|
== O accidente ==
O [[26 de abril]] de [[1986]], á 1:23 ([[UTC]]+3), o reactor catro sufriu un catastrófico aumento de potencia, conducindo a varios estoupidos no seu núcleo. Isto dispersou gran cantidade de combustible radioactivo e material do núcleo á atmosfera, e incendiou o [[grafito]] usado de moderador. O grafito en chamas incrementou a emisión de partículas radioactivas, transportadas polo fume, ao non estar o reactor encerradopechado nun compartimento de contención. O accidente ocorreu durante un experimento programado para aumentar a seguridade do reactor.
=== O intento de experimento ===
O plan da proba requiría que a potencia do reactor 4 se reducise gradualmente a un nivel térmico de entre 700 e 1000 MW. O nivel establecido no programa (700 MW) acadouse ás 00:05 do [[26 de abril]]; porén, debido á produción natural de [[xenon]]-135, un [[gas]] moi absorbente de [[neutrón]]s, no núcleo, a potencia do reactor continuou diminuíndo, sen que ningún operador actuase. Cando a potencia acadou aproximadamente os 500 MW, Toptunov insertou por erro as barras de control demasiado lonxe, co que o reactor pasou a un estado non desexado de case-apagado. As circunstancias exactas son difíciles de coñecer, debido a que tanto Akimov como Toptunov morreron por enfermidades causadas pola [[radiación]].
A potencia caeu ata os 30 MW (ou menos), un nivel de case parada completa, que era aproximadamente o 5 % da potencia mínima inicial establecida como segura para a proba. O persoal da sala de control consecuentemente tomou a decisión de recuperar a potencia e extraeu as barras de control do reactor, e pasaron varios minutos dende a extracción e o momento no que a potencia comezou a aumentar e se estabilizou en 160–200 MW (térmicos). Esta manobra retirou a meirande parte das barras de control, por riba dos límites permitidos, pero a pouca marxe de reacción restrinxiu calquera aumento da potencia do reactor. A rápida redución na potencia durante o apagado inicial, e a posterior operación nun nivel menor aos 200 MW levou á intoxicación do núcleo pola acumulación de [[xenon]]-135. Isto fixo necesario a extracción de máis barras de control do núcleo do reactor para contrarrestar a intoxicación.
A operación do reactor ao nivel baixo de potencia con tan pequeno marxe de reacción foi acompañada por unha temperatura inestable do núcleo e do fluído refrixerante, e posiblemente pola inestabilidade dun fluxo de neutróns. Varias alarmas comezaron a aparecer neses intres. A sala de control recibiu repetidos sinais de emerxencia con respecto aos niveis dos tambores separadores de vapor/auga, así como das válvulas de alivio abertas para eliminar o exceso de vapor nun condensador da turbina, que daban grandes variacións no caudal de auga, e tamén soaron alarmas do controlador de potencia de neutróns. No período de tempo entre as 00:35 e as. 00:45, sinais de alarma relativas aos parámetros termohidráulicos foron ignoradas, aparentemente para preservar o nivel do reactor. Os sinais de alarma do sistema de protección de emerxencia do reactor (EPS-5) provocaron o apagado das turbinas-xeradores.
[[Ficheiro:ChernobylMIR.jpg|miniatura|250px|A zona da central en 1997.]]
Ao pouco tempo, acadouse un nivel máis ou menos estable de potencia de 200 MW, e os preparativos para o experimento continuaron. Como parte do plan da proba, as bombas extra de auga foron activadas á 01:05 do [[26 de abril]], incrementando o fluxo de auga. O aumento de fluxo do refrixerante a través do reactor produciu unha subida da temperatura no refrixerante de entrada no núcleo do reactor, achegándose á temperatura de [[ebulición nucleada]] da auga e reducindo así a marxe de seguridade. O fluxo excedeu o límite permitido á 01:19. Ao mesmo tempo, o fluxo extra de auga baixou a temperatura xeral do núcleo e reduciu os ocos de vapor existentes nel. Dado que a auga tamén absorbe [[neutrón]]s (sendo mellor absorbente que o vapor canto máis densidade teña a auga líquida), accionáronse bombas adicionais decrecendo así aínda máis a potencia do reactor. Isto levou aos operadores a retirar as barras de control manualmente para manter a potencia.
