Estatina: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición |
m Bot: Substitución automática de texto (-{{Listaref|2}} +{{Listaref|30em}}); cambios estética |
||
Liña 1:
{{Outros homónimos|este=medicamentos que baixan o colesterol|para=un raro aminoácido ou as hormonas inhibidoras|Estatina (aminoácido)|outro=Estatina (hormona)}}
[[Ficheiro:Lovastatin.svg |miniatura|dereita|A [[lovastatina]] foi a primeira estatina que se comercializou. Foi illada do fungo ''[[Aspergillus terreus]]''.]]
As '''estatinas''' (ou '''inhibidores da HMG-CoA redutase''') son unha clase de [[fármaco]]s que rebaixan o nivel de [[colesterol]] no organismo e actúan [[inhibición encimática|inhibindo]] o [[encima]] [[HMG-CoA redutase]], o cal ten un papel central na produción de colesterol. Os niveis altos de colesterol ([[hipercolesterolemia]]) foron asociados con [[enfermidade cardiovascular|enfermidades cardiovasculares]].<ref>{{cite journal | author = Lewington S, Whitlock G, Clarke R, Sherliker P, Emberson J, Halsey J, Qizilbash N, [[Richard Peto|Peto R]], [[Rory Collins|Collins R]] | title = Blood cholesterol and vascular mortality by age, sex, and blood pressure: a meta-analysis of individual data from 61 prospective studies with 55,000 vascular deaths | journal = Lancet | volume = 370 | issue = 9602 | pages = 1829–39 | date = December 2007 | pmid = 18061058 | doi = 10.1016/S0140-6736(07)61778-4 }}</ref> As estatinas reducen a probabilidade de desenvolver unha enfermidade cardiovascular e a mortalidade nas persoas que están en risco. Hai fortes evidencias que indican que as estatinas son efectivas para o tratamento das enfermidades cardiovasculares nos estadios temperáns da doenza ([[prevención secundaria]]) e naquelas persoas con risco elevado pero aínda sen síntomas de doenza cardiovascular ([[prevención primaria]]).<ref>{{cite web |url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0068958/ |title=Lipid Modification - National Library of Medicine - PubMed Health |format= |work= |accessdate=}}</ref><ref name="Cochrane13">{{cite journal | author = Taylor F, Huffman MD, Macedo AF, Moore TH, Burke M, [[George Davey Smith|Davey Smith G]], Ward K, Ebrahim S | title = Statins for the primary prevention of cardiovascular disease | journal = Cochrane Database Syst Rev | volume = 1 | issue = | pages = CD004816 | year = 2013 | pmid = 23440795 | doi = 10.1002/14651858.CD004816.pub5 | url = http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD004816.pub5/abstract }}</ref> Entre os efectos secundarios das estatinas están a [[mialxia|dor muscular]], o incremento do risco de ter [[diabetes mellitus]], e as anormalidades nas [[probas de funcionamento do fígado|probas de encimas hepáticos]].<ref name=Naci2013>{{cite journal | author = Naci H, Brugts J, Ades T | title = Comparative tolerability and harms of individual statins: a study-level network meta-analysis of 246 955 participants from 135 randomized, controlled trials | journal = Circ Cardiovasc Qual Outcomes | volume = 6 | issue = 4 | pages = 390–9 | year = 2013 | pmid = 23838105 | doi = 10.1161/CIRCOUTCOMES.111.000071 }}</ref>
En 2010, comercializábanse as seguintes estatinas: [[atorvastatina]], [[fluvastatina]], [[lovastatina]], [[pitavastatina]], [[pravastatina]], [[rosuvastatina]] e [[simvastatina]].<ref name=Martindale>{{cite book |editor=Sweetman, Sean C.|chapter=Cardiovascular drugs |title=Martindale: the complete drug reference |edition=36th |year=2009 |pages=1155–434|publisher=Pharmaceutical Press |location=London|isbn=978-0-85369-840-1}}</ref> Todas elas están recoñecidas pola [[Axencia Europea de Medicamentos]] da [[Unión Europea]] e a [[FDA]] norteamericana. A [[cerivastatina]] foi retirada do mercado polo seu fabricante en 2001. Tamén se dispón de varias preparacións combinadas de estatinas e outros axentes, como [[ezetimibe/simvastatina]]. As estatinas son uns medicamentos moi vendidos; por exemplo, en 2005 e só en [[Estados Unidos]] as vendas foron de 18,7 miles de millóns de [[dólar estadounidense|dólares]].<ref name=Taylor2013>{{cite journal|last1=Taylor|first1=FC|last2=Huffman|first2=M|last3=Ebrahim|first3=S|title=Statin therapy for primary prevention of cardiovascular disease.|journal=JAMA|date=11 December 2013|volume=310|issue=22|pages=2451–2|pmid=24276813|doi=10.1001/jama.2013.281348}}</ref> A estatina máis vendida é a atorvastatina, que en 2003 chegou a ser o fármaco máis vendido da historia.<ref name=Simons/><ref>[http://media.pfizer.com/files/annualreport/2008/annual/review2008.pdf "Doing Things Differently"], Pfizer 2008 Annual Review, April 23, 2009, p. 15.</ref> Como algunhas das patentes xa expiraron, hoxe hai varias estatinas dispoñibles como xenéricos a un prezo menor.<ref>{{cite web |url=http://www.accessdata.fda.gov/scripts/cder/drugsatfda/index.cfm?fuseaction=Search.Overview&DrugName=SIMVASTATIN |title=www.accessdata.fda.gov |format= |work= |accessdate=}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.accessdata.fda.gov/scripts/cder/drugsatfda/index.cfm?fuseaction=Search.Overview&DrugName=ATORVASTATIN%20CALCIUM |title=www.accessdata.fda.gov |format= |work= |accessdate=}}</ref>
