Monotremos: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Xoio (conversa | contribucións)
arranxiño
Xoio (conversa | contribucións)
ampliación
Liña 1:
{{en uso}}
{{Taxobox
| name = Monotremos ou monotremados<br>''Monotremata''
Liña 16 ⟶ 17:
| subclassis = ''[[Prototheria]]''
| ordo = '''''Monotremata'''''
| genus_authorityordo_authority = [[Charles Lucien Bonaparte|Bonaparte]], 1837
| subdivision_ranks = [[Suborde]]s, [[Familia (bioloxía)|Familias]] e [[Xénero (bioloxía)|Xéneros]] actuais
| subdivision_ranks = Subgrupos
| subdivision =
* Suborde ''[[KryoryctesPlatypoda]]''?
** Familia ''[[PlatypodaOrnithorhynchidae]]''
*** Xénero ''[[KollikodontidaeOrnithorhynchus]]''
** Subrde ''[[SteropodontidaeTachyglossa]]''
** Familia ''[[OrnithorhynchidaeTachyglossidae]]''
*** Xénero ''[[TachyglossaTachyglossus]]''
*** Xénero ''[[Equidna|TachyglossidaeZaglossus]]''
}}
Os '''monotremos''',<ref>[http://academia.gal/dicionario#loadNoun.do?current_page=1&id=1893499 '''monotremos'''] no dicionario da [[RAG]].</ref> ou '''monotremados''',<ref>Adaptación no nome científico.</ref> soné unna [[mamíferoorde (bioloxía)|orde)]]s de [[mamíferos]], a única da [[clase (bioloxía)|subclase]] dos [[prototerios]].<ref name=M>[http://www.departments.bucknell.edu/biology/resources/msw3/browse.asp?id=10300001 Monotremata] en ''[[MSW]]''.</ref>os únicos con reprodución [[ovíparo|ovípara]]. Están moi pouco estendidos, tan só en algunhas zonas do continente de [[Oceanía]], en [[Australia]], [[Papúa-Nova Guinea]] e [[Tasmania]].
 
A orde inclúe as [[especie (bioloxía)|especies]] actuais de mamíferos máis primitivas, que teñen diversas características [[réptil|reptilianas]], como a [[reprodución]] [[ovíparo|ovípara]] (son os únicos mamíferos que poñen ovos), e a presenza de [[cloaca]], orificio onde conflúen os tractos [[dixestión|dixestivo]], [[aparato urinario|urinario]] e [[aparato reprodutor|reprodutor]]; o seu nome fai referencia a esta característica e significa "un só orificio". Existen poucas especies de monotremos; entre elas, son ben coñecidos o [[ornitorrinco]] e os [[equidna]]s.
 
Inclúense nos [[mamífero]]s debido a que as crías son aleitados, por medio dunhas [[glándula mamaria|glándulas mamarias]] parecidas ás [[glándula sudorípara|sudoríparas]], entre outras características propias deste tipo de animais: gran presenza de [[pelo]], [[Homeotermia|sangue quente]] etc.
Durante moito tempo, os monotremos estiveron clasificados como un grupo de [[réptiles]] cubertos de pelo, até que despois de 200 anos identificáronse inequivocamente como mamíferos, pois neles se encontran todas as características que definen a clase:
 
* A súa pel está cuberta de pelo.
* Producen leite para alimentar ás crías acabadas de nacer, aínda que as glándulas mamarias non se dispoñen en [[mama]]s como no resto dos mamíferos, senón que desembocan en dous ''campos mamarios'' situados a ambos os lados do abdome, na base dos pelos.
* Presentan tres ósos no [[oído medio]].
* Posúen [[músculo diafragma|diafragma]].
* O seu corazón está dividido en catro cavidades, aínda que a separación entre a aurícula e o ventrículo dereitos é incompleta.
* Son [[homeotermia|homeotermos]], pero con certas limitaciones, oscilando a súa temperatura entre 28 e 32 gaos Celsius e presentando lixeiras variacións durante o día en función da temperatura ambiental.
 
