Isabel I de Castela: Diferenzas entre revisións

Isabel e Fernando fixéronse co trono tras unha longa loita, primeiro contra o rei [[Henrique IV de Castela|Henrique IV]]<ref> (véxase [[Conflito pola sucesión de Henrique IV de Castela]])</ref> e de 1475 a 1479 na [[Guerra de Sucesión Castelá]] contra os partidarios da outra pretendente ao trono, [[Xoana a Beltranexa|Xoana]]. {{Harvnp|Elliot|2002|p=23}} Isabel reorganizou o sistema de goberno e a administración, centralizando competencias que antes ostentaban os nobres; reformou o sistema de seguridade cidadá e levou a cabo unha reforma económica para reducir a débeda que o reino herdara do seu medio irmán, e predecesor no trono, Henrique IV. Tras gañar a [[guerra de Granada]] os Reis Católicos expulsaron aos xudeus dos seus reinos{{Harvnp|Liss|1992|p=298}} e, anos máis tarde, tamén aos musulmáns.

Tralo descubrimento de América en [[1492]] comezou o proceso de evanxelización dos indíxenas nativos confiándolle esta tarefa aos monxes [[paulinos]] [[húngaros]] que se marcharon ás novas terras nas próximas viaxes de Colón.<ref>Fehérné Walter Anna: Az ékírástól a rovásírásig. II. köt. 207-208. p.; 210 p. Bos Aires, 1975</ref> Os reis preocupáronse pola conversión e o trato xusto dos amerindios. Limitaron a [[escravitude]] dos indíxenas iniciada por Colón aos casos previstos nas leis castelás da época e prohibiron, con pouco éxito, o [[repartimento de indios]] entre os españois asentados no Caribe. Tralo falecemento o gobernador [[Nicolás de Ovando|Ovando]] aproveitou o baleiro de poder para instaurar a institución da [[encomenda]] na illa Española. <ref>Mira Cabalos, Esteban (2005). ''Isabel a Católica e o indio americano.'' XXXIII Coloquios Históricos de Estremadura. pp. 411–425.</ref> Isabel e Fernando asinaron con [[Portugal]] o [[Tratado de Tordesillas]] ([[1494]]) que delimitou as súas esferas de influencia no [[océano Atlántico]]. Por desexo dos comerciantes urbanos creou a [[Santa Irmandade]], corpo de policía para a represión do bandidaxe, creando unhas condicións moito máis seguras para o comercio e a economía.

O testamento orixinal da raíña consérvase no [[Real Monasterio de Santa María de Guadalupe]]. Unha copia enviouse ao monsteiro de Santa Isabel da [[Alhambra]] de [[Granada]]. E outra, á catedral de [[Toledo]], aínda que desde 1575 pasou ao [[Arquivo Xeral de Simancas]].<ref name="Suárez">[[Luis Suárez Fernández]], [http://historiadoreshistericos.wordpress.com/2008/11/19/analisis-al-testamento-de-isabel-la-catolica-por-luis-suarez-fernandez-ideas-mas-importantes-subrayadas/ ''Análisis del testamento de Isabel la Católica]. [[:m:s:es:Testamento_de_Isabel_la_Cat%C3%B3licaTestamento de Isabel la Católica|''Testamento de la Señora Reyna Católica Doña Isabel, hecho en la villa de Medina del Campo, a doce de octubre del año 1504'']], texto en Wikisource.</ref>

Durante os séculos XVI e XVII a figura de Isabel foi relativamente eclipsada na memoria histórica pola do seu marido, o rei Fernando,<ref name="Pérez">{{cita web|autor=Joseph Pérez|título=Isabel I la Católica: Biografía|url=http://www.cervantesvirtual.com/bib/portal/isabel_I/include/pisabel_biografia9aae.html?nomportal=isabel_I|dataacceso=5 de xullo de 2013}}</ref> ao que os cronistas daqueles tempos pintaban de magnánimo, afable, temperado e disposto a negociar, en contraste co rigor e inflexibilidade que se proxectaba nos retratos de Isabel.{{Harvnp|Boruchoff|2003|pp=242-247}} A principios do século XIX [[Diego Clemencín]] escribiu un ''Elogio de la Reina Católica'' que por primeira vez centrouse na figura da raíña, á que colmou de virtudes, relegando ao seu marido a un segundo plano. Esta obra influíu en todos os historiadores seguintes ata polo menos mediados do século XX.<ref name="Pérez"/><ref>{{cita libro|apelidos=Ladero Quesada|nome=Miguel Ángel|título=Isabel la Católica en la Real Academia de la Historia|ano=2004|editorial=Real Academia de la Historia|isbn=8495983540|páxinas=102-104|capítulo=Diego Clemencín. Elogio de la Reina Católica doña Isabel...}}</ref>