Escola filosófica: Diferenzas entre revisións

* [[Escola cirenaica]]: Fundada por [[Aristipo de Cirene]] e centrada en cuestións de [[ética]].

 

 

* [[Neoplatonismo]]: Sistema filosófico que naceu na Alexandría do [[século III]], e que se ensinou en diferentes escolas até o [[século VI]]. É a última manifestación do [[platonismo|platonismo antigo]], e constitúe unha síntese de elementos moi distintos, con achegas das doutrinas filosóficas de [[Pitágoras]], [[Aristóteles]], [[Zenón]] e, sobre todo, [[Platón]], unidas ás aspiracións místicas de orixe hindú e xudeu.<ref>VV.AA. (1991): ''Gran Enciclopedia Larousse''. Barcelona: Planeta, Volume 16, páxs. 7728-7729. ISBN 84-320-7386-5</ref> Fundada, segundo parece, por [[Amonio Saccas]], o seu representante máis importante foi [[Plotino]], que permaneceu once anos xunto a aquel antes de profesar a súa doutrina en [[Roma]] a partir de [[244]]. O seu discípulo [[Porfirio]] redactou as súas leccións a publicounas, reunidas en seis [[Enéadas]], e tomou a dirección da escola a finais do século III. A tradición filosófica do neoplatonismo mantívose no século V, e foi ensinada a partir do [[400]] na escola de [[Atenas]], por [[Plutarco de Atenas]]. A escola de Atenas foi clausurada en [[529]] por un edito de [[Xustiniano I|Xistiniano]]. Despois da morte de [[Hipatia]] ([[415]]), afastárase do neoplatonismo e, no [[século VI]], mesmo chegou a ser un foco de resistencia ás doutrinas neoplatónicas. É destacábel como neoplatónico [[Sinesio de Cirene]], do que nos quedaron como fontes indirectas da figura da súa mestra Hipatia as cartas dirixidas a ela, así como outros manuscritos. Segundo os neoplatónicos, o [[Principio (filosofía)|principio]] de todo o existente á a unidade absoluta, o [[Un]], chamada realidade suprema ou gran vacuidade, da que xorden todas as demais realidades por emanación. O primeiro ser emanado do [[Un]] é o [[Logos]], chamado tamén [[Verbo]], ou [[Intelixencia]], que contén as ideas das cousas posíbeis. Despois, a Intelixencia enxendra a [[Alma]] como idea, principio do movemento e da materia. O Un, a Intelixencia e a Alma son as tres [[hipóstases]] da Trindade neoplatónica. O neoplatonismo, con Porfirio, loitou contra o [[cristianismo]], e atribuíu cada vez máis importancia aos procedementos prácticos destinados a provocar a éxtase. Influíu na [[patrística cristiá]] ([[Pseudo Dionisio Areopaxita]], [[Agostiño de Hipona]]) e tamén, a través dela, no pensamento medieval e na [[Escolástica (filosofía)|escolástica]], até chegar ao Renacemento ([[Marsilio Ficino]], [[Giovanni Pico della Mirandola]]).

* [[Marxismo]]: O [[marxismo]] é o conxunto de [[doutrina]]s [[política]]s e [[filosófica]]s derivadas da obra de [[Karl Marx]], filósofo, economista, xornalista e [[revolución|revolucionario]] alemán, quien fixo contribucións en campos como a socioloxía, a economía e a historia, e do seu amigo [[Friedrich Engels]], quen o axudou en moitas das súas teorías. Para distinguir a doutrina inicial das correntes derivadas, o marxismo proposto por Marx e Engels denominouse historicamente como [[socialismo|socialismo científico]]. Marx e Engels baseáronse na filosofía de [[Georg Wilhelm Friedrich Hegel|Hegel]] e de [[Feuerbach]], a [[economía política]] de [[Adam Smith]], a [[Ricardo (economía)|ricardiana]] e o [[socialismo]] francés do [[século XIX]] para desenvolver unha crítica da [[sociedade]] que é tanto científica como [[revolución|revolucionaria]]. Esta crítica alcanzou a súa expresión máis sistemática na súa obra máis importante, ''[[O capital]]''. Sen embargo, o marxismo ultrapasou as ideas dos seus percursores, tornándose unha corrente política-teórica que abrangue unha ampla gama de pensadores e militantes, non sempre coincidentes e asumindo posicións teóricas e políticas ás veces antagónicas. O marxismo é obxecto de moitas críticas. Ao presentarse como "[[socialismo científico]]", en forma de ''ciencia'' que descubrira as leis do devenir histórico, pero tamén como [[ideoloxía]] que amosa tal devenir orientado cara a un ''fin'', o marxismo recibiu sobre este punto a crítica de diversos estudosos e filósofos, como [[Hans Kelsen]], [[Max Weber]] e [[Karl Popper]], os cales acusárono de mesturar e contaminar de tal modo ciencia e ideoloxía. A diferenza do [[socialismo utópico]], que contrapón o ideal á realidade, o marxismo pretende ser unha "descrición" obxectiva e moralmente indiferente do modo no que procede o desenvolvemento da historia. Ao mesmo tempo, este desenvolvemento histórico será chamado a producir un fin, a realizar un [[valor]], ou sexa, a sociedade "dos libres e dos iguais". E é así como o marxismo pretende deducir dunha análise científica, baseada nunha evolución necesaria das cousas, unha condición final que se ve como un salto do "reino da necesidade" ao "da liberdade". <ref>H. Kelsen, ''La teoria comunista del diritto'', Milano, 1956.</ref>. A crítica non é diferente á de Max Weber, á súa vez tomada por [[Karl Löwith]].<ref>K. Löwith, ''Critica dell'esistenza storica'', Napoli, 1967.</ref> Críticas á presunta cientificidade do marxismo fíxoas [[Karl Popper]].<ref>Karl Popper, ''La società aperta e i suoi nemici. Hegel e Marx falsi profeti'', vol. II, Armando ed.</ref>

