Cambón: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Sobreira (conversa | contribucións)
formato
Liña 1:
O '''cambón''' ou '''bimbastro''' é un aparello simple para extraer auga desde un pozo ou río. Consta dun poste vertical, de forma aforquillada (''gancha'', ''forquita''), unha vara longa (''pértiga'', ''cambón''), atravesada con respecto ao anterior e que descansa sobre el (unida polo ''pecho''), dotada dun peso nun extremo (polo xeral, unha pedra) e un gancho noutro extremo, no que se colga un recipiente que recolle a auga. Ao alzar o extremo da pértiga co peso, baixa a punta co recipiente, que se afunde na auga; a manobra contraria levanta a auga que se verque nun estanque, canle etc. Tense calculado que un home só pode extraer uns 2.500 litros de auga por día.
 
O cambón na [[Galiza]] foi sobre todo usado na zona de influencia climática mediterránea, como a [[provincia de Ourense]]. Aínda que agora está en desuso, até os anos da década dosde setenta1970 era corrente observalo en comarcas como o [[Comarca de Valdeorras|Valdeorras]], [[Comarca de Viana|BoloViana]], [[Comarca de Verín|Verín]] ou no [[Bierzo]].
 
== Nomes ==
[[Ficheiro:Egypt.KomOmbo.Shaduf.01.jpg|Shaduf|miniatura|dereita|180px|Shaduf en [[Kom Ombo]], [[Exipto]].]]
 
A pesar de ter nomes vernáculos en varios idiomas europeos, é corrente ver na literatura especializada o seu nome árabe (habitualmente transcrito [[shaduf]]), así en francés ''cigognole'' ou en inglés ''crankshaft'' e ''winch''.
[[Ficheiro:Egypt.KomOmbo.Shaduf.01.jpg|Shaduf|miniatura|dereita|180px|Shaduf en [[Kom Ombo]], [[Exipto]]]]
 
En galego un dos nomes máis espallados é o de cambón, pero úsase tamén ''balde'', ''angarilla'' e ''bimbastro''. Noutras zonas da Península Ibérica temos: en portugués ''cegonha'', ''cegonho'', ''burra'', ''gastalho'' e outros; en castelán os máis extendidos son ''cigoñal'', ''cigüeñal'' e aínda ''cigüeño''; en catalán ''cigonya''.
Liña 12 ⟶ 13:
 
== Historia ==
O cambón aparece en representacións [[Mesopotamia|mesopotámicas]] desde comezos do terceiro milenio a.C., polo que se supón que foi o centro de invención e difusión. Despois tamén figura no val do [[río Indo]], cara ao [[-2500|2500]] a.C.]]. En [[Exipto]] algo máis tarde, durante o [[Imperio Medio]].
 
== Apelido en Galicia ==
Debido a que ten tamén outros significados (unha peza do carro; un pau que serve para apoiar a cabeza do carro; unha ferramenta de labranza (forqueta, angazo); unha peza para soster os caldeiros na lareira<ref>http://sli.uvigo.es/DdD/ddd_pescuda.php?pescuda=Camb%F3nCambón&tipo_busca=lema</ref>), Cambón aparece en Galicia como apelido, concentrado especialmente nna [[aA Laracha|Laracha]], [[Carballo]] e [[Ponteceso]] <ref>http://ilg.usc.es/cag/Controlador?busca=CAMB%C3%93NCAMBÓN#</ref>, e no nome de [[Manuel García Cambón]] (nacido en Negreira). Dálle nome tamén ó edificio do [[Centro de Visitantes Cambón|Centro de visitantes]] do [[Parque Nacional das Illas Atlánticas]].
 
==Véxase tamén==
=== Bibliografía ===
* {{Versaleta|[[Friz Krüger|Krüger, Friz,F.]]}} (1947): ''El léxico rural del Noroeste ibérico''. Madrid., Anexo XXXVI da ''Revista de Filología Española. 1947''.
* {{Versaleta|[[Xesús Taboada Chivite|Taboada Chivite, ''X.]]}} (1976): "Cultura material e espiritual''", in VV. AA., ''Los Gallegos''. Madrid., Istmo. 1976.
 
[[Categoría:Agricultura|Cambón]]