Enantiómero: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m Bot - Trocar {{AP}} por {{Artigo principal}}; cambios estética
m Arranxos varios using AWB
Liña 2:
[[Ficheiro:Glucose enantiomers.svg|miniatura|dereita|280px|Dous enantiómeros ou isómeros ópticos dun [[composto orgánico]] con [[carbono asimétrico|carbonos asimétricos]], a [[glicosa]].]]
 
En [[química]] os '''enantiómeros''' (ou '''isómeros ópticos''') son unha clase de [[estereoisómero]]s tales que na parella de compostos isómeros un é imaxe especular do outro e non son superpoñibles, de xeito similar ao que ocorre coas dúas mans dunha persoa. <ref>IUPAC Gold Book. Compendium of Chemical Terminology, 2ª ed. (1997). Versión en liña: (2006-) [http://goldbook.iupac.org/E02069.html "enantiomer"]</ref> A enantiomería é un tipo de [[estereoisomería]]. O termo deriva do grego ἐνάντιος, ''enantios'' (oposto), e μέρος, ''meros'' (parte ou porción).
Os compostos enantiopuros son mostras que posúen, dentro dos límites de detección, só unha das dúas moléculas quirais. <ref>IUPAC Gold Book. Compendium of Chemical Terminology, 2ª ed. (1997). Versión en liña: (2006-) [http://goldbook.iupac.org/E02072.html "enantiomerically pure (enantiopure)"]</ref>
 
Un obxecto quiral e a súa imaxe especular denomínanse tamén enantiomorfos ou formas enantiomorfas. A isomería óptica denomínase tamén enantiomerismo,
Liña 9:
== Propiedades ==
As dúas formas enantiómeras teñen as mesmas [[propiedades físicas]] agás a interacción coa [[luz polarizada]] (a cal oscila nun só plano): un [[isómero]] desvía o plano de polarización cara á dereita, e o outro isómero desvíao en dirección contraria.
[[Ficheiro:Thalidomide-structures.png|miniatura|dereita|250px|Os dous enantiómeros da [[talidomida]]: a (R)-(+)-talidomida (á dereita) é sedante e non teratóxena; o seu isómero óptico, a (S)-(-)-talidomida (á esquerda) presenta acción teratóxena. <ref>[http://books.google.es/books?id=nxw4hNOLpgIC&pg=PA816 Medicamentos: Un viaje a lo largo de la evolución histórica del descubrimiento de fármacos] Volume 2. Enrique Raviña Rubira, Editorial da [[Universidade de Santiago de Compostela]], 2008. ISBN: 8498870089. Páxina 816</ref>]]
Tamén teñen as mesmas [[propiedades químicas]], excepto se reaccionan con outras moléculas quirais. Os enantiómeros presentan moi diferente actividade biolóxica, e a maioría das moléculas presentes nos seres vivos son quirais. Por exemplo, a R(-)[[adrenalina]] é máis potente ca a S(+)adrenalina. <ref>[http://books.google.es/books?id=Av4IIsyH-qcC&pg=PA532 Química farmacéutica.] En: Remington Farmacia. The Science and Practice of Pharmacy. Volume 1. Alfonso R. Gennaro, Ed. Médica Panamericana, 2003. ISBN: 9500618664. Páxina 532</ref>
 
A mestura en cantidades equimolares de cada enantiómero nuna solución denomínase [[mestura racémica]], a cal é opticamente inactiva.
Liña 69:
=== Formas dextro e levo ===
[[Ficheiro:Enantiomero.JPG|miniatura|278px|Enantiómeros.]]
Un enantiómero que fai rotar o plano da luz polarizada á dereita (no sentido das agullas do reloxo), dise que é '''dextrorrotatorio''', '''[[dextroxiro]]''' ou unha '''forma dextro''', e xeralmente se lle coloca diante do seu nome unha letra "de" minúscula ('''d'''), ou un signo positivo ('''+'''). Se fai rotar o plano á esquerda, é '''levorrotatorio''', '''[[levoxiro]]''' ou unha '''forma levo''', e pode colocárselle como prefixo un "ele" minúsculo ('''l'''), ou un signo negativo ('''-''' <ref>[http://books.google.es/books?id=nhcGf55Gy58C&pg=PA21 Tratado de Química Orgánica: Tomo 1 (1ª parte). Química Orgánica sistemática]. F. Klages. [[Editorial Reverté]], 1968. ISBN: 8429173145. Páxina 21</ref>).
 
=== Nomenclatura D-L ===
Liña 77:
# A [[cadea carbonada]] sitúase en vertical, cos grupos que a integran en dirección á parte posterior do plano.
# A cadea oriéntase coa parte máis [[Reducción-oxidación|oxidada]] cara a arriba e a máis [[Reducción-oxidación|reducida]] cara a abaixo.
# Os substituíntes que non integran a cadea carbonada quedan horizontais e están dirixidos cara a parte anterior do plano. <ref>[http://www.ehu.es/biomoleculas/moleculas/dl.htm Nomenclatura D-L.] Curso de biomoléculas. Juan Manuel González Mañas. [[Universidade do País Vasco]].</ref>
 
Cando se aplica este convenio, chamamos '''isómero D''' ao que presenta o [[grupo funcional]] á dereita desde o punto de vista do observador, e chamamos '''isómero L''' ao que o ten cara á esquerda.
Liña 93:
 
* '''Resolución química'''. Consiste na separación dos enantioméros por conversión da mestura racémica nunha mestura de diastereoisómeros. Para iso, a mestura de enantiómeros faise reaccionar cun composto quiral, denominado '''axente de resolución''', de modo que os enantiómeros se transforman en [[diastereoisómero]]s, os cales poden separarse por [[destilación]], [[cristalización]] ou [[cromatografía]]. Unha vez separados, procédese á eliminación do axente de resolución para obter cada un dos enantiómeros puros.
 
* '''Resolución cromatográfica'''. Baséase na utilización de técnicas [[cromatografía|cromatográficas]] empregando como fase estacionaria un composto [[quiralidade|quiral]]. A separación baséase na diferente interacción de ambos os enantiómeros coa fase estacionaria quiral. O enantiómero que forma complexos máis estables coa fase estacionaria quiral móvese máis lentamente ca o enantiómero que forma complexos menos estables; como resultado, elúen a diferentes velocidades e sepáranse ao longo da columna.