Filipe II de España: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
m Bot: Substitución automática de texto (-{{Listaref|2}} +{{Listaref|30em}}) |
m probas AWB, replaced: mercader → mercador using AWB |
||
Liña 40:
|sucesor4 = [[Isabel I de Inglaterra|Isabel I]]
|título5 = [[Borgoña|Soberano dos Países Baixos e Conde de Borgoña]] ''<ref>O título de duque de Borgoña comprendía o conglomerado de territorios herdados do [[Borgoña|Estado borgoñón]].</ref>''
<ref>Coa [[:s:fr:Pragmatique sanction de 1549|Pragmática Sanción de 1549]] os territorios das 17 provincias dos Países Baixos constituíron unha unión política indivisible baixo o mesmo soberano.[http://books.google.es/books?id=hRzNr6ih1GMC&lpg=PA21&as_brr=3&pg=PA21#v=onepage&q=&f=false Werner Thomas, Robert A. Verdonk (2000), ''Encontros en Flandres: relacións e intercambios hispanoflamengos a inicios da Idade Moderna'', Leuven University Press, páx. 21];[http://books.google.es/books?id=iFTvdzQ7hw4C&dq=&pg=PA430#v=onepage&q=&f=false Alphonse Rousset (1854), ''Dictionnaire géographique, historique et statistique des communes de la Franche-Comté'', tomo II, Bintot, pág.430];[http://books.google.es/books?id=a8IGAAAAcAAJ&dq=&pg=PA28#v=onepage&q&f=false F. Ragon (1843), ''Histoire générale des temps modernes, depuis la prise de Constantinople par les Turcs (1453), jusqu'a la fin de la guerre d'Am?erique (1783)'', volumen 2, Louis Colas, pág.28].</ref><ref>
|reinado5 = [[25 de outubro]] de [[1555]] - [[6 de maio]] de [[1598]]
|predecesor5 = [[Carlos I de España|Carlos II <!-- Non cambies o ordinal, pois segue a orde dos duques de Borgoña -->]]
Liña 65:
* [[Austria|Arquiduque]] de [[Austria]],
* [[Duque|Duque de Borgoña]] (como '''Filipe V'''), de [[Ducado de Brabante|Brabante]] e [[Lotarinxia]], [[Limburgo]], [[Luxemburgo]], [[Güeldres]], [[Milán]], [[Atenas]] e [[Neopatria]],
* [[Conde]] de [[Habsburgo]], de [[Flandres]], de [[Artois]], Palatino de [[Borgoña]], de [[Estado de Tirol|Tirol]], de [[Henao]], dos [[Países Baixos|Holanda]], de [[Zelandia]], de [[Namur]], de [[Zutphen]], de [[Barcelona
* [[Príncipe]] de [[Suabia]],
* [[Margrave]] do [[Sacro Imperio Romano]],
Liña 73:
== Xuventude ==
Recibiu unha severa educación relixiosa centrada no mundo castelán, feito que prexudicou as súas relacións cos territorios que dominou: así as súas carencias nas linguas francesa e flamenga prexudicárono nas relacións cos representantes da sociedade civil dos [[Países Baixos]] ([[Flandres]]).
[[Carlos V, Sacro Emperador Romano-Xermánico|Carlos I]] cedeulle ben cedo tarefas de goberno: aos dezaseis anos Filipe xa era rexente dos reinos hispánicos durante as viaxes do seu pai aos Países Baixos e a [[Alemaña]].
== Resumo do seu reinado ==
Durante o reinado de Filipe II conquistáronse as illas [[Filipinas]] e estableceuse unha colonia na [[Florida]]. O [[25 de xullo]] de [[1554]] converteuse en rei de [[Inglaterra]] a través do seu casamento con [[María I de Inglaterra]].
O proxecto de unión persoal dos dous países fallou pola morte de María en 1558, antes de ter descendencia de Filipe. En [[1565]] estableceuse o comercio a través do [[Pacífico]] entre [[Asia]] e [[América]] por medio dos [[galeón]]s de [[Manila]].
Non obstante, o seu reinado estivo marcado pola inestabilidade financeira e ameazado pola invasión de musulmáns (turcos e berberiscos), e outros conflitos como a secesión dos Países Baixos e as guerras con [[Francia]], [[Inglaterra]] e o [[Imperio Otomán|Imperio turco]]. Filipe tamén tivo que facer fronte a rebelións como a dos [[mourisco]]s de [[1568]] ou a rebelión dos [[Aragón|aragoneses]] polo asunto de [[Antonio Pérez]].
