Concello de Cotobade: Diferenzas entre revisións

A denominación de '''Cotobade''' semella que deriva de '''couto do abade''',{{cómpre referencia}} dado que toda a comarca pertencía á antiga xurisdición que exercía o superior do convento de beneditinos de [[Tenorio, Cotobade|Tenorio]].

Ata o [[século VII]] a rexión era coñecida como "terra de Escutarios", como consta no ''[[Cronicón Iriense]]''. Afírmase que no [[Concilio de Lugo]], celebrado a instancias de [[Teodomiro (rei suevo)|Teodomiro]] (rei dos [[Suevos]]) en [[569]], agregouse á Diocese de [[Iria Flavia]], entre outras, a circunscrición de '''Escutarios'''.<br />

''Scutarius'' en latín é o que fai escudos. No [[século IV]] [[Amiano Marcelino]], na ''Historia dos Emperadores Romanos'', afirma que son os soldados armados de escudos. Seica o antigo nome de Cotobade vén polos moitos escudeiros (''scutigerullus'', de ''scutum-gero'') da terra. Estes fidalgos eran cobizados por nobres e cabaleiros de toda a península polo seu valor e destreza no combate.

Entre os antigos monumentos históricos atópase no [[monte Castelo]], que se estende polos límites de [[Borela]], [[Carballedo, Cotobade|Carballedo]], [[Tenorio]] e [[Viascón]], a torre que noutrora se chamaba '''Couto do abade''', da que quedan apenas vestixios.

Preto desta están os restos do '''castelo de Tenorio''', que, a finais do [[século XV]], pertencía a [[Pedro Madruga]], señor de Soutomaior e conde de Camiña, e que foi conquistado polos [[irmandiños]]. Trala súa estadía en [[Portugal]], Pedro Álvarez de Soutomaior reconquistou o castelo, malia ser defendido tenazmente por [[Gómez Pazos de Probén]] ó mando de 3.000 ou 4.000 viláns. A derrota irmandiña debeuse á traizón dun escravo mouro que revelou os puntos febles da defensa, polo que [[Manuel de Brito]], ó mando de cen [[lanceiro]]s e 2.000 peóns, conseguiu entrar no castelo, dando morte ós seus defensores. Segundo [[Vasco da Ponte]], na época o castro recibía o nome de "Famela" ou "Framela".

Na loita contra os franceses pode dicirse que Cotobade abriu a guerra, ó ataca-los seus habitantes ás guarnicións francesas de Borela, [[San Xurxo de Sacos]] e Tenorio, o [[19 de febreiro]] de [[1809]], obrigando a estas a renderse. Así mesmo o día 20 fan baterse en retirada ás tropas francesas de [[Pontevedra]] que acudían a se desquitaren da acción do día anterior. Posteriormente, o 28 do mesmo mes e ano, atacan a guarnición francesa de Pontevedra e o [[7 de xuño]] toman parte na [[Batalla de Ponte Sampaio]] contribuíndo á derrota das forzas do '''[[Michel Ney|Xeneral Ney]]'''.

Destes feitos, que fan que se coñeza Cotobade coma terra do "'''[[canón de pau]]'''", hai varias recensións históricas que están profusamente recollidas nun libro, editado polo Concello, do que é autor [[Salustiano Portela Pazos]].

Desde os anos 20 do pasado século, o concello de '''Cotobade''' viviu unha profunda regresión demográfica produto da emigración (na súa maior parte a [[Brasil]], [[México]] e [[Arxentina]]) que non foi corrixida ata o ano [[2005]]. Nesa data, por primeira vez en case un século, o crecemento vexetativo da poboación foi positivo (isto é, por primeira vez houbo un crecemento do número de habitantes).

|Ficheiro:Cotobade, Carballeda, concello 01-04.JPG|Placa altimétrica.

|Ficheiro:Borela2.jpg|Igrexa Parroquial de San Martiño de Borela.

|Ficheiro:IgrexaAguasantas.jpg|Igrexa parroquial de [[Aguasantas, Cotobade|Santa María de Aguasantas]].

|Ficheiro:Tenorio4.jpg|[[Mosteiro de San Pedro de Tenorio|Mosteiro e Igrexa de San Pedro de Tenorio]].

|Ficheiro:Muíño acueduto Cotobade.jpg|Muíño con acueduto no rego de Chan das Latas.

|Ficheiro:IgrexaSacos.jpg|[[Igrexa de Santa María de Sacos]].

{{Listaref|2}}

*{{Versaleta|[[Ramiro Barros Justo|Barros Justo, R.]]}} (2015) ''Materiais de literatura oral da Terra de Cotobade''. ISBN 978-84-606-8394-0