Massachusetts: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Castelao (conversa | contribucións)
m Esixir, non "exixir"
m Arranxos varios using AWB
Liña 38:
|website = [http://massachusetts.gov massachusetts.gov]
}}
A '''Commonwealth de Massachusetts''' (en inglés, ''Commonwealth of Massachusetts'') é un dos 50 [[Estados dos Estados Unidos de América|estados]] do [[Estados Unidos da América]]. Localízase ó nordés do país, a uns cantos quilómetros da fronteira con [[Canadá]], en [[América do Norte]]. Massachusetts é o sexto menor estado dos Estados Unidos. A pesar do seu pequeno tamaño, Massachusetts é o décimo terceiro en poboación. O seu nome provén dunha voz indíxena local que significa "lugar do monte grande" e historicamente formou parte das 13 colonias orixinais que se rebelaron contra do [[Reino Unido]] na [[Guerra de Independencia dos Estados Unidos]].
 
Massachusetts é o centro económico, cultural e educativo da [[Nova Inglaterra]]. É tamén o estado máis populoso da rexión, con aproximadamente a metade de toda a poboación da Nova Inglaterra. A capital e a maior cidade é [[Boston, Massachusetts|Boston]]. Boston é a capital financeira, de transportes e educativo do estado e da Nova Inglaterra. O seu gobernador é [[Deval Patrick]], e os seus [[Senado dos Estados Unidos|membros do senado]] son [[Edward Kennedy|Ted Kennedy]] e [[John Kerry]].
 
A rexión onde está localizado o estado foi unha das primeiras en ser colonizada polos [[Reino Unido|británicos]]. A provincia colonial de Massachusetts foi fundada en [[1620]]. Apenas a provincia colonial de [[Virxinia]] foi fundada antes. Massachusetts é famoso no país polo seu pioneirismo en diversas áreas. O primeiro [[xornal]] foi publicado en Massachusetts, e a primeira [[biblioteca]] pública tamén. A primeira institución americana de educación superior foi fundada en [[1636]] en Massachusetts. Posteriormente, o estado construiría as primeiras escolas públicas de ensino de segundo grao no país, durante a [[década de 1820]].
Liña 50:
O alcume máis coñecido do Massachusetts é ''The Bay State''. A orixe vén da localización do primeiro asentamento permanente fundado en Massachusetts, ás marxes da [[Baía de Massachusetts]]. O xentilicio é ''Bay Staters''. Outros nomes menos usados son ''The Old Colony State'', ''The Puritan State'' e ''The Baked Bean State''.
 
O estado é famoso internacionalmente pola calidade das súas universidades privadas, entre as cales salientan a [[Universidade Harvard]] e mailo [[Massachusetts Institute of Technology|Instituto Tecnolóxico de Massachusetts]], así como os numerosos [[College]]s como [[Wellesley College]]. Tamén é coñecido polos sitios de veraneo con dotes naturais e dotacións turísticas. Esta cualidade non é privativa do seu ''Cape Cod'' famoso, senón de moitos outros lugares de ''Nova Inglaterra''.
 
Tamén é coñecido por ser o único estado do país en permitir o [[matrimonio entre persoas do mesmo sexo]], a raíz dunha sentenza do Tribunal Supremo do estado.
Liña 63:
Os [[puritano]]s, membros da [[Igrexa Anglicana da Inglaterra]], querían reformas inmediatas á Igrexa, presionando por tales reformas ao longo do [[século XVI]]. Estes puritanos pasaron a ser discriminados no Reino Unido. Varios deles romperon totalmente coa Igrexa. Estes pasaron a ser chamados de separatistas, sendo altamente discriminados no Reino Unido pola poboación anglicana. Despois das numerosas exploracións europeas no continente americano no inicio do século XVII, estes puritanos pasaron a considerar a idea de fundar unha colonia no Novo Continente. En [[16 de setembro]] de [[1620]], 102 británicos, dos cales 41 eran puritanos, embarcaron no barco ''[[Mayflower]]''. Eles ancoraron en Cape Rod en [[11 de novembro]]. Os 102 asentadores decidiron criar un plano de administración antes de fundar oficialmente un asentamento permanente. Este plano é coñecido como ''The Mayflower Compact''. En [[decembro]], os 102 asentadores fundaron oficialmente [[Plymouth]], o segundo asentamento británico permanente nas Américas.
 