Todas estas accións levaron a unha configuración do reactor extremadamente inestable. Case todas as barras de control foran retiradas, o que podería limitar o valor das barras de seguridade cando se inserisen inicialmente en condición de parada de emerxencia. Ademais, o refrixerante do reactor reducira o seu punto de [[ebulición]], pero cunha marxe moi escasa, polo que calquera variación de potencia podería producir a ebulición, reducindo a absorción de neutróns da auga. O situación do reactor era inestable, claramente fóra da marxe de seguridade establecida polos deseñadores.
=== Experimento e estoupido ===
Á 1:23:04 AM o experimento comezou. O vapor das turbinas cortouse, e as válvulas da turbina pecháronse para permitir que funcionasen por inercia. Os xeradores diésel acendéronse ata acadar a carga precisa á 01:23:43; durante este período de tempo a potencia das bombas principais apagadas foi subministrada polo xerador da turbina mentres perdía forza. A medida que o impulso do xerador que alimentaba as bombas de auga diminuía, o caudal desta caeu, facendo que aumentase a formación de burbullas de vapor no núcleo. Debido ao [[coeficiente de baleiro]] positivo do reactor RBMK a baixos niveis de potencia, foi agora preparado para embarcarse nun bucle de retroalimentación positiva, na cal a formación de burbullas de vapor reducían a capacidade da auga líquida refrixerante de absorber neutróns, o que á súa vez incrementaba a potencia de saída do reactor. Isto causou que aínda máis auga se convertese en vapor, aumentando aínda máis a potencia. Porén, durante case todo o tempo do experimento o sistema de control automático contrarrestou con éxito esta retroalimentación positiva, inserindo continuamente barras de control no núcleo do reactor para limitar o aumento de enerxía.
Á 1:23:40, como rexistrou o sistema centralizado de control SKALA, iniciouse un apagado de emerxencia (ou SCRAM) do reactor, que sen querer provocou o estoupido. O SCRAM iniciouse cando o botón EPS-5 (tamén coñecido como botón AZ-5) do sistema de protección de emerxencia do reactor foi presionado: este insería todas as barras de control, incluídas as manuais que se retiraran anteriormente incautamente. A razón pala que o botón EPS-5 foi presionado non se coñece, se se fixo como medida de emerxencia ou sinxelamente como un método rutineiro de apagar o reactor unha vez completado o experimento. Existe a opinión de que o apagado puido ser ordenado como unha resposta ao rápido aumento de potencia inesperado, aínda que non existen datos rexistrados que proben de xeito concluínte esta afirmación. Tamén se suxeriu que o botón non foi presionado, e no seu lugar o sinal foi producido automaticamente polo sistema de protección de emerxencia; porén, o SKALA rexistrou claramente un sinal de parada de emerxencia manual. A pesar disto, a pregunta de cando ou incluso se o botón EPS-5 foi premido ten sido obxecto de debate. Hai afirmacións de que a activación foi causada pola rápida aceleración de enerxía ao inicio, outras que din que o botón non foi presionado ata que o reactor comezou autodestruírse pero outras afirman que isto sucedeu antes e nunhas condicións de calma. Despois de que se premese o botón EPS-5, comezou a inserción das barras de control no núcleo do reactor. O mecanismo de inserción das barras moveunas a unha velocidade de 0,4 m/s, polo que tardaron de 18 a 20 segundos en percorrer toda a altura do núcleo, uns 7 metros. Un problema máis grande foi o deseño defectuoso das puntas de grafito das barras de control, que inicialmente desprazaron o refrixerante antes de inserir material absorbente de neutróns para ralentizar a rección. Como resultado, o SCRAM realmente incrementou a taxa de reacción na metade inferior do núcleo.