== Taxonomía ==
=== Descrición ==
O orde foi descrita en [[1837]] polo [[naturalista]] [[Francia|francés]] [[Charles Lucien Bonaparte]].<ref name=M/>
 
=== Etimoloxía ===
monos, alone, trēma, a hole.
O termo científico ''Monotrēmata'' está foremado polos elementos do [[latín|latín científico]] ''mono-'', calco do [[grego antigo]] μονο-, derivado de μόνος ''mónos'', 'único', e ''-trēmat'', derivado do grego antigo τρῆμα -ατος ''trẽma -atos'', 'abertura', 'orificio', coa adición da desinencia ''-a'', indicando plural. Literalmente, 'os que teñen un só orificio'.<ref>[http://www.memidex.com/monotreme ''monotreme''] en Memidex.</ref>
 
=== Clasificación ===
A orde comprende as subordes, familias, xéneros e especies seguintes:
(Só se inclúen os [[taxon]]s actualmente viventes)
 
'''Orde ''Monotremata''''' <small>[[Charles Lucien Bonaparte|Bonaparte]], 1837</small>
* Suborde ''[[Platypoda]]'' [[Theodore Nicholas Gill|Gill]], 1872
** Familia ''[[Ornithorhynchidae]]'' <small>Gray, 1825</small>
*** Xénero ''[[Ornithorhynchus]]'' <small>Blumenbach, 1800</small>
**** ''[[Ornithorhynchus anatinus]]'' <small>(Shaw, 1799)</small> - [[ornitorrinco]]
* Suborde ''[[Tachyglossa]]'' <small>Gill, 1872</small>
** Familia ''[[Tachyglossidae]]'' <small>Gill, 1872</small>
*** Xénero ''[[Tachyglossus]]'' <small>(Shaw, 1792)</small>
**** ''[[Tachyglossus aculeatus]]'' <small>(Shaw, 1792)</small> - [[Equidna de fociño curto]]
*** Xénero ''[[Zaglossus]]'' <small>Gill, 1877</small>
**** ''[[Zaglossus attenboroughi]]'' <small>Flannery & Groves, 1998</small> - [[Equidna de fociño longo de Attenborough]]
**** ''[[Zaglossus bartoni]]'' <small>(Thomas, 1907)</small> - [[Equidna de fociño longo oriental]]
**** ''[[Zaglossus bruijni]]'' <small>(Peters & Doria, 1876)</small> - [[Equidna de fociño longo occidental]]
 
