Arandeira vermella: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Etiquetas: edición desde un dispositivo móbil Edición feita a través do sitio móbil
m Bot: Engado {{Control de autoridades}}; cambios estética
Liña 35:
* '''''[[Vaccinium oxycoccus]]''''' ou ''[[Oxycoccus palustris]]'' ('''arandeira vermellar común''' ou '''arandeira vermella do norte'''). Atópase por toda a zona fría do [[Hemisferio Norte]], incluíndo o norte de [[Europa]], o norte de [[Asia]] e o norte de [[América do Nortea]]. Presenta follas pequenas, de entre 5 e 10 mm. As follas son de cor rosa escuro, cun espigado central morado, e medran en talos lixeiramente vilosos. O froito é unha pequena baga de cor rosa pálida, cun sabor refrescante de carácter marcadamente acedo.
* '''''[[Vaccinium microcarpum]]''''' ou ''[[Oxycoccus microcarpus]]'' ('''arandeira vermella miúda'''), que se dá no norte de Europa e no norte de Asia, e difire do anterior en que as folls son máis triangulares, e os talos das flores non teñen vilosidad. Algúns botanistas inclúeno en ''V. oxycoccus''.
* '''''[[Vaccinium macrocarpon]]''''' ou ''[[Oxycoccus macrocarpus]]'' ('''arandeira vermella americana'''), nativo do norte de América do Norte (leste do [[Canadá]] e leste dos [[Estados Unidos]], ao sur de [[Carolina do Norte]], a grandes altitudes). Diferénciase do ''V. oxycoccus'' en que as follas son maiores, de entre 10 e 20 mm de lonxitude, e o seu sabor lixeiramente semellante ao da [[mazá]].
;Subxénero ''Oxycoccus'', secc. ''Oxycoccoides''
* '''''[[Vaccinium erythrocarpum]]''''' ou ''[[Oxycoccus erythrocarpus]]'' ('''arandeira vermella das montañas do sur'''), é nativa do sueste de América do Norte a grandes altitudes no sur dos [[Montes Apalaxes]], e tamén no leste de Asia.
Liña 44:
 
[[Ficheiro:Jonathan eastman johnson cranberry harvest.jpg|thumb|''A Colleita de Arando Vermello na Illa de [[Nantucket, Massachusetts|Nantucket]]'', [[Eastman Johnson]], 1880.]]
O arando vermello formou parte da dieta dos pobos árticos durante milenios, e segue a ser un froito moi popular en [[Escandinavia]] e [[Rusia]]. En [[Escocia]] as bagas eran apañadas en gamallos bravos, porén a perda de [[hábitat]]s axeitados fixeron escasear as plantas. No leste de América do Norte, os [[amerindio]]s utilizaban os froitos do ''[[Vaccinium macrocarpon]]'' como alimento sendo un dos ingredientes principais do alimento de supervivencia chamado [[pemmican]]. Sábese que llo ensinaron aos famentos colonos ingleses en [[Massachusetts]] arredor de 1620, polo que o arando vermello foi incorporado á tradicional festa do [[Día de Acción de Grazas]].
 
== Cultivo e aplicacións ==
Liña 52:
O 95% dos froitos procésanse en produtos coma [[zume]]s, [[mollo]]s, [[marmelada]]s, ou se secan e adozan para o seu consumo. O 5% restante véndese fresco para o seu consumo directo. Os arandos vermellos destinados ao procesado adóitanse conxelar pouco despois da colleita.
 
Cando se obtén fresco, o froito sóese usar na elaboración de [[compota]]s ou [[xelea]]s caseiras que se serven como acompañamento de carnes asadas. Tamén é habitual usalos na confección de bolaría (p. ex. [[Madalena (gastronomía)|madalenamadalenas]]s). Se consideran demasiado acedos para ser comestos sós, sen acompañamento.
 
O zume que se obtén do froito, normalmente azucrado, tamén é un produto derivado importante.
Liña 62:
Polo otouno de 2004 publicouse un aviso no [[Reino Unido]] advertindo aos pacientes que tomen [[warfarina]] de que non bebesen zume de arando vermello, por mor dos efectos adversos que esta combinación parece producir.
 
O arando vermello igual que todos os arandos contén cantidades significativas de [[ácido benzoico]].<ref>(en inglés)Dr A. Wibbertmann et al. (2000), [http://www.inchem.org/documents/cicads/cicads/cicad26.htm BENZOIC ACID AND SODIUM BENZOATE], International programme on chemical safety [4 de outubro de 2006]</ref>
 
O zume de arando vermello tamén contén unha substancia química que bloquea os axentes patóxenos que provocan a [[carie]].<ref>Koo, H. Caries Research, January-February 2006; vol 40. News release, University of Rochester Medical Center</ref>
Liña 70:
== Véxase tamén ==
=== Outros artigos ===
* [[Arando]]
* ''[[Vaccinium]]''
=== Ligazóns externas ===
{{commons|Vaccinium oxycoccos|Arandeira vermella}}
* (en inglés)[http://www.mhra.gov.uk/home/idcplg?IdcService=GET_FILE&dDocName=CON007448&RevisionSelectionMethod=LatestReleased "Current Problems in Pharmacovigilance" (pdf)] - sobre a advertencia referente á [[warfarina]] e o zume de arando vermello (p. 10), outubro de 2004.
* (en inglés)[http://carecure.org/index.php?page=viewarticle&afile=0007@7_November_2001@Cranberry_UTI.htm Estudo de 2001 review] sobre as probas de efectos terapéuticos do zume de arando vermello.
* (en inglés)[http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pubmed&pubmedid=2653218 Estudo de 1989] Sobre o papel que o zume de arando vermello pode xogar na inhibición da adherencia [[bacteria]]na á parede interna da [[vexiga]].
* (en inglés)[http://www.cranberryinstitute.org The Cranberry Institute]: información sobre os beneficios para a saúde do arando vermello.
* (en inglés)[http://web.archive.org/web/http://www.library.wisc.edu/guides/agnic/cranberry/cranhome.html Cranberry Library Page]: páxina moi completa de ligazóns relacionadas co arando vermello (Universidade de Wisconsin-Madison).
{{Control de autoridades}}
 
[[Categoría:Vaccinium]]