Accidente de Chernóbil: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Beninho (conversa | contribucións)
m Arranxos varios using AWB
Liña 16:
 
=== O intento de experimento ===
Aínda cando non está activa a xeración de enerxía, os reactores nucleares requiren refrixeración, normalmente proporcionada polo fluxo de refrixerante, para eliminar a calor resultante da [[radioactividade]]. Os reactores de auga a presión usan un fluxo de auga a alta presión para eliminar a calor residual. Despois dunha parada de emerxencia, o núcleo segue xerando unha cantidade importante de calor residual, que é inicialmente un 7 % do total da produción termal da planta. Se non é eliminada por sistemas de refrixeración, a calor podería danar o núcleo<ref>{{cite web|title= Standard Review Plan for the Review of Safety Analysis Reports for Nuclear Power Plants: LWR Edition (NUREG-0800)|work=United States Nuclear Regulatory Commission|date= Maio 2010 | url = http://www.nrc.gov/reading-rm/doc-collections/nuregs/staff/sr0800/|accessdate=2 xuño 2010}}</ref> .
 
O reactor que estoupou en Chernóbil estaba formado por unhas 1&nbsp;600 canles de combustible individuais, e cada canle operativa requiría un fluxo de 28 toneladas métricas (28&nbsp;000 litros) de auga por hora. Existía a preocupación de que no caso dunha interrupción da rede de enerxía, as fontes de alimentación externa non estarían dispoñibles inmediatamente para encargarse das bombas de auga refrixerante da planta. Os reactores de Chernóbil tiñan tres xeradores diésel de apoio. Cada xerador tardaba 15 segundos en poñerse en marcha, pero precisaban entre 60 e 75 segundos máis en acadar a velocidade máxima e xerar os 5&nbsp;5 MW que se precisaban para alimentar á bomba principal de refrixeración.
Liña 52:
Á 1:23:04 AM o experimento comezou. O vapor das turbinas cortouse, e as válvulas da turbina pecháronse para permitir que funcionasen por inercia. Os xeradores diésel acendéronse ata acadar a carga precisa á 01:23:43; durante este período de tempo a potencia das bombas principais apagadas foi subministrada polo xerador da turbina mentres perdía forza. A medida que o impulso do xerador que alimentaba as bombas de auga diminuía, o caudal desta caeu, facendo que aumentase a formación de burbullas de vapor no núcleo. Debido ao [[coeficiente de baleiro]] positivo do reactor RBMK a baixos niveis de potencia, foi agora preparado para embarcarse nun bucle de retroalimentación positiva, na cal a formación de burbullas de vapor reducían a capacidade da auga líquida refrixerante de absorber neutróns, o que á súa vez incrementaba a potencia de saída do reactor. Isto causou que aínda máis auga se convertese en vapor, aumentando aínda máis a potencia. Porén, durante case todo o tempo do experimento o sistema de control automático contrarrestou con éxito esta retroalimentación positiva, inserindo continuamente barras de control no núcleo do reactor para limitar o aumento de enerxía.
 
Á 1:23:40, como rexistrou o sistema centralizado de control SKALA, iniciouse un apagado de emerxencia (ou SCRAM) do reactor, que sen querer provocou o estoupido. O SCRAM iniciouse cando o botón EPS-5 (tamén coñecido como botón AZ-5) do sistema de protección de emerxencia do reactor foi presionado: este insería todas as barras de control, incluídas as manuais que se retiraran anteriormente incautamente. A razón pala que o botón EPS-5 foi presionado non se coñece, se se fixo como medida de emerxencia ou sinxelamente como un método rutineiro de apagar o reactor unha vez completado o experimento. Existe a opinión de que o apagado puido ser ordenado como unha resposta ao rápido aumento de potencia inesperado, aínda que non existen datos rexistrados que proben de xeito concluínte esta afirmación. Tamén se suxeriu que o botón non foi presionado, e no seu lugar o sinal foi producido automaticamente polo sistema de protección de emerxencia; porén, o SKALA rexistrou claramente un sinal de parada de emerxencia manual. A pesar disto, a pregunta de cando ou incluso se o botón EPS-5 foi premido ten sido obxecto de debate. Hai afirmacións de que a activación foi causada pola rápida aceleración de enerxía ao inicio, outras que din que o botón non foi presionado ata que o reactor comezou autodestruírse pero outras afirman que isto sucedeu antes e nunhas condicións de calma. Despois de que se premese o botón EPS-5, comezou a inserción das barras de control no núcleo do reactor. O mecanismo de inserción das barras moveunas a unha velocidade de 0,4 &nbsp;m/s, polo que tardaron de 18 a 20 segundos en percorrer toda a altura do núcleo, uns 7 metros. Un problema máis grande foi o deseño defectuoso das puntas de grafito das barras de control, que inicialmente desprazaron o refrixerante antes de inserir material absorbente de neutróns para ralentizar a rección. Como resultado, o SCRAM realmente incrementou a taxa de reacción na metade inferior do núcleo.
 