=== Filoxenia ===
Árbore [[filoxenia|filoxenética]] dos monotremas (inclúense os taxons [[extinción|extintos]]):
--o '''''[[Monotremata]]''''' <small>Bonaparte, 1837</small> (~[[Prototheria]] <small>Gill, 1872</small>)
|-o ''[[Kollikodontidae]]'' <small>Flannery, Archer, Rich & Jones, 1995</small> (†)
| `-o ''[[Kollikodon]]'' <small>Flannery, Archer, Rich & Jones, 1995</small> (†)
| `- ''K. ritchiei'' <small>Flannery, Archer, Rich & Jones, 1995</small> (†)
|-o ''[[Platypoda]]'' <small>Gill, 1872</small>
| `-o ''[[Ornithorhynchidae]]'' <small>Gray, 1825</small>
| |-o ''[[Monotrematum]]'' <small>Pascual & al., 1992</small> (†)
| | `- ''M. sudamericanum'' <small>Pascual & al., 1992</small> (†)
| |-o ''[[Obdurodon]]'' <small>Woodburne & Tedford, 1975</small> (†)
| | |- ''O. dicksoni'' <small>Archer, Jenkins, Hand, Murray & Godthelp, 1992</small> (†)
| | `- ''O. insignis'' <small>Woodburne & Tedford, 1975</small> (†)
| |-o ''[[Ornithorhynchus]]'' <small>Blumenbach, 1800</small>
| | |- ''[[Ornithorhynchus anatinus|O. anatinus]]'' <small>(Shaw, 1799)</small>
| | `- ''O. maximus'' - (†)
| |-o ''[[Teinolophos]]'' <small>Rich, Vickers-Rich, Constantine, Flannery, Kool & van Klaveren, 1999</small> (†)
| | `- ''T. trusleri'' <small>Rich, Vickers-Rich, Constantine, Flannery, Kool & van Klaveren, 1999</small> (†)
| `-o ''[[Steropodon]]'' <small>Archer, Flannery, Ritchie & Molnar, 1985</small> (†)
| `- ''S. galmani'' <small>Archer, Flannery, Ritchie & Molnar, 1985</small> (†)
`-o ''[[Tachyglossa]]'' <small>Gill, 1872</small>
|-o ''[[Kryoryctes]]'' <small>Pridmore, Rich, Vickers-Rich & Gambaryan, 2005</small> (†)
| `- ''K. cadburyi'' <small>Pridmore, Rich, Vickers-Rich & Gambaryan, 2005</small> (†)
`-o ''[[Tachyglossidae]]'' <small>Gill, 1872</small>
|-o ''[[Megalibgwilia]]'' <small>Griffiths, Wells y Barrie, 1991</small>
| `- ''M. ramsayi'' <small>(Owen, 1884)</small> (†)
|-o ''[[Tachyglossus]]'' <small>(Shaw, 1792)</small>
| `- ''[[Tachyglossus aculeatus|T. aculeatus]]''
`-o ''[[Zaglossus]]'' <small>Gill, 1877</small>
|- ''Z. attenboroughi'' <small>Flannery & Groves, 1998</small>
|- ''Z. bartoni'' <small>(Thomas, 1907)</small>
|- ''Z. bruijni'' <small>(Peters & Doria, 1876)</small>
|- ''Z. hacketti'' <small>(Glauert, 1914)</small> (†)
|- ''Z. harrisoni'' <small>Scott & Lord, 1922</small> (†)
|- ''Z. owenii'' (†)
`- ''Z. robusta'' <small>Dun, 1895</small> (†)
 
O [[clado]] '''''[[Australosphenida]]''''' foi proposto por Luo ''et al''. (2001)<ref>Zhe-Xi Luo, Richard L. Cifelli & Zofia Kielan-Jaworowska (2001): [http://www.nature.com/nature/journal/v409/n6816/full/409053a0.html "Dual origin of tribosphenic mammals"]. ''Nature'' '''409''': 53-57.</ref> aínda que se deixou sen rango por non gardar a xerarquía de [[Linneo]]. Benton (2005) clasifícao como ''superdivisión'', algúns niveis por debaixo da ''[[clase (bioloxía)|subclase]]''.<ref>Benton, Michael J. (2005): ''Vertebrate Palaeontology'' 3rd ed. Oxford: Blackwell Publishing. ISBN 0-632-05637-1.</ref>
 
[[Malcolm McKenna|McKenna]] e [[Susan K. Bell|Bell]] (1997) dividiron a orde en ''[[Platypoda]]'' e ''[[Tachyglossa]]'', aínda que a data de diverxencia non está concretada.<ref name=NR>[http://www.bucknell.edu/msw3/browse.asp?s=y&id=10300001 Monotremata] en ''Mammals Species of the World'' (Ed. online)]</ref> <ref>McKenna, Malcolm & Bell, Susan K. (1997): ''Classification of Mammals Above the Species Level''. New York: Columbia University Press. ISBN 023111012X.</ref>
Existen poucas especies de monotremos; entre elas, son ben coñecidos o [[ornitorrinco]] e o [[equidna]].
 
== Notas ==
Liña 41 ⟶ 119:
 
=== Bibliografía ===
* Benton, Michael J. (2005): ''Vertebrate Palaeontology'' 3rd ed. Oxford: Blackwell Publishing. ISBN 0-632-05637-1.
* Grzimek, B., Schlager, N. & Olendorf, D. (2003): ''Grzimek's Animal Life Encyclopedia''. Detroit: Thomson Gale.
* [[Malcolm McKenna|McKenna, M. C.]] e [[Susan K. Bell|Bell, S. K.]] (1997): ''Classification of Mammals Above the Species Level''. New York: Columbia University Press. ISBN 0-231-11013-8.
Liña 57 ⟶ 136:
 
{{Control de autoridades}}
{{Monotremas}}
 
[[Categoría:Monotremas]]