Liña 7:
== Uso en medicina ==
Antes de tomar estatinas as recomendacións clínicas prácticas indican xeralmente que se debe intentar modificar o estilo de vida, o que inclúe seguir unha dieta que reduza o colesterol e facer exercicio físico. As estatinas e outros fármacos poden serlles recomendados ás persoas
=== Prevención primaria ===
Liña 54:
|-
! colspan="4" style="background-color: #CCEEEE;" | Elección dunha estatina para persoas con consideracións especiais<ref name="BBDstatins2">table adapted from the following source, but check individual references for technical explanations
* {{Citation |author1 =Consumer Reports|author1-link =Consumer Reports |author2 = Drug Effectiveness Review Project |author2-link =Drug Effectiveness Review Project |date=March 2013 |title=Evaluating statin drugs to treat High Cholesterol and Heart Disease: Comparing Effectiveness, Safety, and Price |publisher = Consumer Reports |work = Best Buy Drugs |page = 9 |url = http://www.consumerreports.org/health/resources/pdf/best-buy-drugs/StatinsUpdate-FINAL.pdf |accessdate = 27 March 2013}}</ref>
|-
! Condición
Liña 94:
Todas as estatinas usadas comunmente mostran resultados bastante similares, pero as novas estatinas, caracterizadas por ter [[vida media de eliminación|vidas medias]] farmacolóxicas máis longas e máis especificidade celular, espérase que teñan menos efectos adversos. Algúns investigadores suxeriron que as estatinas hidrofílicas, como a fluvastatina, rosuvastatina, e pravastatina, son menos tóxicas que as estatinas lipofílicas, como a atorvastatina, lovastatina, e simvastatina, pero outrros estudos non atoparon conexión.<ref name="Hanaietal2007"/> A [[lovastatina]] induce a expresión do xene ''[[FBXO32]]'', que se cre é o responsable de promover os danos na fibra muscular.<ref name="Hanaietal2007">{{cite journal | author = Hanai J, Cao P, Tanksale P, Imamura S, Koshimizu E, Zhao J, Kishi S, Yamashita M, Phillips PS, Sukhatme VP, Lecker SH | title = The muscle-specific ubiquitin ligase atrogin-1/MAFbx mediates statin-induced muscle toxicity | journal = J. Clin. Invest. | volume = 117 | issue = 12 | pages = 3940–51 | year = 2007 | pmid = 17992259 | pmc = 2066198 | doi = 10.1172/JCI32741 }}</ref>
=== Diabetes ===
As estatinas están asociadas cun lixeiro incremento do risco de ter [[diabetes mellitus|diabete]] (do 2 ao 17% nunha ''revisión'').<ref name="pmid20167359">{{cite journal | author = Sattar N, Preiss D, Murray HM, Welsh P, Buckley BM, de Craen AJ, Seshasai SR, McMurray JJ, Freeman DJ, Jukema JW, Macfarlane PW, Packard CJ, Stott DJ, Westendorp RG, Shepherd J, Davis BR, Pressel SL, Marchioli R, Marfisi RM, Maggioni AP, Tavazzi L, Tognoni G, Kjekshus J, Pedersen TR, Cook TJ, Gotto AM, Clearfield MB, Downs JR, Nakamura H, Ohashi Y, Mizuno K, Ray KK, Ford I | title = Statins and risk of incident diabetes: a collaborative meta-analysis of randomised statin trials | journal = Lancet | volume = 375 | issue = 9716 | pages = 735–42 | year = 2010 | pmid = 20167359 | doi = 10.1016/S0140-6736(09)61965-6 }}</ref> As doses máis altas teñen maior efecto, pero a diminución do risco de enfermidade cardiovascular compensa o risco de desenvolver diabete.<ref name="pmid21693744">{{cite journal | author = Preiss D, Seshasai SR, Welsh P, Murphy SA, Ho JE, Waters DD, DeMicco DA, Barter P, Cannon CP, Sabatine MS, Braunwald E, Kastelein JJ, de Lemos JA, Blazing MA, Pedersen TR, Tikkanen MJ, Sattar N, Ray KK | title = Risk of incident diabetes with intensive-dose compared with moderate-dose statin therapy: a meta-analysis | journal = JAMA | volume = 305 | issue = 24 | pages = 2556–64 | year = 2011 | pmid = 21693744 | doi = 10.1001/jama.2011.860 }}</ref>
Liña 114:
[[Ficheiro:Atorvastatin binding.png|miniatura|A atorvastatina unida á [[HMG-CoA redutase]]: Entrada de [[Protein Data Bank|PDB]] {{PDBe|1hwk}}<ref name="pmid11349148">{{cite journal | author = Istvan ES, Deisenhofer J | title = Structural mechanism for statin inhibition of HMG-CoA reductase | journal = Science | volume = 292 | issue = 5519 | pages = 1160–4 | year = 2001 | pmid = 11349148 | doi = 10.1126/science.1059344 }}</ref>]]
[[Ficheiro:HMG-CoA reductase pathway.png|thumb|right|280px|A vía da
{{Artigo principal|Colesterol}}
Liña 236:
== Notas ==
{{Listaref|
== Véxase tamén ==
=== Ligazóns externas ===
* [http://www.medicine.ox.ac.uk/bandolier/booth/booths/statin.html Statin page] en ''Bandolier'', unha revista de medicina baseada en evidencias (pouco contido despois de 2004)
* [http://www.nhs.uk/Conditions/Cholesterol/Pages/Prevention.aspx
[[Categoría:Fármacos]]
| |||