Reforma protestante: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
m Sen referencias para "Martiño Lutero", hai algunhas (poucas) referencias a "Martín" como nome galego; cambios estética |
Sen resumo de edición |
||
Liña 2:
[[Ficheiro:ReformantionWindowSMLC.jpg|220px|miniatura|A ''vidriera da Reforma'' nunha igrexa [[Luteranismo|luterana]] de [[Carolina do Sur]] mostra escenas craves da Reforma Protestante.]]
A '''Reforma Protestante''' foi un movemento de reforma [[Cristianismo|cristiá]] no [[Sacro Imperio Romano Xermánico]] que xeralmente considérase que comeza a partir da publicación das [[95 Teses]] de [[
Moitos [[Catolicismo|católicos]] de occidente estaban descontentos coas falsas doutrinas e malas prácticas dentro da Igrexa, as cales consideraban impropias, especialmente no caso da venda de [[Indulxencia|indulxencias]]. Outra controversia importante foi a práctica de compra e venda de posicións de prestixio no seo da Igrexa (simonía), considerado naquel tempo como unha auténtica corrupción na xerarquía eclesiástica. Esta corrupción considerábase sistémica, chegando mesmo á posición do [[Papa]].
A Reforma en xeral considérase que comeza o [[31 de outubro]] de [[1517]], na actual rexión alemá de [[Saxonia]], cando [[
O movemento de reforma pronto se dividiu en diferentes liñas [[doutrina]]is. Os desacordos entre Lutero e Zwingli, e máis tarde entre Lutero e Jean Calvin, conduciu á aparición das igrexas protestantes rivais. As [[Denominación Cristiá|denominacións cristiás]] máis importantes que xurdiron directamente da Reforma foron os [[Luteranismo|Luteranos]], os [[Igrexa Reformada|Reformados]]/[[Calvinismo|Calvinistas]]/[[Presbiterianismo|Presbiterianos]] e os [[Anabaptismo|Anabaptistas]]. A Reforma Protestante tamén é coñecida como a Reforma Xermánica, a Revolución Protestante, a Revolta Protestante e, en [[Alemaña]], a Reforma Luterana. O proceso de reforma diferenciouse de forma notábel dos acontecementos de [[Inglaterra]], que levarían á formación da [[Igrexa Anglicana]]. Alí, o período de reforma coñécese como a [[Reforma Inglesa]]. Asemade, os reformistas tamén aceleraron o proceso de [[Contrarreforma]] na [[Igrexa Católica]]. A Reforma implicou aspectos culturais, económicos políticos e relixiosos
== Historia e orixes ==
[[Ficheiro:BullExurgeDomine.jpg|miniatura|dereita|200px|Bula ''Exurge Domine'', '''Contra Errores Martine Lutheri et sequatium''': Bula contra os erros de [[
=== Antecedentes ===
Todas as correntes protestantes maioritarias sitúan a súa separación da Igrexa Católica no [[século XVI]]. A orixe do protestantismo denomínase ''Reforma Maxisterial'' porque o movemento foi apoiado polos maxistrados, a autoridade lexislativa (a diferenza da ''Reforma Radical'', que non tivo apoio da administración). As organizacións protestantes antigas, como a U''nitas Fratrum'' que despois daría lugar á Igrexa de Moravia, sitúan a súa orixe no tempo de [[Jan Hus]], a comezos do [[século XV]] cando se producio unha gran crise na [[Igrexa Católica]] en Europa Occidental debido aos numerosos problemas de corrupción eclesiástica e falta de piedade relixiosa. Foi a venda de indulxencias para financiar a construción da [[Basílica de San Pedro]] en Roma, o que provocou finalmente que a cristiandade occidental se dividise en dúas, unha liderada pola [[Igrexa Católica]], que tras o [[Concilio de Trento]] reivindicouse a se mesma como a única herdeira válida da cristiandade occidental expulsando calquera disidencia e suxeitándose á autoridade do Papa, e outra metade que fundou varias comunidades eclesiales propias, xeralmente de carácter nacional para, na súa maioría, rexeitar a herdanza cristiá medieval e buscar a restauración dun cristianismo primitivo idealizado. Isto deu lugar a que [[Europa]] quedase dividida entre unha serie de países que recoñecían ao [[Papa]], como supremo e único xefe da Igrexa Católica, e os países que rexeitaban a autoridade de Roma e que recibiron o nome de [[Protestantismo|protestantes]]. Deseguido, os protestantes apareceron en moitos lugares de [[Sacro Imperio Romano Xermánico|Alemaña]], nun tempo no cal o [[Imperio Otomán]] ameazaba territorios xermanos. Este feito apartaba a atención dos príncipes xermanos das emerxentes revoltas internas. Dita división provocou unha serie de guerras relixiosas en Europa. Como estaba dirixida por unha maioría de nobres de [[Bohemia]], esta foi a primeira Reforma Maxisterial en Europa. En parte, a protesta pode explicarse polos acontecementos dos séculos anteriores en Europa e particularmente en Bohemia.
