Varíola: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
m →Como se contaxian as vexigas: ligazón |
m Arranxos varios using AWB |
||
Liña 23:
| GeneReviews_nome =
}}
A '''varíola''' ou '''vexigas''' foi unha [[enfermidade]] infecciosa grave, altamente contaxiosa, que se deu unicamente en seres humanos <ref>
Estaba causada por dúas variantes de [[virus]] que daban lugar a dúas formas clínicas, nomeadas ''Variola major'' e ''Variola minor''. A ''V. major'', a forma máis mortífera, alcanzaba unha ratio de mortalidade de 3–35%, mentres que a ''V. minor'' producía a morte a ~1% das súas vítimas. Outros efectos menores normalmente incluían vexigas ou bostelas na pel (de aí a denominación popular en galego de "''vexigas''" para designar a doenza) e ocasionalmente cegueira, debido a [[ulceración]]s na [[córnea]]. Non houbo nin hai tratamento especial para as vexigas e a única forma de prevención é a [[vacina]]ción. Actualmente a vacina xa non se administra excepto en casos moi especiais como son os dos traballadores en laboratorios nos que se conserva o virus ou a equipos de intervención preparados para combater un hipotético abrocho.
O nome de ''vexigas'' provén da palabra latina que significa "manchado" e refírese aos avultamentos que aparecen na cara e no corpo das persoas infectadas.
Liña 38:
En 1798 Jenner publicou o seu traballo "''An Inquiry into the Causes and Effects of the Variolae Vaccinae, a Disease Known by the Name of Cow Pox''" , onde acuñou o termo latino ''variolae vaccine'' (vexigas da vaca). Deste xeito Jenner abriu as portas á [[vacina]]ción.
Cinco anos despois [[1803]], fixose posiblemente unha das campañas máis grandes para erradicar a varíola, a da '''[[Real Expedición Filantrópica da Vacina]]''', coñecida como '''Expedición Balmis''' en referencia ao médico [[
== Sintomatoloxía ==
As formas clínicas das vexigas son dúas. As ''vexigas maiores'' foron a forma grave e máis común das vexigas, que ocasionan unha erupción máis estendida e febre máis alta. Había catro tipos de vexigas maiores: a común (a máis frecuente, nun 90% ou máis dos casos); a modificada (leve, en persoas que se vacinaron); a lisa; e, para rematar, a hemorráxica (estes dous últimos tipos eran raros e moi graves). Historicamente, as vexigas maiores tiñan unha taxa xeral de mortalidade de aproximadamente o 30%; con todo, as varíola lisa e a hemorráxica adoitaban ser mortais.
As ''vexigas menores'' eran un tipo menos común e moito menos grave, cunhas taxas de mortalidade do 1% ou menores.
Liña 58:
<td height="58" bgcolor="#FFFFFF" scope="row">
<font size="-2">(Duración 7 a 17 días)<br />
</font></font>''<font size="-1" face="Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif">Non contaxioso</font>''
</td> <td bgcolor="#FFFFFF"><font size="-1" face="Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif">
Logo da '''exposición ao virus''' hai un período de incubación durante o cal as persoas non presentan ningún síntoma e quizais se sintan ben. Este período de incubación dura en media de 12 a 14 días, pero pode oscilar entre 7 e 17 días. Durante este lapso, as persoas non son contaxiosas.</font></td>
Liña 67 ⟶ 70:
<tr valign="top">
<td bgcolor="#FFFFFF" scope="row">
(Duración: 2 a 4 días)</font><strong><br />
(Pródromo)</strong
</td>
▲ ''Algunhas veces contaxioso''[[#nota1|¹]]</font></p></td>
<td bgcolor="#FFFFFF"><font size="-1" face="Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif">
Liña 78 ⟶ 84:
<tr valign="top">
<td bgcolor="#FFFFFF" scope="row">
<font size="-1" face="Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif">'''Primeira erupción<br />'''<font size="-2">(Duración: unos 4 días)</font><br /> ''Período máis contaxioso''</font
[[Ficheiro:Viruela.png|100px|centro]]</font
<td bgcolor="#FFFFFF"><p><font size="-1" face="Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif">▼
</td>
<td bgcolor="#FFFFFF">
A '''erupción''' maniféstase primeiro na lingua e na boca en forma de manchiñas vermellas.
</font
▲ <p><font size="-1" face="Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif">
Estas manchas convértense en chagas que se abren e esparexen grandes cantidades do virus na boca e a gorxa.
</font
▲ <p><font size="-1" face="Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif">
Máis ou menos ao mesmo tempo en que as chagas na boca se abren, aparece unha erupción na pel que comeza na cara e se estende polos brazos e as pernas, e logo polos pés e as mans. Xeralmente a erupción esténdese a todo o corpo nun lapso de 24 horas. Cando aparece a erupción, a febre usualmente baixa e é posible que o enfermo comece a sentirse mellor.
</font
O terceiro día, as erupcións convértense en avultamentos.
</font
O cuarto día, os avultamentos énchense dun líquido espeso e opaco, e acotío presentan un afundimento no centro que parece un embigo (esta é unha carácterística importante para distinguir as vexigas doutras enfermidades).
</font
Nese momento, a febre adoita subir outra vez e manterse alta ata que se forman as bostelas sobre os avultamentos.
<br />
</font>
</td> </tr>
<tr valign="top">
Liña 111 ⟶ 128:
</font></td>
<td bgcolor="#FFFFFF"><font size="-1" face="Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif">
Os avultamentos convértense en pústulas, moi altas, xeralmente redondas e firmes ao tacto, coma se houbese un obxecto pequeno e redondo debaixo da pel. As persoas din acotío que senten coma se tivesen balines incrustados na pel.
Liña 131 ⟶ 147:
</tr>
<tr valign="top">
<td height="42" bgcolor="#FFFFFF" scope="row"
</font></p></td>▼
▲ <td bgcolor="#FFFFFF"><font size="-1" face="Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif">
<font size="-1" face="Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif">'''As costras caeron''' <br />''Non contaxioso''<br />
</td>
As bostelas caeron. A persoa xa non é contaxiosa, aínda que non é moi seguro.
| |||