 

 

* [[Estruturalismo]]: O [[estruturalismo]] é un enfoque das [[ciencias humanas]] que creceu até se converter nun dos métodos máis utilizados para analizar a linguaxe, a cultura e a sociedade na segunda metade do [[sáculo XX]]. O termo non fai referencia a unha [[escola de pensamiento]] filosófico claramente definida (como a [[antropoloxía]] cultural, a [[lingüística]], o [[marxismo]] etc.), aínda que ten derivacións filosóficas de consideración. A obra de [[Ferdinand de Saussure]] ''Cours de linguistique générale'' (1916), publicada despois da súa morte polos seus alumnos, considérse habitualmente como o punto de orixe do estruturalismo. En termos amplos e básicos o estruturalismo busca as estruturas a través das cales se produce o significado dentro dunha cultura. De acordo con esta teoría, dentro dunha cultura o significado prodúcese e reprodúcese a través de varias prácticas, fenómenos e actividades que serven como sistemas de significación (estudando cousas tan diversas como a preparación da comida e os rituais para servila, ritos relixiosos, xogos, textos literarios e non literarios, formas de entretemento etc). A novidade que introduce non é a idea mesma de estrutura, xa presente de forma continua ao longo do pensamento occidental, senón a eliminación na mesma dun concepto central que ordea toda a realidade, como as ideas platónicas. O iniciador e máis prominente representante da corrente foi o antropólogo e etnógrafo [[Claude Lévi-Strauss]] (década de 1940), quen analiza fenómenos culturais como a [[mitoloxía]], os [[sistemas de parentesco]] e a preparación da comida. Durante os [[anos 1940]] e [[anos 1950|50]], a escena filosófica francesa caracterizose polo [[existencialismo]], fundamentalmente a través de [[Sartre]], aparecendo tamén a [[fenomenoloxía]], o retorno a [[Hegel]] e a [[filosofía da ciencia]], con [[Bachelard|Gastón Bachelard]]. Cando na década de 1960 Sartre se orienta cara ao marxismo, xorde unha nova moda, o estruturalismo. Lévi-Strauss inicia este novo movemento, baseándose nas ideas da [[etnoloxía]]. Máis tarde seguirano [[Lacan]] na psicanálise, [[Louis Althusser]] no estudo do marxismo e finalmente [[Michel Foucault]]. Cómpre sinalar que [[Louis Althusser|Althusser]] e [[Michel Foucault|Foucault]] rexeitaron a clasificación do seu pensamento dentro do estruturalismo e, en rigor, unicamente Lévi-Strauss realizou unha reflexión explícita sobre o estruturalismo como método. En calquera caso, trátase dun afastamento de perspectivas historicistas ou subxectivistas baixo o intento de achar unha nova orientación para a investigación. Para [[Jean Piaget]] <ref>Jean Piaget, ''Le structuralisme'', Que Sais-je?, 1968</ref>, o estruturalismo "é mais ben un método e non unha doutrina" e "o perigo permanente qua ameaza o estruturalismo (...) é o realismo da estrutura na que desemboca tan pronto como se esquecen os seus lazos coas operacións das que neceu"; porque para el, "non existe estrutura sen unha construción, ou abstracata ou xenética", o que é, por outra parte, o punto de vista [[construtivismo (filosofía)|construtivista]].

* Roudinesco, E. (2008): ''Philosophy in Turbulent Times: [[Canguilhem]], [[Sartre]], [[Michel Foucault|Foucault]], [[Althusser]], [[Deleuze]], [[Derrida]]''. New York: Columbia University Press.

* Sánchez Meca, D. (2001): ''Teoría del conocimiento''. Madrid: Dykinson. ISBN 84-8155-775-7

:—— (1995): ''Cartas''. Intr., trad. e notas de F. A. García Romero. Rev.: C. Serrano Aybar. Madrid: Gredos. ISBN 978-84-249-1682-4

* Russell, Bertrand (1959). El conocimiento humano: su alcance y sus limitaciones. Madrid: Taurus. ISBN 84-320-0841-9.