Liña 35:
=== Século XVI ===
[[Ficheiro:Lucas Cranach (I) workshop - Martin Luther (Uffizi).jpg|miniatura|150px|Retrato de [[
[[Ficheiro:Ulrich-Zwingli-1.jpg|150px|miniatura|[[Ulrich Zwingli]].]]
[[Ficheiro:John Calvin Titian B.jpg|150px|miniatura|[[Jean Calvin]]]]
As protestas contra [[Roma]], comezarón en serio cando
Paralelamente aos acontecementos en [[Alemaña]], un movemento similar empezou en [[Suíza]] baixo a dirección de [[Ulrich Zwingli]]. Estes dous movementos puxéronse de acordo rápidamente sobre a maioría das cuestións, a medida que o recente uso da imprenta permitía unha rápida propagación de ideas dun lugar a outro, pero algunhas diferenzas sen resolver mantivéronos separados . Algúns seguidores de Zwingli crían que a reforma era demasiado conservadora e independientemente trasladáronse cara a posicións máis radicais, que teñen continuidade nos nosos días entre os [[Anabaptismo|anabaptistas]]. Outros movementos protestantes creceron ao socairo das liñas do [[misticismo]] e do [[humanismo]], ás veces rompendo de [[Igrexa Católica|Roma]] ou dos [[protestantismo|protestantes]], ou formandose fóra das igrexas.
Liña 50:
A política de separación do [[igrexa anglicana|Igrexa de Inglaterra]] de [[Igrexa Católica|Roma]] baixo o reinado de [[Henrique VIII de Inglaterra|Henrique VIII]], comezou en [[1529]] e acabou en [[1536]], levando deste xeito [[Inglaterra]] a cabo o seu propio movemento reformista. Con todo, os cambios relixiosos na igrexa nacional inglesa leváronse a cabo de forma máis conservadora que no resto de Europa. Os reformistas na Igrexa de Inglaterra alternaron, durante séculos, entre a simpatía polas tradicións católicas e o protestantismo, creando progresivamente un compromiso estable entre a adhesión á tradición antiga e o protestantismo, a miúdo chamado Vía Media.
[[
== O humanismo no movemento reformista ==
[[Ficheiro: Holbein-erasmus.jpg |150px|miniatura| [[Erasmo de Róterdam]].]]