A derrota da súa Armada en [[1588]], e a tensión económica debido ao apoio a tantas guerras forzou a Filipe a manter os impostos altos.
Nas provincias dos Países Baixos, Filipe continuou as políticas dos impostos altos e, como Carlos I, continuou excluíndo á nobreza local da administración, preferindo a utilización da castelá, mantivo neles un exército de ocupación e empregou a [[Inquisición]] para deter o avance do [[calvinismo]].
Liña 116:
Filipe tiña que respectar as leis, e os dereitos e privilexios do pobo inglés. España non podía pedir a Inglaterra axuda bélica ou económica. Ademais, pedíase expresamente que se intentara manter a paz con Francia.
Se o matrimonio tivera un fillo, converteríase en herdeiro de [[Inglaterra]], os [[Países Baixos]] e [[Borgoña]]. Se María morrera sendo o herdeiro menor de idade, a educación correría a cargo dos ingleses.
Se Filipe morría, María recibiría unha pensión de 60.000 libras ao ano, pero se fora María a primeira en morrer, Filipe debía abandonar Inglaterra renunciando a todos os seus dereitos sobre o trono.
Liña 127:
[[Ficheiro:Flag of New Spain.svg|miniatura|200px|esquerda|A bandeira coa ''Cruz de Borgoña'' (cruz de Santo André) é a máis característica das utilizadas polo exército na época de Filipe II.]]
En [[1555]] Carlos V, ancián e cansado, decidiu renunciar a máis territorios en favor de seu fillo Filipe. O [[22 de outubro]] do mesmo ano, Carlos abdicou en [[Bruxelas]] como Soberano Gran Maestre da Orde do [[Toisón de Ouro]].
Tres días despois, nunha grandiosa e ostentosa cerimonia ante decenas de convidados, produciuse a abdicación como Soberano dos Países Baixos.<ref>[http://books.google.es/books?id=SzY_AAAAYAAJ&dq=&pg=PA25#v=onepage&q=&f=false Théodore Juste (1855): ''Les Pays-Bas sous Philippe II'', volume 1, Méline, Cans et compagnie, páx. 25]</ref>
A renuncia ao Condado de Borgoña tivo lugar o [[10 de xuño]] de [[1556]].<ref>[http://books.google.es/books?id=Zr0-AAAAYAAJ&dq=&lr&as_brr=3&client=firefox-a&pg=PA724#v=onepage&q=&f=true François Joseph Ferdinand Marchal (1836): ''Histoire politique du règne de l'empereur Charles Quint'', H. Tarlier, páx. 724])</ref><ref>[http://books.google.es/books?id=jjsPAAAAQAAJ&dq=&pg=PA117#v=onepage&q&f=true Gachard, M. (1854): ''Retraite et mort de Charles-Quint au monastère de Yuste: lettres inédites'', volume 3, C. Muquardt, páx. 117]</ref><ref>[http://books.google.es/books?id=LNstAAAAYAAJ&dq=&pg=PA286#v=onepage&q&f=true Alexandre Henne (1860): ''Histoire du règne de Charles-Quint en Belgique'', volume 10, É. Flatau, páx. 286]</ref>
Liña 190:
==== A crise de Aragón (1590 a 1591) e Antonio Pérez ====
A relación entre [[Aragón]] e a coroa xa estaba algo deteriorada desde [[1588]] polo chamado ''preito do vicerrei estranxeiro'' e os problemas no condado estratéxico de [[Ribagorza]] cando, en abril de [[1590]] e axudado pola súa esposa, [[Antonio Pérez del Hierro|Antonio Pérez]], secretario de Filipe II, escapou da súa prisión en Madrid a fuxiu a [[Zaragoza]], onde pediu a protección dos foros aragoneses, acolléndose ao ''Privilexio de Manifestación'' (protección da xustiza aragonesa).
En Aragón tivo o apoio do duque de Villahermosa (ao que se lle expropiaran os seus dominios en Ribagorza), o conde de Aranda e, principalmente, de Diego de Heredia (da baixa nobreza). Filipe II usou un tribunal contra o que os foros aragoneses e a Xustiza aragonesa non podían opoñerse: a [[Inquisición]]. En setembro de [[1591]] trasladouse a Antonio Pérez á prisión da Inquisición. Heredia e os seus seguidores sacárono e deixárono libre, dirixindo unha revolta.
