns [[Hatchback]] (Liftback) adoitan ter o perfil dos [[fastback]], pero en lugar dunha porta no maleteiro, toda a parte posterior do vehículo elévase (cunha comporta levadiza ou porton). Un vehículo de catro portas para pasaxeiros e portón na parte traseira pode ser chamado hatchback de catro portas, sedán catro portas hatchback, ou sedán cinco portas. Un exemplo son os [[Chevrolet Malibu Maxx]] e o [[Audi A5|Audi A5 Sportback]]. Tamén pode haber sedáns de dúas portas hatchback (sedán tres portas), pola mesma explicación técnica dos sedáns de dúas portas. Exemplos deste deseño son o [[Volkswagen Golf]] e o [[Chevrolet Chevette]].
 
=== Limusinas (automóbiles con chofer) ===
{{Artigo principal|Limusina}}
[[Ficheiro:Luxury Car 2.jpg| thumb | A [[Lincoln Town Car]] utilízase a miúdo como coche con chofer]]
En sentido estrito un sedán [[limusina]] ten un compartimento separado para o condutor e un compartimento para os pasaxeiros, é suficientemente longa para conter polo menos dous cómodos asentos, orientados cara a adiante. Os vehículos utilizados adoitan ser [[Lincoln Town Car]], [[Cadillac]], [[Mercedes-Benz|Mercedes]] ou [[Rolls-Royce Motor Cars|Rolls-Royce]] e [[Maybach]] para os máis ricos. Limusina e un termo para referirse a un sedán grande, especialmente si é para prestar un servizo. As limusinas con chofer son utilizadas principalmente por particulares para as vodas, as empresas para as reunións de negocios, así como en aeroportos e transporte de turistas. Os [[Chofer|chofereschofer]]es son condutores profesionais, polo xeral con experiencia na [[industria do transporte]] ou na [[industria turística]]. Estes automóbiles con chofer son de propiedade particular, servizos de aluger ou corporacións. As grandes corporacións e os gobernos adoitan proporcionar os sedáns de luxo ós altos executivos, así como invitados VIP. Algunhas limusinas, como o Lincoln Town Car, poden ser estiradas e son capaces de albergar ata vinte persoas.
 
== Terminoloxía ==
[[Ficheiro: Sedan-chair.jpg | thumb | Cadeira Sedan transportado por dúas persoas]]
 
=== Orixe ===
{{Artigo principal|Liteira (vehículo)}}
A palabra ''sedán'' ven posiblemente dun dialecto [[Lingua italiana|italiano]] do sur, deriva de ''sedia'' "cadeira" (o primeiro sedán dicíase que fora introducido desde [[Nápoles]]). Pero os navegantes e colonizadores españois e portugueses atoparon [[Liteira (vehículo)|liteiras]] de varios tipos de [[India]], [[Xapón]], [[México]] e [[Perú]]. Foron importadas a [[España]] no século XVI. Pronto a moda estendeuse a [[Francia]] e [[Inglaterra]]. Todos os nomes derivan da raíz "sed-" do [[Latín]] "sella", o nome tradicional dunha cadeira.<ref>T. Atkinson Jenkins. "Origin of the Word Sedan", Hispanic Review, Vol. 1, No. 3 (Jul., 1933), pp. 240-242.</ref>.
 
O primeiro automóbil en utilizar esta configuración realizouse en 1899 o [[Renault Voiturette|Renault Voiturette Tipo B]]. O primeiro coche pechado para polo menos 4 persoas, que utilizou a palabra ''sedán'' foi o sedán Speedwell de 1911, que foi fabricado pola Speedwell Motor Co en Dayton, Ohio.<ref>[[Georgano, G.N.]] (1985). Cars: Early and Vintage, 1886-1930. London: Grange-Universal. page 87</ref> Ata ese momento os automóbiles completamente pechado eran chamados salóns ou limusinas, como o Rational 4 portas limousina de 1905<ref>[[Georgano, G.N.]]: The Complete Encyclopedia of Motorcars: 1885 to the Present, 2. Ausgabe, E. P. Dutton, New York (1973), page 573, ISBN 0-525-08351-0</ref> ou o Renault 4 portas limusina de 1907<ref>Georgano, G. N.: The Complete Encyclopedia of Motorcars: 1885 to the Present, 2. Ausgabe, E. P. Dutton, New York (1973), page 578, ISBN 0-525-08351-0</ref> ou o Stella 2 portas saloon de 1910.<ref>[[Georgano, G.N.]]: The Complete Encyclopedia of Motorcars: 1885 to the Present, 2. Ausgabe, E. P. Dutton, New York (1973), page 649, ISBN 0-525-08351-0</ref> As palabras saloon ou limusina non significan exclusivamente un coche totalmente pechado.<ref>There are many photos of half open limousines and saloons in the book "The Complete Encyclopedia of Motorcars: 1885 to the Present" by [[Georgano, G.N.]].</ref> Os chamados sedáns son case sempre totalmente pechados. O termo "sedán descapotable" foi utilizado na década de 1930 para describir un coche cunha capota de lona plegable e fiestras enrollables, moi parecido a un cupé descapotable.
 
A procedencia da cidade de [[Sedan, Ardennes]] en Francia, onde se di que se produciron ou utilizaron en primeiro lugar, carece de evidencia histórica, de acordo con [[Dicionario Inglés de Oxford]].
 
=== Terminoloxía internacional ===
Liña 69:
=== Ligazóns externas ===
{{Control de autoridades}}
 
[[Categoría:Automóbiles]]