Poucos segundos despois do inicio do SCRAM, produciuse un pico de potencia masivo, o núcleo sobrequeceuse, e segundos despois este sobrequecemento resultou no primeiro estoupido. Algunhas das barras de combustible romperon, bloqueando as columnas das barras de control e causando que estas comezasen a atascarse a un terzo da inserción. En tres segundos a saída do reactor elevouse por riba dos 530 MW. O curso posterior dos acontecementos non foi rexistrado polos instrumentos: coñécese só como resultado dunha simulación matemática. Aparentemente, un gran aumento na potencia primeiro causou un incremento na temperatura do combustible e unha acumulación de vapor, o que levou a aumento da presión do mesmo. Isto destruíu os elementos combustibles e levou á ruptura das canles onde estes se atopaban. Entón, segundo algunhas estimacións, o reactor saltou a unha potencia de arredor dos 30 GW térmicos, dez veces a saída operativa normal. A derradeira lectura no panel de control foi de 33 GW. Non foi posible reconstruír a secuencia precisa dos procesos que levaron á destrución do reactor e ao edificio de alimentación da unidade, pero un estoupido de vapor, como puido ser o estoupido dunha caldeira por un exceso da presión do vapor, parece ser o seguinte evento. Hai un acordo xeral sobre que había vapor das canles esnaquizadas entrando na estrutura interna do reactor que causou a destrución da súa cuberta, arrincando e levantando a súa tapa de 2 000 toneladas, á cal estaba fixada todo o conxunto do reactor. Aparentemente, este foi o primeiro estoupido que moitos escoitaron. Este estoupido rompeu máis canles de combustible, e como resultado o refrixerante restante converteuse en vapor e escapou do núcleo do reactor. A perda total da auga en combinación cun coeficiente de baleiro altamente positivo aumentou aínda máis a potencia do reactor.
Un segundo estoupido, aínda máis potente, ocorreu dous ou tres segundos despois do primeiro; as evidencias indican que foi resultado dunha excursión nuclear. A excursión nuclear dispersou o núcleo e finalmente rematou coa [[reacción nuclear en cadea]]. Porén, había agora un incendio de [[grafito]], contribuíndo en gran medida á propagación de material radioactivo a á contaminación das zonas periféricas. Houbo varias hipóteses iniciais sobre a natureza do segundo estoupido. Segundo unha opinión, o segundo estoupido foi causado polo [[hidróxeno]] producido xa pola reacción do vapor de [[circonio]] sobrequecido ou ben pola reacción do [[grafito]] incandescente co vapor que producía [[hidróxeno]] e [[monóxido de carbono]]. Outra hipótese apuntaba a que o segundo estoupido foi un estoupido térmico do reactor como resultado do escape incontrolado de [[neutrón]]s rápidos causado pola perda total de auga no núcleo do reactor. Unha terceira teoría era que o estoupido causouno o vapor. Segundo esta versión, o fluxo de vapor e a presión do mesmo causou toda a destrución que seguiu á expulsión dunha substancial parte de grafito e combustible.
{{cita|Segundo observadores externos á unidade 4, anacos de material ardendo e faíscas saltaron ao aire por riba do reactor. Algúns deles caeron no tellado da sala de máquinas e comezou un lume. Ao redor do 25% dos bloques de grafito incandescentes e material sobrequecido das canles de combustible foi expulsado. ...Partes dos bloques de grafito e das canles de combustible estaban fóra do edificio do reactor. ...Como resultado do dano do edificio creouse unha corrente de aire a través do núcleo pola súa alta temperatura. O aire incendiou o grafito quente e comezou un lume de grafito<ref>[[Zhores Medvedev|Medvedev, Zhores A.]] (1990). ''The Legacy of Chernobyl''</ref>.}}
Porén, a proporción de [[isótopo]]s radioactivos de [[xenon]] liberados durante este evento proporciona unha evidencia convincente de que o segundo estoupido era enerxía nuclear transitoria. Esta liberou 40 GJ de enerxía, o equivalente a unhas 10 toneladas de [[TNT]]. As análises indican que a excursión nuclear limitouse a unha pequena porción do núcleo.