Liña 201:
Antonio Pérez foi secretario de cámara e Secretario de Estado de Filipe II. O seu pai iniciouno nos asuntos de Estado. Antonio foi nomeado, en 1553, secretario do príncipe (e logo rei) Filipe. Cando o emperador Carlos abdica os seus reinos españois no seu fillo, que se converte no rei Filipe II, Antonio Pérez continúa como seu secretario particular mentres que seu pai, Gonzalo Pérez, segue como secretario de Estado. Gonzalo Pérez morre en 1566 e o seu fillo Antonio é nomeado Secretario de Estado un ano máis tarde, aínda que as súas competencias foron recortadas respecto ás do seu pai, facéndose cargo só dos asuntos atlánticos ([[Países Baixos]], [[Francia]], [[Inglaterra]] e [[Alemaña]]).
Durante os seus primeiros dez anos de secretario, Antonio Pérez exerceu unha grande influencia sobre Filipe II, o cal normalmente seguía os seus consellos, recoñecendo a súa intelixencia, coñecemento dos asuntos do Estado e instinto infalíbel. Esta confianza real serviulle para conseguir máis poder e, como a maioría dos seus contemporáneos, enriquecerse no cargo.
Xa desde a época de Carlos I existían dúas faccións na Corte española, a parte ''liberal'' liderada polo [[príncipe de Éboli]] e seu secretario Francisco de Eraso, e a parte ''conservadora'' liderada polo [[Casa de Alba|duque de Alba]] e o inquisidor xeral Fernando de Valdés. Tras a morte do príncipe de Éboli en [[1573]], Antonio Pérez pasou a liderar a facción liberal e comenzou a súa asociación coa [[princesa de Éboli]] (Ana de Mendoza), da cal Antonio aproveitou os contactos dela coa aristocracia, beneficiándose economicamente ambos os dous desta asociación. Antonio Pérez reveloulle á princesa de Éboli secretos de Estado e xuntos traficaron con información gobernamental.
Liña 210:
[[Ficheiro:Zaragoza - Plaza de Aragón - Estatua al Justicia.JPG|miniatura|esquerda|220px|Estatua ao Xustiza Maior de Aragón, Xoán V de Lanuza.]]
En outubro de [[1591]] Filipe II enviou un exército de 12.000 soldados que cruzaron a fronteira con Aragón e acabou co levantamento armado. A Deputación do Reino de Aragón dispuxera un continxente de 2.000 homes encabezados polo Xustiza Maior de Aragón, [[Xoán V de Lanuza|Xoán de Lanuza]], que avanzou até [[Utebo]] para presentar batalla. Porén, ante a gran superioridade dos Terzos reais, o exército aragonés dispersouse, fuxindo cara ao sur.
Pérez e os seus seguidores fuxiron a [[Béarn]] (Francia), desde onde intentaron unha invasión falida coa axuda de [[Henrique IV de Francia|Henrique de Navarra]], e máis tarde a [[Inglaterra]], onde ofreceu información que serviu para o ataque inglés a [[Cádiz]] en [[1596]], e estimulou ''Lenda negra'' contra o monarca. A Heredia capturárono en [[Francia]] e foi executado, Xoán V de Lanuza foi decapitado na praza do mercado, e a mesma sorte correron moitos dos que apoiaron a revolta. Villahermonsa e o conde de Aranda foron apresados en Épila e enviados a Castela, onde morreron misteriosamente en prisión.
Tras intentar conseguir o perdón da Coroa sen éxito, Antonio Pérez faleceu en [[París]], na máis absoluta pobreza, en [[1611]]. Deixou diversos escritos que tratan de xustificar a súa conduta. Destacan as ''Relaciones'' publicadas en París en 1598, baixo o pseudónimo de ''Rafael Peregrino'', e ''Cartas'', cuxo valor literario xa foi sinalado no [[século XVIII]], ao ser incluído no Catálogo do ''Diccionario de Autoridades'' da Lingua Castelá da Real Academia Española.
En [[1592]] Filipe II convocou as [[Cortes de Aragón]] en [[Tarazona]]. Non se suprimiu ningunha institución aragonesa, pero foron remodeladas (diminuídas).
