Calendario republicano francés: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Engadiuse unha nova nota. |
Establecemento de ligazóns internas e pequenas correccións tipográficas e ortográficas. |
||
Liña 1:
O
O calendario republicano foi deseñado polo [[matemático]] [[Gilbert Romme|Charles-Gilbert Romme]], membro da Convención, coa axuda dos astrónomos [[Joseph Jerôme de Lalande]], [[Jean-Baptiste Joseph Delambre]] e [[Pierre Simon Laplace|Pierre-Simon Laplace]], aínda que se lle adoita atribuír notable participación ao actor e dramaturgo [[Fabre d'Églantine]], quen lles deu os nomes aos meses e aos días.<ref>[[:fr:Fabre_d'Églantine|Fabre d'Églantine]]. ''[https://books.google.es/books?id=vVtWj-W-KP8C&printsec=frontcover&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false Rapport fait à la Convention nationale]. Informe á'' Convención Nacional, na sesión do 3 do segundo mes do segundo ano da Républica Francesa, en nome da comisión encargada da confección do calendario. 1793</ref>
Naceu así por decreto da Convención Nacional Francesa do
O calendario foi de aplicación civil en [[Francia]] e nas súas [[Imperio colonial francés|colonias americanas e africanas]] ata que [[Napoleón I de Francia|Napoleón]] aboliu o seu uso oficial o
Napoleón autoproclamárase ''[[Primeiro Imperio Francés|Emperador dos franceses]]'' en decembro de 1804 e creara a nova nobreza imperial durante o ano
[[Ficheiro:Calendrier-republicain-debucourt2.jpg|miniatura|246x246px|Calendario republicano francés de [[1794]].]]
Este calendario volveuse implantar brevemente tras o derrocamento de Napoleón en [[1814]], e foi usado tamén pola efémera [[Comuna de París]] de [[1871]].
== Os meses do ano ==
No calendario republicano, os anos sempre empezaban no [[Equinoccio|equinoccio de outono]], tiña 12 [[Mes|meses]] de 30 [[Día|días]] cada un. Os meses divídense en tres "décadas" de 10 días (desaparecen as semanas)<ref>[https://fr.wikisource.org/wiki/D%C3%A9cret_de_la_Convention_nationale_portant_sur_la_cr%C3%A9ation_du_calendrier_r%C3%A9publicain Decreto do 4 frimario do ano II, da Convención Nacional, sobre a era, o comezo e a organización do ano, e sobre os nomes dos días e dos meses.]</ref>. Non coinciden exactamente cos meses do
[[Ficheiro:Musee-historique-lausanne-img_0143.jpg|miniatura|237x237px|Unha copia do calendario republicano francés no Museo Histórico de Lausana.]]
* [[Vendimario]] (''Vendémiaire'') (do [[Lingua latina|latín]] ''vindemia'', "vendima"): a partir do 22, 23 ou 24 de setembro.
* [[Brumario]] (''Brumaire'') (do
* [[Frimario]] (''Frimaire'') (do francés ''frimas'', "xeada"): a partir do 21, 22 ou 23 de novembro.
* [[Nivoso]] (''Nivôse'') (do latín ''
* [[Pluvioso]] (''Pluviôse'') (do latín ''
* [[Ventoso (mes)|Ventoso]] (''Ventôse'') (do latín ''
* [[Xerminal (mes)|Xerminal]] (''Germinal'') (do latín ''germen'', "semente"): a partir do 20 ou 21 de marzo.
* [[Floreal]] (''Floréal'') (do latín ''flos'', "flor"): a partir do 20 ou 21 de abril.
* [[Pradal]] (''
* [[Mesidor]] (''
* [[Termidor]] (''
* [[Frutidor]] (''Fructidor'') (do latín ''fructus'', "froita"): a partir do 18 ou 19 de agosto.
A maioría dos nomes de meses son [[Neoloxismo|neoloxismos]] derivados de palabras similares en francés, latín ou grego. As terminacións dos nomes están agrupadas segundo a estación. Cómpre subliñar que, no intento de eliminar todas as influencias relixiosas do calendario para o universalizar, o calendario fíxose en particular para Francia e o
Cada un dos dez días das
O cinco días (seis en [[Ano bisesto|anos bisestos]]) que fan falta para completar o ano empregábanse como festas nacionais ao final de cada ano. Ao principio estes días foron coñecidos como os ''
* ''Festa da Virtude'', o 17 ou 18 de setembro.
