Oso pardo europeo: Diferenzas entre revisións

É un habitante característico de bosques maduros de [[Europa]], en hábitats boscosos na zona occidental e na oriental en hábitats de [[tundra]]. A súa lonxevidade vai dos 25 aos 30 anos, chegando até os 47 en catividade. Nos Pireneos constatouse que un oso ao que se lle chamaba ''Papillon'' contaba con 29 anos cando morreu. Aínda que se constatou que algún exemplar alcanzou os 34 anos de idade o normal é que vivan entre 20 e 25 anos.

O oso ten unha lonxitude do fociño á base da cola de 1,60 a 2,0 m e unha altura na cruz de 90 a 100  cm. Os machos adultos pesan entre 110 e 270  kg, e as femias poden pesar até 150  kg. A súa cor é moi variable dun individuo a outro. Pode variar entre o marrón moi escuro e o dourado claro, pasando por diversas gamas de grises.

As crías adoitan presentar manchas brancas no pescozo e no peito, a modo dun colar esbrancuxado máis ou menos amplo, marca que habitualmente desaparece a partir da primeira muda ao ano de idade, mais pode quedar algún resto nos adultos.

A súa pelaxe renóvase unha vez ao ano, na época estival,

A [[visión]] non a teñen moi desenvolvida comparada con outros [[Sentido (bioloxía)|sentidos]], aínda que si pode ver en [[cor]] durante a noite. A longa distancia recoñecen formas mais non detalles, e detectan moito mellor animais ou obxectos en movemento que inmóbiles. Nalgunhas situacións desfavorables poden erguerse sobre as súas patas traseiras para aumentar o seu campo de visión. O seu [[oído]] é extremadamente agudo e desenvolvido do mesmo xeito có [[olfacto]] que é excelente, finísimo e, sen dúbida, o seu sentido máis desenvolvido e o que máis lles axuda na súa vida cotiá. Grazas a el poden detectar a longa distancia moitas das súas fontes de [[alimento]] e tamén o estado sexual doutros exemplares durante a época de [[celo]].

No continente europeo existen dúas liñas xenéticas: a oriental e a occidental; esta, á súa vez, está subdividida en dúas subpoboacións xeneticamente diferenciadas por terse refuxiado durante a [[glaciación de Würm]] unha no denominado refuxio ibérico e a outra no refuxio balcánico.

Só teñen poboacións viables na área de distribución da súa liña xenética oriental: [[Rusia]], [[Estonia]], [[Letonia]], [[Polonia]], [[Eslovaquia]], [[Romanía]] e [[Ucraína]] (estas catro últimas localizadas nos [[Cárpatos]]) e na [[Península Escandinava]] en [[Suecia]], [[Finlandia]] e Rusia.

Das poboacións da liña xenética occidental só a do refuxio balcánico ten viabilidade a longo prazo e localízase na antiga [[Serbia]] e zonas fronteirizas de [[Austria]] e [[Italia]]. En Austria e Italia leváronse a cabo cadanseu proxecto para a reintrodución do oso: [[Reintroducción do oso na Austria central]] e [[Reintroducción do oso no Trentino]] ([[Alpes]] italianos).

As poboacións pertencentes a esa mesma liña xenética pero no refuxio ibérico localízanse na [[Cordilleira Cantábrica]], [[Pireneos]] e sur da Península Escandinava e están nun estado de conservación moi precario. Aínda que grazas á [[Fundación Oso Pardo]] a situación do oso pardo cantábrico está mellorando na Cordilleira Cantábrica. O oso pardo pirenaico con todo viuse abocado á extinción das súas particularidades xenéticas pola existencia unicamente de osos autóctonos machos do mesmo xeito cós osos do sur de [[Escandinavia]] que entraron en contacto coa liña xenética oriental. O goberno [[Francia|francés]] levou a cabo dous proxectos de [[Reintroducción do oso nos Pireneos]] coa intención de recuperar a especie mais os seus esforzos non conseguiron de momento acadar unha poboación viable.

Nesta subespecie hai un claro exemplo de [[dimorfismo sexual]]: en promedio, os machos teñen un peso de 115  kg podendo acadar máis de 250  kg e as femias 85  kg, podendo acadar 150.

Os osos acadan a madurez sexual entre os 3 e os 5 anos. Son [[poligamia|polígamos]] e o seu celo ten lugar entre maio e xullo. Nas femias, a cópula provoca a [[ovulación]] -en linguaxe técnica chámase "ovulación inducida"-, o que incrementa as súas posibilidades de quedar preñadas. A implantación é diferida, é dicir, o óvulo fecundado frota libremente no útero e non se implanta ata o outono; só entón comeza a verdadeira [[xestación]], que dura uns dous meses. En plena hibernación, no mes de xaneiro e na seguridade da oseira, a femia pare dunha a tres crías, excepcionalmente catro, que pesan ao nacer uns 350 g, e os oseznos acadan entre 20 e 25  kg ao cumprir o seu primeiro ano de vida. Viven coa nai aproximadamente un ano e medio. O intervalo entre dous partos é de, polo menos, dous anos.