O rei tiña agora o dereito a nomear a un vicerrei non aragonés; a Deputación do Reino de Aragón (comité das Cortes) perdeu parte do control sobre os ingresos aragoneses e a vixilancia do reino, quitándolle ademais o poder de chamar a representantes das cidades; a Coroa podía retirar do seu posto ao Xustiza de Aragón e a Corte de Xustiza púxose baixo control do rei; finalmente, modificáronse algúns aspectos do sistema legal aragonés.
Liña 224:
[[Ficheiro:Palacio de Santa Cruz, Madrid.jpg|miniatura|esquerda|300px|[[Palacio de Santa Cruz]] (Madrid). Sede da Sala de Alcaldes e Cárcere da Corte; as institucións ''de Corte'' duplicaban ás ''de Villa'' (Concello de [[Madrid]]). Hoxe é a sede do [[Goberno de España|Ministerio de Asuntos Exteriores]].]]
Filipe II, como seu pai, foi un rei absolutista, e continuou coas institucións herdadas de Carlos I, e coa mesma estrutura do seu imperio e autonomía dos seus compoñentes. Pero gobernou como un rei nacional: [[España]], e especialmente Castela, eran agora o centro do Imperio, coa súa administración centralizada en Madrid.
Filipe II non visitou a penas os seus territorios de fóra da península, e os administrou a través de oficiais e vicerreis quizais porque temía caer no erro de seu pai, ausente de España durante os anos das rebelións comuneiras, quizais porque, a diferenza do seu pai (que aprendeu moi maior o castelán) Filipe II sentíase profundamente español.
Liña 231:
* En [[1561]], Filipe II decide trasladar a sede da corte e converte [[Madrid]] na primeira capital permanente da monarquía española. Desde entón, salvo un breve intervalo de tempo entre 1601 e 1606, baixo o goberno de Filipe III, no que a capitalidade pasou temporalmente a [[Valladolid]], Madrid foi a capital de [[España]] e sede do Goberno da Nación.<ref>Excepto durante a Gurra Civil Española, cando desde novembro de 1936 até xaneiro de 1939, o Goberno da 2ª República trasladouse primeiro a [[València]] e logo a [[Barcelona]]</ref>
* A ''Grande y Felicísima Armada'' ([[Armada Invencible]]), da que se coñecía até o nome do ínfimo grumete, mentres que os ingleses non teñen noticia certa nin sequera de todos os barcos que participaron na guerra anglo-española.
[[Ficheiro:1650 - tercio.jpg|miniatura|dereita|250px|Distintos soldados dos Terzos.]]
* Os ''terzos'' eran as mellores unidades militares da súa época. Creados polo seu antecesor, Carlos, foron decisivos para Filipe II nas vitorias que obtivo fronte aos franceses, ingleses e holandeses no seu reinado. Eran expertos en tácticas como o asedio.
* A parte de teren os mellores soldados, tamén dispoñían dos mellores xenerais da época, tanto en terra como no mar. Destes destacan [[Fernando Álvarez de Toledo|Duque de Alba]], [[Alexandre Farnesio, Duque de Parma e Piacenza|Alexandre Farnesio]], [[Álvaro de Bazán]] e [[Xoán de Austria]], entre outros.
* Innovacións militares en todos os sentidos. Aparición dos [[arcabuz|arcabuceiros]] e [[mosquete]]iros, que combatían xunto cos [[piqueiro]]s e a [[Cabalo|cabalaría]]. Así mesmo dispoñían de artillaría: desde [[Canón (arma)|canóns]] de [[bronce]] ou [[ferro]] colado, medioscanóns, [[colubrina]]s até [[falconete]]s.<ref>Palabras non recolidas no VOLG, e tomadas como préstamos do portugués (do ''Moderno Dicionário da Língua Portuguesa'' Michaelis on line: colubrina<sup>2</sup> ''sf'' (''lat colubrina'') Antiga peça de artilharia de grande alcance; falconete ''sm'' (''falcão+ete'') ''Mil ant'' Pequena peça de artilharia. [http://michaelis.uol.com.br/moderno/portugues/index.php?lingua=portugues-portugues&palavra=colubrina ''Michaelis''.]</ref>
No aspecto táctico, destaca a utilización de ataques por sorpresa nocturnos (''encamisadas''). De tratarse dun [[asedio]], os Terzos realizaban obras de [[trincheira|entrincheiramento]] para rodear a praza e aproximar os canóns e [[Mina terrestre|minas]] aos muros. Un dos [[escuadrón]]s mantíñase en reserva para rexeitar calquera tentativa de contraataque dos sitiados.