Poucos segundos despois do inicio do SCRAM, produciuse un pico de potencia masivo, o núcleo sobrequeceuse, e segundos despois este sobrequecemento resultou no primeiro estoupido. Algunhas das barras de combustible romperon, bloqueando as columnas das barras de control e causando que estas comezasen a atascarse a un terzo da inserción. En tres segundos a saída do reactor elevouse por riba dos 530 MW. O curso posterior dos acontecementos non foi rexistrado polos instrumentos: coñécese só como resultado dunha simulación matemática. Aparentemente, un gran aumento na potencia primeiro causou un incremento na temperatura do combustible e unha acumulación de vapor, o que levou a aumento da presión do mesmo. Isto destruíu os elementos combustibles e levou á ruptura das canles onde estes se atopaban. Entón, segundo algunhas estimacións, o reactor saltou a unha potencia de arredor dos 30 GW térmicos, dez veces a saída operativa normal. A derradeira lectura no panel de control foi de 33 GW. Non foi posible reconstruír a secuencia precisa dos procesos que levaron á destrución do reactor e ao edificio de alimentación da unidade, pero un estoupido de vapor, como puido ser o estoupido dunha caldeira por un exceso da presión do vapor, parece ser o seguinte evento. Hai un acordo xeral sobre que había vapor das canles esnaquizadas entrando na estrutura interna do reactor que causou a destrución da súa cuberta, arrincando e levantando a súa tapa de 2&nbsp;000 toneladas, á cal estaba fixada todo o conxunto do reactor. Aparentemente, este foi o primeiro estoupido que moitos escoitaron. Este estoupido rompeu máis canles de combustible, e como resultado o refrixerante restante converteuse en vapor e escapou do núcleo do reactor. A perda total da auga en combinación cun coeficiente de baleiro altamente positivo aumentou aínda máis a potencia do reactor.
Liña 65:
 
==== Niveis de radiación ====
Niveis aproximados de radiación en diferentes puntos pouco despois de que se producisen os estoupidos<ref>B. Medvedev (xuño 1989). [http://dodreports.com/pdf/ada335076.pdf "JPRS Report: Soviet Union Economic Affairs Chernobyl Notebook"]. </ref>:
{| class="wikitable"
|-
Liña 161:
 
* O reactor tiña un perigoso coeficiente de baleiro positivo. O coeficiente de baleiro e unha medida de como responde o reactor ao incremento de formación de vapor na auga refrixerante. A meirande parte dos outros deseños de reactores teñen un coeficiente negativo, é dicir, a velocidade da reacción nuclear diminúe cando as burbullas de vapor se forman no refrixerante, xa que como a fase de vapor no reactor aumenta, un menor número de neutróns se ralentizan. Os neutróns máis rápidos son menos propensos a dividir os [[átomo]]s de [[uranio]], polo que o reactor produce menos potencia. O reactor RBMK de Chernóbil, porén, usaba grafito sólido como moderador de neutróns para ralentizalos, e a auga que nel se atopaba, polo contrario, actuaba absorbendo neutróns. Así, os neutróns ralentízanse incluso se as burbullas de vapor se forman na auga. Por outra banda, debido a que o vapor absorbe neutróns moito menos rápido que a auga, o aumento da intensidade de vaporización significa que máis neutróns son capaces de dividir os átomos de uranio, incrementando a potencia de saída do reactor. Isto fai ao reactor RBMK moi inestable a baixos niveis de potencia, e cunha tendencia a aumentar de súpeto a produción de enerxía ata un nivel perigoso. Este comportamento é contrario á intuición, e esta propiedade do reactor era descoñecida polo persoal.
 