* ''Festa do Talento'', o 18 ou 19 de setembro.
* ''
* ''Festa da Opinión'', o 20 ou 21 de setembro.
* ''Festa das Recompensas'', o 21 ou 22 de setembro.
* ''Festa da Revolución'', o 22 ou 23 de setembro (en anos bisestos).
Os anos bisestos no
== Os días do ano ==
En lugar de asociarse un [[santo]] a cada día, como ocorre no calendario da Igrexa católica, cada día asóciase cunha [[planta]] ou un [[mineral]], cun [[Animais|animal]] (os días terminados en 5) ou cunha [[ferramenta]] (os días terminados en 0).<ref>{{Cita libro|título=Atlas universel d'histoire et de géographie. p. 69.|apelidos=Bouillet|nome=Marie-Nicolas|editorial=Hachette|ano=1865|ISBN=|url=https://books.google.fr/books?id=fOgOAAAAQAAJ&pg=PA69&dq=%22calendrier+r%C3%A9publicain%22+Atlas+universel+d%27histoire+et+de+g%C3%A9ographie&hl=fr&ei=ATLNTNzALoWK4gbP-ozdDA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CC8Q6AEwAA#v=onepage&q&f=false|ref=}}</ref>
=== Outono ===
Liña 54 ⟶ 51:
|
Vendimario (22 de [[setembro]] ~ [[21 de outubro]])
# ''Raisin'' ([[uva]])
Liña 122 ⟶ 119:
|
Frimario (21 de novembro ~ 20 de [[decembro]])
# ''Raiponce'' (raponcio)
Liña 195 ⟶ 192:
|
# Lauréole (''lauréola'')
Liña 229 ⟶ 226:
|
Ventoso (19 de febreiro ~ 20 de [[marzo]])
# ''Tussilage'' (Tussilago farfara)
Liña 336 ⟶ 333:
|
Pradal (20 de maio ~ 18 de [[xuño]])
# ''Luzerne'' (alfalfa)
Liña 443 ⟶ 440:
|
Frutidor (18 de agosto ~ 16 de [[setembro]])
# ''Prune'' (ameixa)
Liña 479 ⟶ 476:
== Abolición ==
O calendario foi abolido por moitas razóns. Era un calendario descadrado co ciclo da
A semana laboral de dez días era tamén impopular porque deixaba menos días de descanso aos traballadores, ao ser un de cada dez (en lugar dun de cada sete).
== Conversión ao calendario gregoriano ==
O calendario foi abolido desde o
* Os anos bisestos séguense variando co fin de garantir que cada ano o equinoccio de outono caia o 1 de vendimario, como foi o caso do ano I do ano XIV.
* O ano bisesto aumentaría despois de 15 anos a 20 anos, despois de que un ano bisesto caese en cada ano divisible
* Os anos bisestos seguíronse cunha regra fixa, cada catro anos a partir da última (anos 15, 19, 23, 27...) co día extra engadido o ano antes do divisible por catro, excepto os anos de final de século.
* A partir do ano 20, os anos divisibles
A seguinte táboa amosa a relación entre varios anos republicanos e gregorianos segundo o método: <ref>A cursiva refírese a un ano bisesto (un día engadido ao final do ano).</ref>
{| class="wikitable" border="1"
Liña 498 ⟶ 495:
! Equinoccio
! C-G Romme
! Continuo
Liña 626 ⟶ 623:
|}
<span class="cx-segment" data-segmentid="1613"></span>Existen varias táboas de conversión e programas, creados sobre todo polos [[Xenealoxía|xenealoxistas]]. Algúns entusiastas en Francia seguen a empregar este calendario, máis por nostalxia histórica que pola súa funcionalidade.
Os textos legais que foron adoptados mentres o calendario republicano era oficial e seguen en vigor en Francia mantiveron as datas orixinais.
Liña 638 ⟶ 635:
* Segura González, Wenceslao. ''La reforma del calendario''. eWT Editores. 2012. [ISBN: [http://www.mcu.es/webISBN/tituloDetalle.do?sidTitul=1994493&action=busquedaInicial&noValidating=true&POS=0&MAX=50&TOTAL=0&prev_layout=busquedaisbn&layout=busquedaisbn&language=gl 9788461617296]]
===
* [http://web.archive.org/web/20160304063532/http://www.rondelot.com/spip.php?article43 Les calendriers republicains]. (en francés)
|