Contrariamente á normas de seguridade usouse betún, un material combustible, na construción do teito do edificio do reactor e da sala de turbinas. O material expulsado iniciou polo menos cinco lumes no teito do adxacente reactor 3, que aínda estaba operativo. Era imperativo apagar eses lumes e protexer os sistemas de refrixeración do reactor 3. Dentro deste reactor, o xefe da quenda de noite, Yuri Bagdasarov, quixo parar o reactor inmediatamente, pero o enxeñeiro xefe Nikolai Fomin non llo permitiu. Os operarios recibiron respiradores e táboas de [[ioduro de potasio]] e se lles dixo que seguisen traballando. Ás 05:00, porén, Bagdasarov decidiu pola súa conta apagar o reactor, deixando só alí aos operadores que tiñan que traballar nos sistemas de refrixeración de emerxencia.
==== Niveis de radiación ====
Niveis aproximados de radiación en diferentes puntos pouco despois de que se producisen os estoupidos<ref>B. Medvedev (xuño 1989). [http://dodreports.com/pdf/ada335076.pdf "JPRS Report: Soviet Union Economic Affairs Chernobyl Notebook"]. </ref>:
{| class="wikitable"
|-
! Localización !! Radiación ([[Roentgen]]s por hora) !! [[Sievert]]s por hora (unidade SI)
|-
| Proximidades do núcleo do reactor || 30 000 || 300
|-
| Fragmentos de combustible || 15 000-20 000 || 150-200
|-
| Monte de escombros situado nas bombas de circulación || 10 000 || 100
|-
| Escombros próximos aos electrolizadores || 5 000-15 000 || 50-150
|-
| Auga na sala de alimentación de auga do nivel 25 || 5 000 ||50
|-
| Nivel 0 da sala de turbinas || 500-15 000 || 5-150
|-
| Área da unidade afectada || 1 000-1 500 || 10-15
|-
| Auga na sala 712 || 1 000 || 10
|-
| Sala de control, pouco despois do estoupido || 3-5 || 0,03-0,05
|}
=== Xestión inmediata da crise ===
Os niveis de radiación nas zonas máis afectadas do edificio do reactor estimouse que eran de 5,6 [[roentgen]]s por segundo (R/s) (1,4 mili[[amperio]]s por quilogramo), equivalente a máis de 20 000 roentgens por hora. A dose letal está sobre os 500 roentgens (0 13 [[coulomb]]s por quilogramo) por riba das 5 horas, polo que nalgunhas zonas, os traballadores desprotexidos recibiron doses fatais en minutos. Porén, un dosímetro capaz de medir ata os 1 000 R/s (0,3 A/kg) era inaccesible debido ao estoupido, e outro fallou cando se acendeu. Todos os dosímetros restantes tiñan límites de 0,001 R/s (0,3 µA/kg) e polo tanto daban lecturas "fóra de escala". Polo tanto, o persoal do reactor só podía determinar que os niveis de radiación estaba nalgúns lugares por riba de 0,001 R/s (3,6 R/h, ou 0,3 µA/kg), mentres que os verdadeiros niveis eran moito máis elevados nalgunhas áreas.
Debido ás lecturas inexactas á baixa, o xefe do persoal do reactor Alexander Akimov asumiu que este estaba intacto. A evidencia das pezas de [[grafito]] e do combustible estendidas polos arredores do edificio foi ignorada, e as lecturas doutro dosímetro traído sobre as 04:30 foron depreciadas ao asumir que este era defectuoso. Akimov quedou co seu persoal no edificio do reactor ata a mañá, intentando bombear auga no reactor. Ningún deles levaba ningún tipo de protección. Moitos, incluído Akimov, morreron pola exposición á radiación nas seguintes tres semanas.