* Un fallo máis importante estaba no deseño das barras de control que se insiren no reactor para ralentizar a reacción. No deseño do reactor RBMK, a parte inferior de cada barra de control estaba feita de [[grafito]] e eran 1,3 metros máis curtas do preciso, e no espazo debaixo das mesmas había canles ocas cheas de auga. A parte superior da barra, a parte verdadeiramente funcional que absorbe os neutróns e polo tanto detén a reacción, estaba feita de [[carburo de boro]]. Con este deseño, cando as barras son inseridas no reactor dende a posición máis alta, as partes de grafito inicialmente desprazan algunha auga (a cal absorbe neutróns como se menciona arriba), efectivamente causando menos neutróns para ser absorbidos inicialmente. Así, durante os primeiros segundos da activación das barras de control, a potencia de saída do reactor increméntase, en vez de reducirse como se desexa. Este comportamento tamén é contrario á intuición e tampouco era coñecido polos operarios do reactor.
 
Liña 170 ⟶ 169:
== Efectos ==
=== Propagación de sustancias radioactivas ===
Liberouse 400 veces máis material radioactivo que na bomba atómica de [[Hiroshima]]. Aproximadamente 100&nbsp;000 &nbsp;km² de terra foi contaminada pola chuvia, sendo as rexións máis afectadas [[Bielorrusia]], [[Ucraína]] e [[Rusia]]. Menores niveis foron detectados por toda [[Europa]] coa excepción da [[Península Ibérica]].
 
As primeiras evidencias de que unha liberación de gran cantidade de material reactivo estaba afectando a outros países non chegaron de fontes soviéticas, senón de [[Suecia]], onde na mañá do [[28 de abril]] os traballadores da central nuclear de Forsmark (a uns 1&nbsp;100 &nbsp;km de Chernóbil) atoparon partículas radioactivas na súa roupa. Foi a busca por parte de [[Suecia]] da fonte de radioactividade, despois de descartar que houbese fugas na súa planta, a que na tarde do [[28 de abril]] levou ao primeiro sinal dun problema nuclear serio no oeste da [[Unión Soviética]]. Polo tanto, a evacuación de Pripyat o [[27 de abril]], 36 horas despois dos estoupidos iniciais, silenciouse completamente antes de que o desastre se coñecese fóra da [[Unión Soviética]]. O aumento dos niveis de radiación xa se medira neses momentos en [[Finlandia]], pero a folga da administración pública atrasou a súa publicación.
 
{|style="float:left; margin: 1em 1em 1em 1em;"
Liña 227 ⟶ 226:
Todos os [[gas nobre|gases nobres]], incluídos [[cripton]] e [[xenon]], que estaban no reactor foron lanzados inmediatamente á atmosfera no primeiro estoupido de vapor.
 
Ao redor de 1760 [[becquerel|PBq]] ou 400 &nbsp;kg de [[Iodo-131|I-131]], o 55 % do [[iodo]] radioactivo no reactor, foi emitido, como unha mestura de vapores, partículas sólidas e compoñentes orgánicos de iodo.
 
O [[cesio]] (85 PBq Cs-137) e o [[telurio]] foron liberados en forma de [[aerosol]].
Liña 245 ⟶ 244:
 
==== Augas subterráneas ====
As augas subterráneas non se viron gravemente afectadas polo accidente de Chernóbil xa que os radionucleidos de curta-media vida decaeron antes de que puidesen afectar aos subministros auga subterránea, e os de longa vida como o radiocesio e o radioestroncia foron absorbidos polo chan antes de que puidesen chegar á auga. Porén, transferencias significativas de radionucleidos a estas augas ocorreron en lugares de eliminación de residuos na zona de exclusión de 30 &nbsp;km ao redor de Chernóbil. Aínda que é posible que houbese unha transferencia destes radionucleidos fóra da zona de exclusión, o informe do OIEA sobre Chernóbil afirma que non é significativo<ref>[http://www-pub.iaea.org/MTCD/publications/PDF/Pub1239_web.pdf "Environmental consequences of the Chernobyl accident and their remediation"]</ref>.
 
==== Flora e fauna ====
Despois do desastre, 4 &nbsp;km² dun bosque de [[piñeiro]]s que estaba na dirección do [[vento]] volveuse dunha cor avermellada-marrón e as árbores morreron, gañándose o nome do "Bosque vermello". Algúns animais das zonas máis afectadas tamén morreron ou deixaron de reproducirse. A meirande parte dos animais domésticos foron evacuados, pero os [[cabalo]]s que quedaron nunha illa no río Pripyat, a 6 &nbsp;km da central, morreron cando as súas glándulas [[tiroide]]s foron destruídas por doses de radioactividade de 150–200 Sv. Algún gando na mesma illa morreu e aquel que sobreviviu tivo atrasos no crecemento polo dano na [[tiroide]]. A seguinte xeración aparentemente saíu normal<ref>The International Chernobyl Project Technical Report, IAEA, Vienna, 1991</ref>.
 
== Chernóbil despois do desastre ==