Os osos pasan o inverno nas súas [[madrigueira|oseiras]], nas que dormen cun sono entrecurtado, sen variacións na súa temperatura corporal. É tamén neste período cando os osos paren (decembro, xaneiro) e comezan a criar aos seus oseznos.

As femias adoitan moverse por áreas dalgunhas decenas de km2 que empregan de forma intensa. Pola contra, os machos teñen grandes áreas de campeo, que abranguen a varias femias. Un macho adulto radiomarcado no actual Parque Rexional de Riaño (León) moveuse durante catro anos por unha extensión de 2.447 km2. A calidade do hábitat ten unha notable influencia sobre a extensión da área de campeo. Os exemplares que viven nos bosques boreais de [[conífera]]s -moito menos produtivos cós bosques caducifolios temperáns- teñen áreas de campeo moito maiores. Por exemplo, os machos estudados en [[Suecia]] e [[Noruega]] móvense por extensións de 5.430 km2 de media, mentres que as femias teñen áreas de campeo medias de 345 km2.

As [[pegada]]s do oso pardo, grandes, anchas, e onde aparecen marcadas con claridade as fortes unllas e os dedos, e a planta de pés e mans, son moi distintivas. Os expertos poden detectar así mesmo a presenza do oso polas marcas de unllas nos troncos das árbores, as pedras viradas, as [[colmea]]s atacadas, ou os pelos perdidos nas codias e aramiadas.

A nivel xeral atópase nunha situación vulnerable con extincións parciais en toda a súa distribución coincidindo coas zonas máis humanizadas e coas subespecies en máis alto risco de extinción.

* Ucraína 400 - 900

A poboación oriental abrangue unha superficie de aproximadamente uns 2.480 km2, que se espallan polos montes do nordeste leonés e norte de [[provincia de Palencia|Palencia]] (87%) e as montañas [[Cantabria|cántabras]] próximas (10%), así como por un pequeno sector [[Asturias|asturiano]] nos concellos de Caso e Ponga (3%). Calcúlase que neste núcleo sobreviven actualmente entre 25 e 30 exemplares<ref name =FOP>[http://www.fundacionosopardo.org/article20.html Distribución y censo Oso pardo] Fundaciónosopardo.org, Consultada o 18/07/09</ref>.

A poboación occidental distribúese por uns 2.600 km2 e é a máis importante no tocante ao número de exemplares, xa que inclúe a maior parte da poboación cantábrica de osos, cun censo de en torno aos 100 exemplares. Esta poboación espállase polos montes do Alto Sil leonés (27%) e ocasionalmente tamén polos montes lindeiros de Lugo (2,5%), aínda que en [[Asturias]] é onde ocupa maior superficie (70,5%). En León, os osos localízanse principalmente nos concellos de Villablino, Palacios e Páramo del Sil, mentres que en Lugo adoitan ser vistos nos municipios de [[Cervantes]] e [[Navia de Suarna]]. Os concellos asturianos onde habitan preferentemente son Cangas del Narcea, Degaña, Somiedo e Belmonte de Miranda, que é onde se contabiliza o meirande número de reproducións cada ano, aínda que tamén se localizan exemplares nos concellos de Proaza, Allande, Ibias, Tineo, Salas, Yernes e Tameza, Quirós, Teverga, Lena, Grado e Santo Adriano.<ref name =FOP/>

Existen puntos críticos que interesa conservar como corredores ecolóxicos para evitar os problemas asociados aos procesos de illamento. En torno ao porto de Lechariegos prodúcese un estreitamento de tan só 10 &nbsp;km de ancho, causado por actividades mineiras e turísticas. Outras zonas importantes para o futuro desta poboación son os montes próximos ao porto de Cienfuegos, que permiten o paso de Degaña (Asturias) ata a [[Serra dos Ancares]] (Lugo-León), a Serra de Begega, comunicación entre Somiedo e a Serra do Courio, nos Concellos de Salas e Bellmonte de Miranda (Asturias), o estreito corredor boscoso entre o macizo das Ubiñas e a serra de Sobia, nos concellos asturianos de Teverga e Quirós.

* Kowalski, K. (1981): ''Mamíferos. Manual de teriología'', pp. 464-472&nbsp;464–472. Madrid: H. Blume Ediciones. ISBN 84-7214-229-9.