Mandarín: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Breogan2008 (conversa | contribucións)
Sen resumo de edición
Sen resumo de edición
Liña 5:
| outrosnomes = 北方話 en escrita chinesa tradicional
| corfamilia = Sino-tibetana
| estados = [[República Popular deda China]], [[Taiwán]] (Formosa), [[Singapur]]
| rexión = Leste de [[Asia]]
| falantes = 885 millóns
Liña 12:
| fam1 = [[Linguas sino-tibetanas|Sino-tibetana]]
| fam2 = [[Linguas chinesas]]
| oficial = o [[mandarín estándar]] (普通话/pǔtōnghuà) é oficial enna [[República Popular deda China]], [[Taiwán]] (Formosa), [[Singapur]]
| regulador = ''sen regulación oficial''
| iso1 = zh
Liña 22:
}}
{{Contén texto chinés}}
O '''mandarín''' (北方話<ref name="chines_tradicional">Escrita chinesa tradicional</ref>, 北方话<ref name="chines_simplificado">Escrita chinesa simplificada</ref>, běifāng huà <ref name="pinyin">Transcrición pinyin</ref>, "fala do norte") como termo xeral refírese ao conxunto de dialectos chineses mutuamente intelixíbeis que se fala no norte, centro e suroeste deda [[República Popular deda China|China continental]].
 
Non hai que confundilo coa outra acepción de mandarín, non obxecto deste artigo, a do [[mandarín estándar]] ou padrón ({{TriplaChinés|普通話|普通话|pǔtōnghuà}}, "lingua común", tamén chamada {{TriplaChinés|漢語|汉语|hànyǔ}}, "lingua dos Hàn" <ref>Os Hàn é a [[etnia]] maioritaria enna [[China]]</ref>, o cal se refire á lingua oficial da [[República Popular de China]] desde [[1956]], a lingua oficial de [[Taiwán]](Formosa), e unha das catro linguas oficiais de [[Singapur]].
 
O mandarín escríbese por medio de [[sinograma]]s, que son susceptíbeis de ser [[Transcrición|transcritos]] en caracteres románicos, na actualidade o máis frecuentemente en [[pinyin]] (como na maioría dos artigos da [[Wikipedia]]), mais tamén en [[bopomofo]].
Liña 30:
O mandarín (a miúdo chamado simplemente ''[[lingua chinesa|chinés]]'') é a lingua máis falada do mundo (debido á elevada poboación da China). Porén, aínda cando hoxe é ensinado a todos os chineses, os máis vellos non falan todos o mandarín senón outras [[linguas chinesas]], como o [[lingua cantonesa|cantonés]], ou distintas como o [[lingua tibetana|tibetano]] ou o [[lingua mongol|mongol]]. O mandarín, que os dirixentes [[comunismo|comunistas]] designaron como a [[lingua vehicular]] da súa nación enteira (de aí o termo ''pǔtōnghuà'', «lingua común»), era primitivamente o idioma das comunidades chinesas do norte do país. Mesmo posuíndo unha antiga historia literaria, o mandarín non deriva da [[chinés clásico|lingua clásica]] literaria e artificial (文言 ''wényán''), abandonada en [[1919]], logo de ter sido utilizada como lingua escrita oficial e literariamente durante máis de dous mil anos; por contra, foi dunha [[lingua vernácula]] falada ([[chinés falado|白話 ''báihuà'']], «lingua simple») da que procede o mandarín. En [[1956]], foi a variante de [[Pequín]] a promovida ao rango de lingua oficial, sendo considerada a miúdo como a variante patrón deste idioma. O mandarín de Pequín posúe, porén, peculiaridades (como a utilización frecuente da [[retroflexión]] vocálica marcada por medio do [[sufixo -er]]) e dise tamén que os pequineses teñen un «acento». O mandarín dun taiwanés será, porén, moi pouco diferente do dun pequinés.
 
Fóra da [[República popularPopular deda China|China]], hai importantes comunidades chinesas que comparten esta lingua, a cal é ensinada en numerosos colexios e universidades do mundo.
 
Como as outras linguas chinesas, é unha [[lingua de tons]]. Emprega catro [[tonemas]], que cambian o sentido ou significado da palabra, alto e chan, ascendente, lixeiramente descendente logo ascendente (modulado) e descendente.
 
Os tons son representados enna [[República popularPopular deda China|China]] por tiles sobre das vogais das sílabas da escrita [[Romanización (lingüística)|romanizada]] dita [[pinyin]] e, en [[Taiwan]], polas mesmas tiles sobre dos [[grafema]]s do [[bopomofo]]. Tamén se utiliza o número do ton no final da [[sílaba]] cando as dificultades técnicas ([[Teclado de ordenador|teclado]] etc) impiden colocar ou ler os tiles.
 
== Denominacións ==