Bidueiro: Diferenzas entre revisións

}}

 

 

== Etimoloxía ==

 

== Descrición ==

 

== Distribución e hábitat ==

 

Requiren zonas asolladas, solos acedos e [[sílice|silíceos]] que posúan humidade de abondo.

* ''[[Betula pubescens]]'' – [[Bidueiro pubescente]], bidueiro bravo.

** ''Betula pubescens'' subspecies ''tortuosa''

 

;Bidueiros de [[Asia]]

** ''Betula pubescens'' subspecies ''tortuosa''

* ''[[Betula szechuanica]]'' (''Betula pendula'' var. ''szechuanica'')

 

:''Nota: moitos textos estadounidenses confunden o ''B. pendula'' e o ''B. pubescens'', malia seren especies diferentes con distinto número de cromosomas''

== Aplicacións ==

Os bidueiros son árbores versátiles. Teñen gran valor ornamental pola súa casca prateada, e polo colorido que colle a súa follaxe no outono. O [[zume (botánica)|zume]], a casca, as follas, a madeira e as poliñas empréganse para alimento, material de construción, tratamentos medicinais, lubrificantes, e outros usos prácticos.

 

En [[Galicia]] facíanse [[zoca]]s, [[culler]]es, [[cunca]]s etcétera. No campo utilizábase a súa madeira adoito para as pezas do [[arado romano]], [[xugo]]s ou lareiros ou abaloiras (varas usadas para sacudir os froitos de castiñeiros). Coa madeira tamén se fan máscaras do [[Entroido]]. Co seu carbón fabricábase a tintura de imprenta. Nas escolas galegas utilizábanse varas desta árbore, polo que era coñecida coma “árbore da sabedoría”. Tamén con ramiñas facíanse [[vasoira]]s ou utilizábanse na [[malla]]. A casca impermeábel empregábase para a canalización de augas, coma polainas ou para facer pergamiños, que recibían o nome de ''librum''. A súa brea empregábase para impermeabilizar as peles.

Por destilación, a casca subministra un óleo resinoso balsámico especial, que no norte de Europa é moi apreciado para a preparación do coiro magro (chamado “coiro de Rusia”), ao que comunica un arrecendo aromático moi característico, ademais de protexelo da acción dos insectos. O [[zume (botánica)|zume]] fervido é usado como enxaugadura bucal para as enfermidades da gorxa, ulceracións da boca, irritación das [[enxiva]]s, e unha excelente loción detersiva para lastras e úlceras. Coas raíces faise unha pomada para a pel que axuda á cicatrización de feridas, grans, a [[raña]], erupcións, ampolas e bóchegas da pel.

 

 

As follas, especialmente secas, escorrentan as moscas e os [[tabán]]s que molestan as bestas. Tamén se utilizan as follas para facer té con propiedades diuréticas e para a obtención de extractos para tinturas e cosméticos. As follas delouradas son excelentes para as dores reumáticas. Axudan tamén á transpiración dos pés evitando maos cheiros. Outro uso que se dá ás follas frescas desta árbore é a xeito de fretas sobre os peitos das mulleres que aleitan os meniños, para aliviar a dor e conter o leite.

O [[Zume (botánica)|zume]] do bidueiro bébese coma tónico ou se engade ao xarope de bidueiro, vinagre, cervexa, bebidas refrescantes e outros alimentos. O xarope de bidueiro non é doado de fabricar, o que o fai máis custoso ca outros xaropes empregados en alimentación, coma o de [[pradairo]].

 

 

No noroeste da península ibérica emprégase en plantacións lineais nas bermas das estradas en zonas con [[brétema]]s, xa que a casca alba dos toros salientan a escuridade.

 

== Mitoloxía e simbolismo ==

 

 

Na antiga Roma, o bidueiro era símbolo de poder e autoridade; coma co [[loureiro]], empregaban as súas pólas para enfeitar as cabezas das persoas importantes, denominándose ''fasces'', de onde ven o vocábulo [[fascista]].

En Rusia ten unha grande importancia a presenza do bidueiro, protagonista de innumerábeis cantigas, contos, poesías, imaxes pictóricas, ditos ou refráns, asociado coa pureza, as mulleres, a mocidade e a maternidade. Entre os poemas máis célebres están os de S. Yesenin como aquel que di: «Bidueiro branco baixo a miña xanela á que a neve cubriu coma se fose prata» ou «Sorriron os adurmiñados bidueiros, ao despeitear as súas trincas de seda»; poemas que sempre tenden a enxalzar a brancura do seu toro, concepto que vén da propia etimoloxía indoeuropea da palabra que significa tanto brillante coma branco ou albo, polo que tamén é un símbolo das doncelas. Antigamente en Rusia tamén existía unha deidade vencellada co bidueiro chamada Bereguinya, deusa dos espíritos e de todas as riquezas da terra. Máis tarde esta árbore transformaríase no símbolo feminino para a festividade que celebraba en marzo, unha festa chamada ''Siemika''.

 

 

Para os [[Celta (cultura)|celtas]] era unha árbore sagrada; era a árbore do comezo, símbolo da renovación, das novas oportunidades, o que torna a nacer. Isto débese a que é unha das primeiras árbores que bota follas novas na primavera. O seu mes lunar é o do vinte e catro de decembro at éo vinte de xaneiro. En [[Galicia]] mantívose o espírito sagrado celta até hai pouco.

{{FormatoWiki}}

* Alan Mitchell, A Field Guide to the Trees of Britain and Northern Europe, William Collins Sons & Co. Ltd., 1974 – ISBN 0 00 212035 6.

* Bernard Bertrand, Le Bouleau, l'arbre à la peau d'argent, 01/10/2007, Terran (Editions de) - ISBN 978-2-913288-71-3

* Carnat A, Lacouture I, Fraisse D et al. Standarization of the Birch Leaf. Ann Pharm Fr, 1996; 54(5): 231-5.

* Demirci B, Baser KH, Ozek T et al. Betulenols from Betula Species. Planta Med 2000; 66(5): 490-3.

* European Scientific Cooperative On Phytotherapy (E.S.C.O.P.). Monographs on the medicinal uses of plant drugs. Fascicle I: Betulae folium (Birch Leaf). March 1996, 4 pp.

* Jacques Brosse, Larousse des Arbres et des Arbustes, Larousse-Bordas, 2000 – ISBN 2 03 505172 X.

* P. FONT QUER in Collect. Bot. (Barcelona) 1: 261-314 (1947);

* Roger Phillips, Trees in Britain, Europe and North America, Pan Books, 1978 – ISBN 0 33 025480 4

* Salminen JP, Ossipov V, Haukioja E et al. Seasonal variation in the content of hydrolysable tannins in leaves of betula pubescens. Phytochemistry 2001; 57(1): 15-22.

* Vasilenko IK, Semenchenko VF, Frolova LM et al. The pharmacological properties of the triterpenoids from birch bark. Eksp Klin Farmakol 1993; 56(4): 53-5.

 

=== Ligazóns externas ===