==== Contención do lume ====
Pouco despois do accidente, os bombeiros chegaron para intentar extinguir os lumes. Os primeiros en chegar foi a brigada de bombeiros da propia central, baixo o mando do tenente Volodymyr Pravik, que morreu o [[9 de maio]] dunha enfermidade aguda producida pola radiación. Non se lles informou do grao de perigosidade radioactiva que tiñan o fume e os fragmentos, e nin sequera chegaron a coñecer que o accidente era algo máis que un lume eléctrico normal: "Non sabíamos que era no reactor. Ninguén nolo dixo"<ref>National Geographic. (2004). ''Meltdown in Chernobyl''. [Video].</ref>.
Grigorii Khmel, o condutor dun dos camións de bombeiros, posteriormente describiu o que pasou:
{{cita|Chegamos alí a falta de 10 ou 15 para as dúas da mañá... Vimos o grafito disperso. Misha preguntou: "Que é o grafito?" Doulle unha patada. Pero un dos bombeiros do outro camión colleuno. "Está quente", dixo. As pezas de grafito eran de distintos tamaños, algunhas grandes, e outras o suficientemente pequenas como para poder collelas...
Non sabíamos moito sobre a radiación. Incluso os que traballaban alí non tiñan moita idea. Non quedaba auga nos camións. Misha encheu a cisterna e apuntamos a auga cara a parte superior. Entón os rapaces que morreron subiron ao tellado -Vashchik Kolya e outros, e Volodya Pravik... Subiron pola escaleira... e non volvín velos nunca máis<ref>Shcherbak, Y. (1987). ''Chernobyl''. 6. Yunost. In Medvedev, Z, p. 44.</ref>.}}
Porén, Anatoli Zakharov, un bombeiro que levaba en Chernóbil dende [[1980]], ofrece unha descrición diferente:
{{cita|Lembro que bromeaba cos outros, "Debe haber unha cantidade incrible de radiación aquí. Teremos sorte se aínda estamos vivos pola mañá".}}
Vinte anos despois di desastre, dixo que os bombeiros da estación nº 2 eran conscientes dos riscos.
{{cita|Por suposto que o sabíamos! Se seguísemos as regulacións, nunca iríamos preto do reactor. Pero había unha obriga moral co noso deber. Éramos como [[kamikaze]]s<ref>Adam Higginbotham (26 de marzo do 2006). [http://www.guardian.co.uk/world/2006/mar/26/nuclear.russia "Adam Higginbotham: Chernobyl 20 years on | World news | The Observer".]</ref>.}}
A prioridade inmediata era apagar os lumes do tellado da central e da zona ao redor do edificio do reactor 4 para protexer o reactor 3 e manter os seus sistemas de refrixeración intactos. Os lumes apagáronse ao redor das 5:00, pero moitos dos bombeiros recibiron altas doses de radiación. O lume dentro do reactor 4 continuou ardendo ata o [[10 de maio]]; é posible que máis da metade do grafito se queimase. O incendio apagouse nun esforzo combinado entre helicópteros que lanzaron ao redor de 5 000 toneladas métricas de area, [[chumbo]], arxila e [[boro]] (para absorber neutróns) no interior do reactor incendiado e e a inxección de [[nitróxeno líquido]]. Agora sábese que practicamente ningún dos elementos absorbentes de neutróns alcanzou o núcleo.
Das testemuñas dos bombeiros implicados antes de morrer (como aparece na serie de televisión da CBC ''Witness''), un describe a súa experiencia sobre a radiación dicindo que "sabía como metal", e tiña unha sensación semellante á de ter agullas por toda a cara.
O estoupido e o lume arroxaron partículas quentes do combustible nuclear e tamén produtos da fisión moito máis perigosos, isótopos radioactivos como [[cesio-137]], [[iodo-131]], [[estroncio-90]] e outros [[radioisótopo]]s, cara o aire: os residentes das zonas dos arredores observaron a nube radioactiva a noite do estoupido.