* No mar destacaba a utilización masiva de [[
* Carlos I creara o [[27 de febreiro]] de [[1537]] a Infantaría de Mariña de España, a máis antiga do mundo, ao asignar de forma permanente ás escuadras de [[galera]]s do Mediterráneo as compañías vellas do mar de Nápoles. Con todo, foi Filipe II o que creou o concepto actual de [[Desembarco militar|Forza de Desembarco]], concepto que aínda perdura nos nosos días.
[[Ficheiro:El Camino Español.PNG|miniatura|220px|O "Camiño Español" foi utilizado por primeira vez en [[1567]] polo [[Fernando Álvarez de Toledo|duque de Alba]] na súa viaxe aos [[Países Baixos]], e o último exército en transitar por el fíxoo en [[1622]].]]
* Destinou gran cantidade de diñero para crear a mellor rede de espionaxe da época. É moi coñecido o uso da tinta invisíbel e da escritura microscópica por parte dos servizos secretos de Filipe II. [[Bernardino de Mendoza]] foi militar, embaixador e xefe dos servizos secretos en diversas rexións do Imperio español baixo Filipe II e durante este tempo estivo destinado como embaixador español en París. Unha das accións máis importantes atribuídas a este antepasado dos actuais servizos secretos, foi o asasinato de [[Guillerme I de Orange-Nassau|Guillerme de Orange]] a mans de Balthasar Gérard.
* Creación do [[Camiño Español]], unha rota terrestre para transportar diñero e tropas desde as posesións españolas en Italia, cara aos Países Baixos Españois.
* O comercio coas colonias españolas estaba fortemente controlado. Por lei, as colonias españolas só podían comerciar cun porto en España (primeiro [[Sevilla]], logo [[Cádiz]]). Os ingleses, holandeses e franceses trataron de romper o monopolio, pero este durou durante máis de dous séculos. Grazas ao monopolio, España converteuse no país máis rico de Europa. Esta riqueza permitiu sufragar sobre todo as guerras contra os protestantes do centro e o norte de Europa. Tamén causou unha enorme inflación no [[século XVI]], o que practicamente destruiu a economía española.
* Filipe II comunicábase case diariamente cos seus embaixadores, vicerreis e oficiais repartidos polo imperio mediante un sistema de mensaxeiros que tardaba menos de tres días en chegar a calquera parte da península ou uns oito días en chegar aos Países Baixos.
* En [[1566]] realizou unha reforma monetaria co fin de aumentar o valor do [[Escudo español|escudo de ouro]], poñéndose en circulación diferentes especies de [[vellón]].
* En [[1567]] Filipe II encargou a Xerome Zurita y Castro reunir os documentos de Estado de [[Aragón]] e [[Italia]] e xuntalos cos de [[Coroa de Castela|Castela]] no [[castelo de Simancas]], creando un dos maiores arquivos nacionais do seu tempo.
Liña 273 ⟶ 264:
Durante o reinado de Filipe II a Facenda Real declarouse en bancarrota tres veces ([[1557]], [[1575]] e [[1596]]), aínda que en realidade eran máis ben suspensións de pagamentos, tecnicamente moi ben elaboradas segundo a economía moderna, pero completamente descoñecidas naquela época.
O monarca herdara do seu pai unha débeda duns vinte millóns de ducados, e deixoulle ao seu sucesor unha cantidade que quintuplicaba esta débeda. En 1557, ao pouco tempo de comezar o seu reinado, a Coroa tivo que suspender os pagamentos das súas débedas declarando a primeira bancarrota. Pero os ingresos da Corona duplicáronse de contado e, ao final do seu reinado, eran catro veces maiores que cando comezou a gobernar, xa que a carga fiscal sobre Castela cuadruplicouse e as riquezas procedentes de América alcanzaron valores históricos.
Ao igual que co seu predecesor, a riqueza do Imperio recaía principalmente en Castela, e dependía dos adiantos, con grandes xuros, de banqueiros holandeses e xenoveses. Os ingresos procedentes de América supoñían entre un 10 e un 20 % anual da riqueza da Coroa. Os maiores consumidores destes ingresos foron as guerras nos [[Países Baixos]] ([[Flandres]]) e a política no [[Mediterráneo]], que consumían, xuntos, uns seis millóns de ducados ao ano.
