Iannis Xenakis: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m Bot: Engado {{Control de autoridades}}
Xoacas (conversa | contribucións)
Sen resumo de edición
Liña 24:
'''Iannis Xenakis''' (''Γιάννης Ξενάκης'', tamén [[Transliteración|transliterado]] en francés como ''Yannis Xénakis'') foi un [[compositor]] e [[arquitecto]] de ascendencia [[Grecia|grega]] nado o [[29 de maio]] de [[1922]] en Brăila, [[Romania]]; nacionalizouse [[Francia|francés]] e pasou gran parte da súa vida en [[París]], onde morreu o [[4 de febreiro]] de [[2001]]. Considérase como un dos compositores máis importantes da [[música contemporánea]].
== Biografía ==
Aos 10 anos trasladouse coa súa familia a [[Grecia]], comezando logo estudos de [[inxeñería]] en [[Atenas]]. Os seus estudos interrómpenseninterrómpense en [[1941]] coa ocupación [[nazi]] do su país. Participou na [[resistencia grega (Segunda Guerra Mundial)|resistenza grega]] durante a [[Segunda Guerra Mundial]], e na primeira fase da [[Guerra Civil Grega]] como membro da compañía de estudantes Lord Byron do [[Exército de Liberación do Pobo Grego]] (ELAS). En Xanieroxaneiro de [[1945]] recibiu unha grave ferida de obús no lado esquerdo da cara que o puxo preto da morte, provocándolle a pérdida dun ollo e desfigurándolle parte do rostro. En [[1946]] puido finalizar os seus estudos obtendo o título de enxeñeiro, pero foi perseguido debido ao seu activismo político, e condeadocondenado a morte. Logrou fuxir e, grazas a un pasaporte falso, cruzar a fronteira rumbo a Francia en [[1947]].
 
Establecido en [[París]], en [[1948]] ingresou no estudio do famoso arquitecto [[Le Corbusier]] como enxeñeiro calculista. Pronto comezou a colaborar nos proxectos de varias obras importantes saídas do estudio de Le Corbusier durante eses anos, como as unidades habitacionais de [[Nantes]] ([[1949]]), [[Briey-en-Forêt]] e [[Berlin-Charlottenburg]] ([[1954]]), os diferentes edificios constitutivos do plan de urbanismo de [[Chandigarh]] na [[India]] ([[1951]]), e o Centro Deportivo e Cultural de [[Bagdad]] ([[1957]]). Nestas obras Xenakis aplicou os mesmos procesos compositivos e estéticos que nas súas obras musicais da época.
 
Xenakis deseñou ademáisademais dúas importantes obras da arquitectura do século XX: o [[convento de Santa María de La Tourette]] ([[1953]]), e especialmente o [[Pabellón Philips]] da [[Exposición Internacional de Bruselas de 1958]], baseado nas mesmas estruturas que a súa obra orquestral ''Metastasis'' de [[1953]]-[[1954]].<ref>Sempre segundo as súas declaraciones, xa que en vida de le Corbusier nunca reclamou a súa autoría.</ref> Para o interior do Pabellón encargóuselle a [[Edgar Varèse]] que realizara a música, quen compuxo o seu ''[[Poème Électronique]]'', e o propio Xenakis compuxo ''Concret PH'' que se escoitaba nos interludios entre as presentacións da obra de Varèse.
Para o interior do Pabellón encargóuselle a [[Edgar Varèse]] que realizara a música, quen compuxo o seu ''[[Poème Électronique]]'', e o propio Xenakis compuxo ''Concret PH'' que se escoitaba nos interludios entre as presentacións da obra de Varèse.
 
Durante eses anos, Xenakis comezou paralelamente os seus estudos de [[Composición musical|composición]] en París, primeiro con [[Arthur Honegger]] e [[Darius Milhaud]], cos que non tivo demasiado entendimento, e finalmente con [[Olivier Messiaen]], con quen sí estudou regularmente a partir de [[1952]]. En [[1955]] [[Hans Rosbaud]] dirixiu no Festival de [[Donaueschingen]] a súa primeira obra importante para orquestra: ''[[Metástase (Xenakis)|Metástase]]''. Esta peza e as que lle seguiron, notablemente ''Pithoprakta'' de 1955-56, e ''Achorripsis'' de 1956-57, así como artigos publicados nos ''Gravesaner Blätter'', a revista que dirixía [[Hermann Scherchen]], déronlle a Xenakis unha notoriedade que finalmente lle permitiu dedicarse exclusivamente á composición.
Liña 35 ⟶ 34:
En [[1963]] publicou ''Musiques Formelles'' (Música formalizada), posteriormente revisada, expandida e publicada en inglés como ''Formalized Music: Thought and Mathematics in Composition '' en [[1971]], e novamente ampliada e revisada para a segunda e definitiva edición de [[1990]]; unha colección de ensaios sobre as súas ideas musicais e técnicas compositivas, considerada unha das contribucións máis importantes á [[teoría da música]] do século XX. En 1997 obtivo o [[Premio Kyoto]] que concede a Fundación Inamori, de Kyoto.
 
Pioneiro do emprego da [[computadora]] na composición musical [[algoritmo|algorítmica]], Xenakis fundou en 1966 o EMAMu, coñecido a partir de [[1972]] como ''CEMAMu'' (Centre d'Études de Mathématique et Automatique Musicales), instituto dedicado ao estudo de aplicacións informáticas na música. Alí Xenakis concibiu e desenvolveu o sistema [[UPIC]], que permite a realización sonora directa da notación gráfica que se efectúa sobre unha tabliñataboíña.
 
Xenakis estivo casado coa escritora [[Françoise Xenakis]].
Liña 371 ⟶ 370:
* Matossian, Nouritza: ''Xenakis''. Ed. Kahn and Averill; Londres, 1990. ISBN 1-871082-17-X
* Varga Bálint András: ''Conversations with Iannis Xenakis''. Ed. Faber and Faber; Londres, 1996. ISBN 0-571-17959-2
 
{{Control de autoridades}}
{{ORDENAR:Xenakis, Iannis}}
 
[[Categoría:Compositores]]