{{Artigo principal|Humanismo}}
O reformismo frustrado dos [[Humanismo|humanistas]], introducido no [[Renacemento]], contribuíu a unha crecente impaciencia entre os reformadores. [[Erasmo de Róterdam]] e máis tarde figuras como [[
Os principais movementos da reforma individualista que se rebelaron contra a [[Escolástica (filosofía)|escolástica]] medieval das institucións baséanse no humanismo, entre outras tradicións. En [[Alemaña]], "a vía moderna" ou devocionalismo naceu nas universidades, o que requiriu unha redefinición de [[Deus]], que xa non era racional, senón un primeiro rector arbitrario, de vontade incognoscible que non pode ser limitado. Deus é agora unha regra, e a relixión sería máis fervente e emocional. Polo tanto levouse a cabo a consiguiente reactivación da [[teoloxía]] [[Agostiño de Hipona|agustiniana]], afirmando que o home non pode ser salvado polos seus propios esforzos, senón só pola graza de Deus, erosionando a lexitimidade da rixidez das institucións da igrexa para proporcionar unha canle para o home de facer boas obras e entrar no [[ceo]]. O humanismo, con todo, foi algo máis que un movemento de reforma educativa con orixes no [[Renacemento]] que recuperou os ensinos clásicos de aprendizaxe e pensamento. Senón que se converte nunha revolta en contra da lóxica [[Aristóteles|aristotélica]], fíxose gran énfase na reforma dos individuos a través da elocuencia en contraposición á razón. O Renacemento sentou as bases para os humanistas do norte no seu reforzo da utilización do [[Lingua latina|latín]] como unha lingua unificadora da cultura.
Liña 67:
A Restauración Inglesa seguiu un curso diferente da Reforma na Europa continental. Houbera neste país durante moito tempo unha tensión forte debida ao [[anticlericalismo]] e Inglaterra xa dera orixe ao movemento dos [[Lolardismo|Lolardos]], liderado por [[John Wycliffe]], que inspirou de forma moi significativa os [[husitas]] en [[Bohemia]].
[[Henrique VIII de Inglaterra|Henrique VIII]] fora un católico convencido e escribira mesmo un libro con fortes críticas a [[
Entre 1535 e 1540, baixo [[Thomas Cromwell]], levouse a cabo a política coñecida como a disolución dos mosteiros. A veneración dalgúns santos, algunhas peregrinacións e algúns santuarios de peregrinación tamén foron atacados. A propiedade de enormes cantidades de terra da igrexa pasou ás mans da Coroa e en última instancia, á nobreza e a aristocracia. O interese por estas transaccións provocou un grande apoio a disolución da igrexa de Inglaterra coa de Roma. Tamén houbo algúns opositores notables a Reforma como [[Thomas More]] e o bispo [[Xoán Fisher|John Fisher]], que foron executados pola súa oposición. Tamén houbo un sector cada vez maior dos reformadores que foron imbuídos nas doutrinas reformistas máis correntes do continente.
Liña 162:
{{principal | Guerra dos Trinta Anos | Paz de Westfalia}}
A Reforma deu lugar a unha serie de guerras relixiosas que culminaron na [[Guerra dos Trinta Anos]]. De [[1618]] en [[1648]] a católica Casa de [[Habsburgo]] e os seus aliados combateron contra os príncipes protestantes de [[Alemaña]], apoiados en varias ocasións por [[Dinamarca]], [[Suecia]] e [[Francia]]. Os Habsburgo, que gobernaron [[España]], [[Austria]], os [[Países Baixos]] e gran parte de Alemaña e [[Italia]], foron acérrimos defensores da [[Igrexa Católica]]. Algúns historiadores creen que a era da Reforma chega ao seu fin cando a [[Catolicismo|católica]] [[Francia]] se alia, primeiro en segredo e máis tarde nos campos de batalla, cos estados protestantes en contra a dinastía dos Habsburgo. Por primeira vez desde os días de [[
Os principios fundamentais da [[Paz de Westfalia]], que puxo fin a [[Guerra dos Trinta Anos]], foron os seguintes:
Liña 192:
* [[Contrarreforma]]
* [[Nikolaus von Amsdorf]]
* [[
=== Ligazóns externas ===
* [http://history.hanover.edu/early/prot.html Internet Archive of Related Texts and Documents]
|