Liña 279 ⟶ 270:
[[Ficheiro:King PhilipII of Spain.jpg|230px|miniatura|esquerda|Filipe II, por [[Antonio Moro]], (1557).]]
O estado das finanzas dependía totalmente da situación económica castelá. Os Países Baixos eran os principais receptores da lá castelá e, debido ao xa aberto conflito en Flandres, a ruta laneira interrompeuse, o que produciu unha recesión sa economía castelá en [[1575]]. Como consecuencia, nese mesmo año produciuse unha segunda suspensión de pagamentos ao declararse a segunda bancarrota.
En [[1577]] o rei chegou a un acordo cos banqueiros xenoveses para que lle seguiran adiantando diñeiro á Coroa, pero a un prezo moi alto para Castela, que agravou a súa recesión. Isto cokécese como ''El Remedio General'' de [[1577]], que consistiu nunha consolidación da débeda a longo prazo, pudendo chegar a 70 ou 80 anos. Entregáronse así xuros aos acredores como compromiso da Coroa da devolución do diñeiro cun interese do 7 %. Dito diñeiro iríase devolvendo a medida que se volvera a ter de novo liquidez, e co aval dos metais americanos. Paralelamente, entre 1576 e 1588, Filipe usou a intermediación financeira de [[Simón Ruiz Embito|Simón Ruiz]], que lle facilitaba pagamentos, cobros e préstamos a través de letras de cambio.
Liña 287 ⟶ 278:
En [[1590]] apróbanse nas Cortes os ''millóns'', consistentes en oito millóns de ducados ao ano para os seis seguintes, que se dedicaron á construción dunha nova Armada e para a política militar. Isto terminou por arruinar as cidades castelás e fulminar os xa débiles intentos de industrialización que quedaban. En [[1597]] produciuse unha nova suspensión de pagamentos ao declararse a terceira bancarrota, recorréndose a un novo ''Remedio General''. Isto provocou xa un endebedamento da Coroa xigantesco e desproporcionado, pero permitiu a continuación da política exterior.
Filipe II deixou España ao bordo da crise. A vida dos españois do tempo era dura: a poboación soportaba unha inflación brutal (p. ex., o prezo do gran subiu un 50 % entre os últimos catro anos do século; a carga fiscal, tanto en produtores como en consumidores, era excesiva. Debido á inflación e á carga fiscal, cada vez existían menos negocios;
A presión fiscal na Coroa de [[Aragón|Coroa de Aragón]] sen ser tan brutal á de [[Coroa de Castela|Castela]], non era moito menor. Pero, neste caso, a maior parte do recadado non ía formar parte da facenda da Coroa española, se non que, grazas á protección dos foros, pasaba a formar parte da riqueza da oligarquía e da nobreza dos seus reinos. O comercio no Mediterráneo para Aragón (especialmente para Cataluña) seguía moi danado polo dominio [[Imperio otomán|turco]] e a competencia de xenoveses e venecianos.
Liña 314 ⟶ 305:
==== Conflitos cos Países Baixos ====
{{Artigo principal|Guerra dos Oitenta Anos}}
Os [[Países Baixos]] ([[Flandres]], na nomenclatura corrente a época) deixárallos Carlos I a Filipe II, en unión do [[Franco Condado]] e o [[Charolais]], para que a Coroa de España, a nación máis poderosa do mundo, defendera o Sacro Imperio Romano Xermánico de Francia. Por esta razón, era un punto á vez estratéxico e de debilidade para Filipe II.
Estratéxico, pois a mediados do [[século XVI]] Antuerpen era o porto máis importante da Europa do norte, que servía como base de operacións á Armada española, e un centro onde se comerciaba con bens de toda Europa e se vendía a lá castelá (principal produto de exportación de Castela na éopoca). Lá, de ovella meiriña, procesada nos Países Baixos e que, vendida a prezos razoábeis, chegaría manufacturada a España, co correspondente valor engadido, pero menor que se fora manufacturada na península, xa que alí a man de obra era máis barata.