Os habitantes de Plymouth sofreron moito no primeiro inverno na rexión. Alimentos - obtidos a través da caza - eran insuficientes, as casas eran precarias e as [[roupa]]s dos colonos - que non tiñan idea do rigoroso clima da rexión no inverno - non protexían adecuadamente os colonos do frío intenso da rexión. Aproximadamente metade dos colonos morreron. Durante a [[primavera]], xa en [[1621]], os colonos de Plymouth estableceron relacións amistosas cos nativos indíxenas da rexión. Estes amerindios ensinaron os colonos a cultivaren e estucaren [[soia]] e [[millo]] e a facer uso da pel dos animais cazados como materia-prima de [[roupa]]s adecuadas ao inverno. Os colonos tamén construíran casas máis resistentes. Estes colonos enfrontaron con suceso o inverno de 1621 - [[1622]]. Estes colonos, para celebrar o feito, criaron unha festa anual que actualmente constitúe a [[Acción de Grazas|Semana de Acción de Grazas]].
 
As noticias do éxito do asentamento de Plymouth atraeron máis británicos - a maioría puritanos. Outros asentamentos foron fundados próximos ao asentamento de Plymouth. Estes numerosos asentamentos tiñan a súa capital en Plymouth. En [[1640]], a Colonia de Plymouth tiña 8 asentamentos e máis de 2500 habitantes.
Liña 95:
En [[1820]], o goberno americano creou o estado de [[Maine, Estados Unidos de América|Maine]], secedendo a sección nordeste do Massachusetts, que adquiriu entón os seus actuais límites territoriais.
 
O estado industrializouse axiña durante as primeiras décadas do [[século XIX]]. En [[1814]], [[Francis Cabot Lowell]] inaugurou unha das primeiras fábricas de manufacturación de tecidos do Estados Unidos, o que levou á construción de diversas outras fábricas semellantes polo estado. Encanto isto, os facendeiros do estado sufrían dos baixos prezos cobrados polos seus produtos e con débedas que se acumulaban. Moitos deles abandonaron o campo e marcharon ás cidades.
 
Durante a [[década de 1840]], instalaranse no estado un gran número de inmigrantes [[Irlanda|irlandeses]]. Moitos deles conseguiron empregos en fábricas, por seren fonte de man de obra barata, substituíndo así varios americanos nativos do país. Xurdiron roces entre os inmigrantes irlandeses e os nativos.
Liña 230:
* 2.3% Dúas ou máis razas
 
As cinco maiores etnias do estado son [[Irlanda|irlandeses]] (que forman 22.5% da poboación do estado), [[Italia|italianositalia]]nos (13.5%) [[Inglaterra|ingleses]] (11.4%), [[Francia|franceses]] (8%) e [[Alemaña|alemáns]] (5.9%).
 
=== Relixión ===
Liña 269:
== Educación ==
[[Ficheiro:MIT Main Apr09.JPG|250px|dereita|miniatura|Campus da [[Massachusetts Institute of Technology]].]]
A primeira escola do Massachusetts foi fundada en [[1635]] polos puritanos. Esta escola foi a primeira escola de segundo grao (''high school'') dos Estados Unidos. En [[1647]], a Compañía da Baía de Massachusetts instituiu unha lei que ordenaba a todos os asentamentos con máis de 50 familias a construción de ao menos unha escola pública primaria (''elementary school''). Tales escolas serían mantidas polo goberno da colonia. Esta acción da compañía é o primeiro caso rexistrado na historia da educación, onde o goberno responsabilizábase pola educación das [[neno]]s.
 
En [[1852]], o xa estado de Massachusetts obrigou que todas as nenos pasasen a frecuentar a escola, sendo o primeiro estado americano a facer isto. Actualmente, todas as nenos entre 6 e 15 anos de idade precisan frecuentar a escola. En tempos actuais, regras e padróns no sistema de escolas públicas do Massachusetts son instituídos polo Departamento de Educación do Massachusetts. O sistema de escolas públicas do Massachusetts é considerado o segundo mellor do país. O estado tamén posúe varias das mellores escolas particulares do país. Este sistema, pola súa vez, está dividido en varios distritos escolares, administrados pola cidade ou condado onde elas operan. Todas as nenos entre 6 a 16 anos de idade precisan frecuentar a escola. Os sistemas escolares públicos do Massachusetts son fondeados a través de impostos cobrados por estes sistemas escolares e por verbas recibidas do goberno estadal.