==== Evacuación de Pripyat ====
[[Ficheiro:Pripyat-today.jpg|miniatura|250px|Vista da cidade abandonada de Pripyat no 2002]]
O cidade próxima de [[Pripyat]] non foi evacuada inmediatamente despois do accidente, A poboación da [[Unión Soviética]] non foi informada do desastre ata o día [[29 de abril]]. Durante ese tempo, todas as emisoras de radio que pertencían ao estado foron substituíndo a súa programación por [[música clásica]], que era un método común de prepararse para o anuncio público dunha traxedia. Os equipos de científicos estaban preparados e postos en alerta agardando instrucións.
Só despois de que os niveis de radiación activasen as alarmas da central nuclear de Forsmark en [[Suecia]], a máis de 1 000 quilómetros de Chernóbil, a [[Unión Soviética]] admitiu que ocorrera un accidente. Porén, as autoridades intentaron ocultar a magnitude da catástrofe. Por exemplo, durante a evacuación de Pripyat, leuse a seguinte mensaxe na radio local: "Ocorreu un accidente na central de Chernóbil. Un dos reactores atómicos resultou danado. Será prestada axuda aos afectados e creouse unha comisión de investigación do goberno".
A comisión de goberno foi creada coa tarefa de investigar o accidente. Foi dirixida por Valeri Legasov, que chegou a Chernóbil na tarde do [[26 de abril]]. Cando Legasov chegou, morreran xa dúas persoas e 52 recibiran atención médica no hospital. Esa madrugada, máis de 24 horas despois do estoupido, a comisión de Legasov tiña bastantes evidencias de que os altos niveis de radiación estaban causando bastantes casos de exposición á radioactividade. Debido a estas evidencias, a comisión recoñeceu a destrución do reactor e ordenou a evacuación de Pripyat.
A evacuación comezou ás 14:00 do [[27 de abril]]. Co fin de acelerar o proceso, aos residentes se lles dixo que levasen só o necesario, xa que segundo as autoridades só estarían fóra uns tres días. Como resultado, a meirande parte dos residentes deixaron as súas pertenzas, que aínda están alí na actualidade. Hoxe en día segue habendo unha zona de exclusión de 30 quilómetros ao redor da central.
==== Risco de estoupido de vapor ====
Dous pisos de piscinas baixo o reactor funcionaban como unha reserva de auga para as bombas de refrixeración de emerxencia, e como un sistema de supresión de presión capaz de condensar vapor no caso dunha pequena ruptura do conduto de vapor; o terceiro piso por riba deles, debaixo do reactor, servía como túnel de vapor. No caso da ruptura dunha tubaxe, O vapor veríase obrigado a circular por este nivel de condución e escapar a través dunha capa de auga, o que reduciría a súa perigosidade. O soto e as piscinas estaban inundados debido á ruptura das bombas de auga refrixerante e pola acumulación da auga lanzada polos bombeiros. Este feito constituía agora un serio risco que podía conducir a un estoupido de vapor. O grafito, combustible e outros materiais que estaban por riba ardendo, a máis de 1 200 °C, comezaron a queimar o piso do reactor e a mesturarse co formigón fundido procedente do seu revestimento, creando [[corium]], un material radioactivo semilíquido comparable á [[lava]]. Se esta mestura derretía o piso e chegaba ás piscinas de auga, temíase que puidese levar a un importante estoupido de vapor que podería expulsar máis material radioactivo do reactor. Fíxose entón necesario baleirar a piscina.