Liña 320 ⟶ 311:
[[Ficheiro:Puente Farnesio Amberes.jpg|miniatura|300px|Esquema da ponte de Alexandre Farnesio, sobre o Escalda. Construído durante o asedio de Antuerpen en 1585, que mantivo en vilo a toda Europa á espera do vencedor, representou un desbaldimento de medios e un grande enxeño por ambas as partes durante os trece meses necesarios para forzar a rendición da que probabelmente era a cidade máis rica e máis populosa de Europa, e cuxa toma representaba a determinación da coroa española de recuperar os territorios perdidos e o mantemento da Igrexa católica. Despois desta capitulación, rendéronse consecutivamente outras importantes prazas en mans das [[República dos Sete Países Baixos Unidos|Provincias Unidas]].]]
E unha debilidade, pois para os Países Baixos non só supuxo un cambio de soberano, senón tamén un cambio de "dono"; pasaron de formar parte dun Imperio pouco consolidado ( Sacro Imperio) a formar parte do reino máis poderoso da época. A diferenza de Castela, Aragón e Nápoles, os Países Baixos non eran parte da herdanza dos [[Reis Católicos]], e vían a España como un país estranxiero.
Así o sentían os seus ciudadáns, pois se daban de conta da diferenza entre [[Carlos V, Sacro Emperador Romano-Xermánico|Carlos V]] e un rei ''estranxeiro'', nacido en [[Valladolid]], coa Corte en [[Madrid]], que nunca vivira naqueles territorios, que non falaba nin [[lingua francesa|francés]] nin [[lingua flamenga|flamengo]] e que delegaba o poder nun [[gobernador]] tamén estranxeiro.
A isto hai que engadir o choque relixioso que se estaba xestando dentro de Flandres, e que sería azuzado poa posición de Filipe II no plano relixioso; as guerras de relixión volvían ao corazón de Europa despois da [[Guerra dos Trinta Anos]].
Liña 353 ⟶ 344:
[[Ficheiro:Invincible Armada.jpg|miniatura|250px|A batalla entre la Armada Invencible e a frota inglesa.]]
En varias obras literarias e, especialmente, en películas de cine, móstrase a angustia causado pola continua [[
En segundo lugar está o dato segundo o cal, durante o século XVI, ningún pirata nin corsario logrou afundir ningún galeón; ademais, dunhas 600 frotas fletadas por España (dúas por ano durante uns 300 anos), só dúas caeron en mans inimigas, e ambas as dúas por mariñas de guerra, non por piratas nin corsarios.<ref>González Arnao, Mariano (2003): "A prueba de piratas", no nº 61 de ''La aventura de la Historia''. Madrid: Arlanza Ediciones.</ref>
A execución da raíña católica de Escocia, [[María I Estuardo|María Estuardo]], decidiu a Filipe a enviar a chamada ''Grande y Felicísima Armada'' (na [[Lenda negra española|Lenda Negra]], a Grande Armada ou ''[[Armada Invencible]]'') en [[1588]], expedición que fracasou.
Este fracaso posibilitou unha maior liberdade para o comercio inglés e holandés, un maior número de ataques aos portos españois —como o de Cádiz, cidade que foi incendiada por unha frota inglesa en [[1596]]— e, así mesmo, a colonización inglesa de Norteamérica. A partir destes feitos e até o final da guerra, España e Inglaterra conseguiron vitorias parellas nos combates librados por ambos os reinos, tanto no mar como en terra. Co que a guerra mantívose nun empate de perdas de recursos para os dous países até o final.
[[Ficheiro:A Coruña. María Pita’s statue. Galicia (Spain).jpg|miniatura|esquerda|250px|Estatua de María Pita na Coruña.]]
Mentres os ingleses saqueaban as posesións españolas e non conseguiron nunca o obxectivo de capturar unha frota de Indias, a Armada española preparouse sen moito éxito para invadir Inglaterra, repeliu algún ataque inglés e os corsarios españois capturaron toneladas de mercadorías de barcos ingleses. Os ataques ingleses (e de piratas ou corsarios a soldo da coroa) adoitaban acabar en fracasos con perdas nada desdeñábeis, entre os que destaca o fracaso da [[Armada Inglesa]], ou Contraarmada.
O pirata [[Francis Drake]], que tamén serviu na Armada inglesa, chegando ao grao de vicealmirante, comandou unha gran frota inglesa que, o [[4 de maio]] de [[1589]], intentou, sen conseguilo, tomar á cidade da [[A Coruña|Coruña]], en resposta á [[Armada Invencible|Grande Armada]] que o ano anterior intentara a invasión de [[Inglaterra]].
