Neolítico: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Breogan2008 (conversa | contribucións)
agora faise en d:Wikidata
Sen resumo de edición
Liña 1:
{{Idades}}
[[Ficheiro:Stonehenge back wide.jpg|miniatura|335px|dereita|[[Stonehenge]]]]
O '''Neolítico''', ''Nova Idade de Pedra'', (do [[grego antigo|grego]] ''néos'' "novo" e ''lithos'' "pedra"), por contraposición a [[Paleolítico]] ou ''Vella Idade de Pedra'', é un dos períodos en que se considera dividida a [[Prehistoria]]. Inicialmente se lle deudéuselle este nome en razón dos achados de ferramentas de pedra pulimentadapuída que parecían acompañar ó desenvolvemento e expansión da agricultura. Hoxe en día defínese o neolítico precisamente en razón do coñecemento e uso da [[agricultura]] ou da [[gandaría]]. Normalmente, pero non necesariamente, vai acompañado polo traballo da [[olería]].
 
== Desenvolvemento ==
Liña 14:
A etapa de transición ó neolítico coñécese como [[mesolítico]], mentres que as fases do paleolítico tardío contemporáneas co neolítico e o mesolítico noutras rexións do planeta coñécense como [[epipaleolítico]]. Denomínase [[subneolítico]] a unha comunidade de economía cazadora-recolectora que recibe algún influxo de tipo neolítico, tipicamente a olería, dos seus veciños agricultores.
 
Inda que neolítico se traduce literalmente como "Nova (idade de) Pedra", quizabes sería máis apropiado chamalo "''Idade da Pedra PulimentadaPuída''". Abarca distintos períodos temporais segundo os lugares. Aproximadamente sitúase entre o 7000 a.C. e o 4.000 a.C. aproximadamente. Este período iniciouse no [[Curdistán]] antes do 7.000 a.C. (quizabes cara ó 8.000 a.C.) e difundiuse lentamente, sen que en Europa poida falarse de Neolítico ata datas posteriores ó 5.000 a.C.
 
A partir do ano 8.000 a.C. o cambio climático (época Pos-glaciar) fixo fuxir os rabaños de renos cara ó Norte, provocando unha diminución da caza. Declinou a cultura, volvendo o home ás covas (inda que nalgúns casos illados se conservaron as cabanas). O culto ós defuntos e os rituais funerarios se fixeron máis complexos. Esta época é chamada "período de marasmo" e sitúase no final do [[mesolítico]] e o principio do neolítico. Este cambio de clima cara ó 8.000 a.C. (en que se pasou a un clima temperado) fixo que o home modificara os seus costumes (o que se facilitaría polos cambios climáticos -temperado, frío, temperado, frío- do período 12.000 a 8.000 a.C.). As diferenzas culturais dunha zona a outra son perceptibles pero resulta imposible dar outro cualificativo ós homes que poboan extensas zonas cá de “[[Homo sapiens]]” ou “[[Home de Cro-Magnon]]” (unha das variedades do [[Homo sapiens]]), sen que poidan establecerse diferenzas étnicas rexionais que necesariamente houberon de darse polo desenvolvemento separado dos distintos grupos, o ambiente xeográfico distinto, a diversa climatoloxía, os hábitos alimentarios diferentes, e os múltiples costumes locais. Do establecemento da gandaría, e dunha economía de base gandeira, xorde a transhumancia, que pon en contacto os pobos, e consecuentemente a facilidade de comunicación entre culturas diversas e os contactos relativamente frecuentes entre xentes de diversas terras, e unha maior comunicación entre as diversas tribos. A emigración de tribos e a difusión de técnicas que cada grupo aprende do veciño, vai estendendo as culturas neolíticas dende o seu foco orixinario ó resto do mundo. Destes contactos e do desenvolvemento simultáneo da agricultura xorden, entre outras cousas, os primeiros muíños manuais para moer os grans que se cultivan.
Liña 24:
* E Neolítico final (III Fase).
 
Características deste período son a completa domesticación dalgúns animais (o asno, o cabalo, o reno, ...), a substitución dos útiles de pedra tallada polos de pedra pulimentadapuída (que non é a novidade máis importante, se ben é a que dá nome ó período), unha práctica desaparición das manifestacións artísticas e o desenvolvemento dos cultivos na primeira fase, seguida dun decaemento xeral.
 
Pode seguirse o Neolítico con relativa exactitude na zona de [[Canaán]], rexión onde xorden culturas agrícolas, sedentarias, (as primeiras culturas agrícolas xurdiron sen dúbida no Sueste de [[Anatolia]] ([[Çatal Höyük]]) cara ó 8.000 a.C.) probablemente antes do 7.000 a.C. Sábese da sementeira, plantación e almacenaxe de cereais, e sábese que domesticaron algúns animais, e entre eles, o primeiro, o can. Construíronse poboados de casas aproximadamente rectangulares en medianeira, sen rúas e con entrada pola cuberta. Tamén cabanas circulares, semi-subterráneas, dunha soa cámara, cos muros e o chan cubertos de barro (Jyroquitya, en [[Chipre]]).
Liña 87:
 
=== O Neolítico Medio ou Pleno ===
O Neolítico Medio ou pleno podemospode situalosituarse entre o [[-3500|3500 a.C.]] e o [[-2500|2500 a.C.]].
 
É neste período que a olería acada a súa maior difusión, coa importancia que tivo para a vida do home. A olería de entón corresponde ó tipo chamado de olería con acanaladura que dá idea dun maior desenvolvemento da cerámica en xeral.