A piscina burbulleante podía ser drenada abrindo as súas comportas. Voluntarios equipados con traxes de mergullador entraron na auga radioactiva e conseguiron abrir as comportas. Estes foron os enxeñeiros Alexei Ananenko (quen sabía onde estaban as válvulas) e Valeri Bezpalov, acompañados por un terceiro home, Boris Baranov, quen lles proporcionaría luz cunha lámpada, aínda que a lámpada fallou e tiveron que atopar as válvulas a tentas ao longo dunha tubaxe. Todos regresaron á superficie e segundo Ananenko, os seus colegas saltaron de alegría ao saber que conseguiran abrir as válvulas. A pesar do seu bo estado despois de rematar a tarefa, os tres sufriron enfermidades producidas pola radiación, e polo menos dous deles, Ananenko e Bezpalov, morreron posteriormente. Algunhas fontes afirman incorrectamente que morreron na central. É probable que a intensa [[radiación alfa]] [[hidrolización|hidrolizase]] a auga, xerando [[peróxido de hidróxeno]] (H<sub>2</sub>O<sub>2</sub>) de baixo [[pH]], solución semellante a un oxidante acedo. A conversión da auga da piscina de burbullas en H<sub>2</sub>O<sub>2</sub> confírmase pola presencia nas lavas de Chernóbil de [[estudtita]] e [[estudtita|metaestudtita]], os únicos minerais que conteñen peróxido.
As bombas dos bombeiros foron usadas para drenar o soto. A operación non se completou ata o [[8 de maio]], despois de que se bombeasen 20 000 toneladas métricas de auga radioactiva.
Sen a piscina de burbullas, era menos que a fusión do núcleo producise un potente estoupido de vapor. Para elo, o núcleo fundido tería agora que acadar o nivel freático por debaixo do reactor. Para reducir a probabilidade disto, decidiuse conxelar a terra baixo o reactor, o que tamén estabilizaría os cimentos. Usando un equipo de perforación de pozos petrolíferos, a inserción de [[nitróxeno líquido]] comezou o [[4 de maio]]. Estimouse que se precisarían 25 toneladas métricas por día para manter o chan conxelado a −100 °C. Esta idea foi rexeitada ao pouco tempo, e a sala do fondo onde se instalara o sistema de refrixeración encheuse con cemento.
==== Retirada dos cascallos ====
A peor parte dos escombros radioactivos recolleuse dentro do que quedaba do reactor. Estes foron recollidos con pas por [[liquidador]]es que levaban pesados equipos de protección (denominados "bio-robots" polos militares); estes traballadores só podían pasar un máximo de 40 segundos de cada vez traballando nos tellados dos edificios circundantes, debido ás extremadamente altas doses de radiación emitidas polos bloques de grafito e outros restos. O propio reactor foi cuberto con sacos de area, [[chumbo]] e [[ácido bórico]] lanzados dende helicópteros: ao redor de 5 000 toneladas métricas de material foi tirado durante a semana que seguiu ao accidente. Nese momento aínda había medo de que o reactor puidese re-entrar nunha [[reacción en cadea]] auto-sostida e estoupar novamente, e foi planeada unha nova estrutura de contención para previr que a choiva entrase e desencadease un estoupido, e para evitar unha maior liberación de material radioactivo. Esta foi a maior tarefa de enxeñería civil da historia, involucrando a un cuarto de millón de traballadores da construción, os cales acadaron os seus límites oficiais de por vida de radiación. En decembro de [[1986]], un gran sarcófago de cemento foi levantado para selar o reactor e o seu contido.
Moitos dos vehículos usados polos "[[liquidador]]es" continúan aparcados nun campo na zona de Chernóbil.
Durante a construción do sarcófago, un equipo científico entrou no reactor como parte dunha investigación para localizar e conter combustible nuclear para que non puidese producir outro estoupido. Estes científicos recolleron manualmente as barras de combustible frías, pero o núcleo aínda continuaba emanando moita calor. Os índices de radiación en distintas partes do edificio foron monitorizados facendo buratos no reactor e inserindo longos tubos de metal cos detectores. Os científicos estiveron expostos a altos niveis de radiación e de po radioactivo. Despois de seis meses de investigación, en decembro de [[1986]], descubriron coa axuda dunha cámara manexada por control remoto unha masa intensamente radioactiva no soto da unidade 4, de máis de dous metros de ancho e centos de toneladas de peso, á cal bautizaron como "o pé de elefante" pola súa forma arrugada. A masa estaba composta por area, cristal e gran cantidade de combustible nuclear que escapara do reactor. Sacouse en conclusión que non representaba un risco adicional de estoupido.
== Causas ==
| 