Os invasores atacaron a cidade, mal defendida (só contaba cunha pequena gornición para a defensa das murallas medievais), polo que había unha gran desproporción entre as forzas dos dous contendentes. A poboación local combateu coas poucas armas dispoñíbeis, e é famoso o caso de [[Mayor Fernández de la Cámara Pita]], coñecida popularmente como [[María Pita]] (Coruña, ca. 1560 - Cambre, 1643).
Segundo crónicas da época, esta muller de clase baixa foi unha heroína, debido a que coa súa actuación fixo retroceder unha compañía inimiga, que recuou ao ver que o seu abandeirado fora morto por unha muller, cando estaban a piques de traspasar as murallas. Na súa honra erixiuse hai pocuco un monumento na Coruña, na praza que leva o seu nome, fronte a casa do Concello, que ten na súa base unha lámpada permanentemente acesa.
Liña 377 ⟶ 368:
As loitas inícianse co sitio de [[Malta]], en [[1565]], que resultaría errado e que está considerado como un dos asedios máis importantes da historia militar (e, desde o punto de vista dos defensores, o máis exitoso). Non obtante, anteriormente (aínda reinando Carlos), en 1560, a frota turca, que era unha potencia de primeira orde, derrotara aos cristiáns na [[Batalla de Los Gelves]].
En [[1570]], despois duns anos de tranquilidade, os turcos comezaron unha expansión atacando varios portos [[Venecia
[[Ficheiro:Battle of Lepanto 1571.jpg|miniatura|400px|dereita|[[Batalla de Lepanto]] ([[1571]]).]]
Liña 399 ⟶ 390:
Filipe II continuou coa expansión en terras americanas e tamén se agregaron á Coroa as illas [[Filipinas]], conquistadas por [[Miguel López de Legazpi]] ([[1565]]–[[1569]]), que as denominou así en honor ao rei.
A colonización española das illas, codiciadas tamén por [[Inglaterra|ingleses]], [[Países Baixos|neerlandeses]] e [[Portugal|portugueses]], non se asegurou até [[1565]] cando Miguel López de Legazpi, enviado polo [[vicerrei]] de [[Nova España]] constrúe o primeiro asentamento español en [[Cebú]]. A cudade de [[Manila]], capital do arquipélago, fundouna o propio Legazpi en [[1571]].
Unha vez descuberto o circuíto de correntes oceánicas e ventos favorábeis para a navegación entre [[América]] e as Filipinas, estableceuse a rota regular de frotas entre [[Manila]] e [[Acapulco]] coñecida como o [[Galeón de Manila]].
Liña 425 ⟶ 416:
[[Miguel de Cervantes]] comeza a escribir as súas primeiras obras.
A poesía renacentista dividiuse en dúas escolas: a [[Salamanca|salmantina]] ([[Frei Luis de León]]) e a [[Sevilla
No teatro destaca a figura de [[Lope de Vega]], que aída alcanzará maior importancia no reinado de Filipe III, ao igual que [[Miguel de Cervantes|Cervantes]].
Liña 432 ⟶ 423:
[[Ficheiro:El escorial blick von oben.jpg|300px|miniatura|esquerda|Real [[El Escorial|Mosterio do Escorial]] (Madrid).]]
Esta época é a do apoxeo dos arquitectos españois, entre os que destacan [[Xoán de Herrera]], [[Xoanelo Turriano]], [[Francisco de Mora]] ou [[Xoánn Bautista de Toledo]]. O labor destes arquitectos deu como resultado a aparición dun novo estilo, que se caracteriza polo predominio dos elementos construtivos, a ausencia decorativa, as líñas rectas e os volúmenes cúbicos. Este estilo sería bautizado posteriormente como estilo herreriano.
Construíronse edificios relixiosos e mortuorios, como o [[El Escorial|Mosterio do Escorial]] ou a [[Catedral de Valladolid]]; civiles ou administrativos, como a [[Casa da Panadería]]; ou militares, como a [[Cidadela de Pamplona]].
Liña 441 ⟶ 432:
[[Ficheiro:Cenotafio de Felipe II y su familia.jpg|miniatura|200px|[[Cenotafio]] de Filipe II e a súa familia no [[El Escorial|Mosteiro do Escorial]].]]
Filipe II morreu o [[13 de setembro]] de [[1598
== Matrimonios e fillos ==
| |||