Alfabeto vietnamita: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición
m Arranxos varios using AWB
Liña 1:
 
O '''(chữ) quốc ngữ''' («escritura da lingua nacional») é unha [[Romanización (lingüística)|romanización]] da lingua [[lingua vietnamita|vietnamita]] que goza do estatuto de ortografía oficial. É un [[alfabeto latino]] aumentado con numerosos [[diacríticos do alfabeto latino|diacríticos]] que serven para notar tanto o valor fonético dalgunhas letras como os [[tonema|tons]] da lingua.
 
== Orixes ==
 
O quốc ngữ non é a máis antiga escritura do [[Vietnam]]. En efecto, esta desprazou antigas escrituras locais, como o [[chữ nôm]], [[Sistema de escrita|sistema]] de [[ideo-fonograma]]s formados a partir dos [[sinograma]]s e empregado entre o [[século – II]] e o [[século XX]], así como o chữ Hán, «escritura chinesa», (ou [[chu nho|chữ nho]], «escritura culta»), que é simplemente [[chinés clásico]]; a [[lingua chinesa]], en efecto, foi a lingua da administración e do poder durante a dominación chinesa (de [[-111]] a [[939]] e durante a dinastía dos [[Nguyên]] que subiu ao poder en [[1804]], tras o golpe de estado liderado polo que ía converterse no emperador [[Gia Long]], e foi abandonada oficialmente en [[1954]], data da abdicación de [[Bao Dai]]).
 
Desde [[1527]], [[xesuíta]]s portugueses en misión e evanxelización no Vietnam empezaron a utilizar o alfabeto latino (de feito principalmente na súa versión portuguesa) para escribir a lingua local. É o [[xesuíta]] nado en Aviñón, [[Alexandre de Rhodes]] ([[1591]]-[[1660]]), o que compilou, mellorou e sistematizou os sistemas de [[Transcrición e transliteración|transcrición]] dos seus predecesores misioneiros, especialmente [[Francisco de Pina]], entre [[1624]] e [[1644]]. A súa primeira obra imprimida na escritura latinizada actual é un dicionario vietnamita-portugués-latín aparecido en [[1651]], continuación dun dicionario portugués-vietnamita de [[Gaspar Do Amaral]] e [[António Barbosa]].
 
Esta transcrición, que se volveu moi popular, conseguiu o estatuto de ortografía oficial da lingua en [[1918]] no sistema escolar francés destinado aos indíxenas (en competencia ata entón coas dúas outras escrituras) baixo a presión dos colonos franceses que desexaban:
Liña 107 ⟶ 106:
Os [[diacrítico]]s utilizados, aparte da [[trazo (diacrítico)|barra inscrita]] do ''[[đ]]'' (letra que non hai que confundir con un ''edh'' ''[[ð]]'' [[lingua xermánica|xermánico]]), atinxen principalmente ás vogais:
 
* o [[acento circunflexo|circunflexo]] sobre ''â'', ''ê'' e ''ô'' marca o carácter semipechado. É unha influencia directa da ortografía portuguesa;
 
* o [[corno (diacrítico)|corno]] sobre ''ơ'' e ''ư'' o carácter non redondeado;
 
* a [[breve]] só se atopa sobre ''ă''.
 
Liña 179 ⟶ 176:
* [http://www.cjvlang.com/Writing/writviet.html Vietnamese Writing System]: Un esbozo sobre a escrita vietnamita.
* [http://www.incks.com/en/vietnamese.html Teclado vietnamita en liña]
 
{{Control de autoridades}}
 
[[Categoría:Alfabetos]]